Mende köyündeki bazı evlerde, tuğla ve taştan yapılmış, ısıyı tutması için iç bölümünün bazı yerleri cam kırıklarıyla döşenmiş, odun ateşiyle ısıtılan kara fırınlar bulunuyor. Bu evlerde bir araya gelen kadınlar, imece usulüyle aileleri için ekmek üretiyor.
Ekşi maya, en son ekmek yapılan evden alınan hamur parçasıyla hazırlanıyor. Maya, tuz ve suyun buğday ununa katılmasıyla elde edilen hamur, teknede yoğruluyor.
Sonrasında 1,5 saat dinlendirilen hamur, pişirilmeye hazır büyüklüklerde yuvarlanıyor. Fırında, “çangal” adıyla bilinen çalı türü odun, ateşe veriliyor. Fırın belli bir ısıya ulaştıktan sonra közler çıkarılıyor.
Kürekle fırına yerleştirilen hamurlar, kapağı kapatılan fırında yaklaşık 2 saat pişiriliyor. Fırından çıkan ekmekler komşular arasında paylaşılıyor.
Oldukça lezzetli bulunan “Mende ekmeği” yaklaşık 1 ay kadar taze kalması dolayısıyla tercih ediliyor.
Ticari işletmelere ait fırınlarda aynı geleneksel yöntemle pişirilen ekmekler, il merkezindeki bakkallarda da “Mende ekmeği” ismiyle satışa sunuluyor.
KOMŞULAR FIRINI KULLANMAK İÇİN SIRAYA GİRİYOR
Evde komşularıyla imece usulü ekmek üreten 47 yaşındaki Hatice Cin, 8 yıl önce evlerine fırın yaptırdıklarını belirtti.
Komşularının fırını kullanmak için sıraya girdiğini aktaran Cin, “Müsaitlik durumuna göre onlara gün söylüyorum. Haftada 3-4 gün ekmek yaptığımız oluyor” diye konuştu.
Köydeki imece usulü ekmek üretimi kültürünü yaşatanlardan 65 yaşındaki Kezban Keleş, bu ekmeğin en önemli özelliğinin kullanılan maya olduğunu dile getirdi.
Ekmeğin son derece doğal olduğunu aktaran Keleş, “Bundan bir dilim yediğinde doyarsın. Bu ekmeği yiyen başka ekmek zor yer. Başka ekmeklere benzemez” ifadesini kullandı. Gülhan Keleş de komşularıyla toplanıp birlikte sohbet ederek ekmek yapmaktan çok mutlu olduğunu söyledi.