2021 yılını pek çok felaketle kapatan dünya, bu yılı kayda geçmiş en büyük volkan patlamalarından biriyle açtı. Ocak ayında Tonga Krallığı’nda patlayan yanardağ, atmosferi 73 saat boyunca ‘çınlatacak’ kadar güçlüydü ve bir ülkeyi adeta haritadan sildi. NASA, volkanik patlama ile ilgili yayınladığı son raporda, Tonga’daki volkan patlamasının yüzyılın en büyük volkanik patlaması olduğunu açıkladı.
15 Ocak tarihinde Pasifik Okyanusu’ndaki bir ada ülkesi olan Tonga’da patlayan sualtı yanardağı, ülkenin büyük bölümünü harabeye çevirdi. Okyanusun uzak kıyılarını vuran bir tsunamiyi de tetikleyen bu patlama, dünya genelinde de farklı sonuçlar doğurarak hissedilmişti.
Küçük bir şehirden bile daha küçük bir ada olan Tonga, adeta yerle bir oldu
798 km2 yüz ölçümlü Yalova ilimizden bile daha küçük olan Tonga Krallığı’nın yüzde 80‘ini etkileyen yanardağ patlaması, 8 dereceli Volkanik Patlama İndeksi’ne neredeyse zirveden giriş yaptı. Volkanik Patlama İndeksi (VEI) derecesi 6 olarak tespit edilen patlamanın her 50-100 yılda bir tekrar edeceği ifade ediliyor.
VEI 8 derecesinin 50.000 yılda bir meydana gelebileceği ve insanların on binlerce yıldır bu patlamaları görmediğini söyleyen bilim insanları, bu patlamaların 1.000 kilometreküp hacminde kül üretebileceğinin altını çiziyor.
Patlama sonrası dünya 73 saat sarsıldı
Patlama sonrasında ortaya çıkan büyük şok dalgası, bugüne kadar kayıt altına alınan dalgaların en güçlülerinden biriydi. Nitekim etkisi de öylesine büyük oldu. Ortaya çıkan dalga, tam 73 saat boyunca dünyanın atmosferini adeta bir çan gibi titretti. Dünya çevresinde tam tur atması 36 saati bulan bu dalgaya bilim camiasında Lamb dalgası deniyor. Şok dalgası ismini 20. yüzyıl başlarında kendini keşfeden Horace Lamb isimli İngiliz’den alıyor.
Hiroşima’daki bombadan yüzlerce kat daha güçlüydü
Bu durum ile ilgili konuşan bilim insanı Dr. Brown, “Gerçekten sadece çok büyük bir patlama olduğunda bu görülür. Patlama, tüm atmosferi temelde bir çan gibi titretir…” dedi.
Dalga sebebiyle hava basıncında ani yükselişler meydana gelirken, ABD, Almanya, Avustralya, Birleşik Krallık, Çin, Japonya ve Hindistan‘daki kurumlar da havada basınç değişiklikleri yaşandığını açıkladı. NASA cephesi ise bu patlamanın “Hiroşima’ya atılan atom bombasından yüzlerce kat daha güçlü” olduğunu duyurdu. Vahşi yaşamı derinden sarsan olay, özellikle okyanustaki mercan resiflerini ve diğer canlıları korkunç bir şekilde etkiledi.
Patlama sonucunda 10’a yakın insan hayatını kaybederken, 90 milyon dolarlık bir zayiat ada ülkesini vurdu. Uzun yıllar bilim insanları tarafından araştırılacak patlamadan geriye ise şu görüntüler kaldı.
Tonga’daki patlamanın görüntüleri
