Ekonomide ‘faiz lobisi’, ‘soğan lobisi’, ‘market lobisi’nin ardından ‘et lobisi’ de gündeme geldi. Et ve süt ürünlerindeki fahiş fiyat artışı gündemdeki yerini korurken, Türkiye Damızlık Koyun Keçi Yetiştiricileri Merkez Birliği (TÜDKİYEB) Başkanı Nihat Çelik, “et satışında bir lobi oluştuğunu” ve “aracılar ile zincir marketlerin satın alma müdürlerinin ortak çalışıyor olabileceğini” iddia etti.
Türkiye gazetesinden Cevdet Fırat Aydoğmuş’un haberine göre, meradaki, tarladaki fiyatlar ile market fiyatları arasındaki farkın kendilerini üzdüğünü belirten Çelik, Tarım ve Orman Bakanlığı personelinin her gün sahada olması ve ürün fiyatlarını her hafta Bakanlığa iletmesi gerektiğini ifade etti.
‘SATIŞ MÜDÜRLERİ MERCEK ALTINA ALINSIN’
Çelik “Sahada insanların elinden çıkan bir ürünün fiyatı nedir? Markete gidene kadar buna ne kadar fiyat farkı geliyor? Bu farkta kim kazanıyor? Bunlara bakılmalı. Bunun üstesinden gelinebilmesi için ciddi tedbirler alınmalı. Bu işi yapan aracılar ile özellikle zincir marketlerin satış müdürlerinin, satın alma müdürlerinin mercek altına alınması gerekiyor. Şüpheler gösteriyor ki bu müdürler sanki aracılarla ortak çalışıyor, market sahibinden daha çok aracılar kazanıyor. Marketlerdeki satın alma müdürlerinin de hesap-kitaplarının denetim altına alınması lazım, mal varlıklarının araştırılması lazım. Belki holdinglerin, zincir marketlerin sahipleri de bunların hesabını gördüğü zaman şaşıracak. Bugün illerde et fiyatları değişken. Herkes Balıkesir kuzusu üzerinden fiyat biçiyor. Bazı yerlerde 100 liraya, bazı yerlerde de 60 liraya karkas et alıyorlar ama kasaba, markete geldiklerinde hepsi el birliği yapmış, bir lobi oluşmuş. Sanki o etler, domatesler, patlıcanlar aynı tornadan çıkıyor, fiyatı standart. Bizim kafamızı kurcalayan bu” dedi.
‘ET VE SÜT KURUMU YETERLİ DEĞİL’
Market raflarında her gün fiyat etiketinin değiştiğini ifade eden Çelik, Et ve Süt Kurumunun (ESK) 18 satış mağazasının yeterli olmadığını, bu sayının artırılması gerektiğini de söyledi.
Et ve Süt Kurumu’ndaki büyükbaş kesimlerde hayvan başına 2 bin 500 lira prim desteği verilmesinin kararlaştırıldığını hatırlatan Çelik, “Büyükbaşa prim desteği verildiği zaman niye küçükbaş hayvanın ismi geçmiyor, neden küçükbaş da bu prim desteği kapsamına alınmıyor? Yetiştiricilerimizden büyük bir tepki var. Bir büyükbaş, 10 küçükbaşla eş değer. Dolayısıyla kesime giden bir küçükbaş için en az 250 lira prim desteği verilmeli” diye konuştu. Hayvan sayısının gerçeği yansıtmadığı iddialarına da cevap veren Çelik, “Türkiye’de 58 milyon küçükbaş hayvanımız var. Sadece anaç koyun-keçi desteği kapsamına alınmış 27 milyon anaç hayvan var. Bu sayıya ‘fason’ diyenler, koyun ile kuzuyu ayırt edemeyen insanlardır. TÜDKİYEB olarak 80 il birliği ve 400 şube ile bire bir hayvan tespiti yapıyoruz. Bunları da koyun-keçi bilgi sistemine aktarıyoruz. Sistem üzerinde kayıtlar örtüşüyor, üzerine bir de saha denetimi yapılıyor. Anaç desteği bire bir tutuyor. Hayvanların yüzde 30’u da kulak numarası düştüğü için destekleme kapsamına alınmıyor. Hayvan sayımız bundan da fazla” ifadelerini kullandı.
TARIM VE ORMAN BAKANLIĞINDAN ÜÇ TALEP
Yakın zamanda Tarım ve Orman Bakanı Vahit Kirişci ile görüşeceğini belirten Nihat Çelik, Bakanlıktan neler talep edeceklerini de anlattı.
Çelik şunları söyledi: “İlk olarak, iki sene önce 30 lira olan anaç koyun desteği hâlen 30 lira. Girdi fiyatlarının artması da göz önünde bulundurularak Cumhurbaşkanı’mızın ek bir kararnamesiyle destek fiyatının anaç başına 80 liraya çıkması lazım. Hayvan sayımızı bu şekilde yükseltiriz. İkinci talebimiz, anaç koyun-keçi destekleme ödemelerinde mart ayı en kritik dönem. Bazı bölgelerde kuraklık var, bazı bölgelerde de hayvan hâlen yeme bağlı. Yetiştiricinin yem alacak parası yok, hayvanı satmak zorunda kalıyor. Desteklemelerin ödenmesi lazım. Desteklemelerin mayısa sarkması, 25 liranın 5 kuruş etmesi demek olur. Üçüncü olarak, Bakanımız, çobanların sosyal güvenlik primlerinin devletçe ödeneceği müjdesini kısmen de olsa verdi. Bu çalışmanın bir an evvel hayata geçirilmesini istiyoruz. En büyük derdimiz çoban sorunu. Çoban sorunu çözülmeden sektör sorunu çözülmez.”