İngiliz hükümeti, Rusya ve Ukrayna arasındaki savaşın patlak vermesinden beri alınan yaptırım kararlarının geç kalması ya da etkisiz olması nedeniyle eleştiriliyor. Independent gazetesinin elde ettiği belge ve bilgilere göre ise bu eleştiriler yersiz değil; zira İngiltere’de hali hazırda devam eden sözleşmelerine sadık kalarak Rusya ile ticaret yapmaya devam eden birçok şirket var…
Üstelik bahsi geçen sözleşmelerden kaynaklı ödemelerin 294 milyon poundu bulduğu söyleniyor. Peki bu nasıl mümkün olabildi? İddialar arasında İngiliz hükümetinin bu süreçte Rusya ile iş yapan şirketlere destek olduğu bile var.
İngiltere’nin 15 çok uluslu şirket aracılığıyla Rusya ile gerçekleştirdiği ticaretin hacminin toplamda 294 milyon 803 bin 502 pound olduğu açıklandı. Hatta ilgili bakanlara da bu şirketlerle hükümetin arasında mevcut olan bağların koparılması ve yakın zamanda imzalanmış tüm sözleşmelerin iptali konusunda çağrı yapıldı.
Ukrayna’nın Novodruzhesk şehrinde Rus saldırısının ardından çekilmiş bir fotoğraf
ÇOĞU GİTTİ AMA AZI HÂLÂ ORADA!
Yale Üniversitesi tarafından yapılan yakın tarihli bir araştırma, savaşın başlangıcından beri 600’den fazla şirketin Rusya’dan çekildiğini ortaya koymuştu. Öte yandan 214 şirketin de bu ülkedeki ticari varlığını sürdürdüğü ortaya çıkmıştı.
Rusya ve Avrasya uzmanı John Lough “Bu şirketler yaptırımların etkisine darbe vurmakla kalmıyor aynı zamanda Avrupa’nın savaş karşısındaki birleşik tepkisinin de yara almasına sebep oluyor” derken çok uluslu şirketlerin Rusya ile ticarete devam etmesinin oldukça ‘acayip’ olduğunu dile getiriyor.
Ukraynalı Milletvekili Lesia Vasylenko, Rusya’da aktif iş yapmaya devam eden 15 şirketin İngiliz parasını direkt olarak ‘Putin’in savaş makinasına’ aktardığını söylemişti. Vasylenko, konuyla ilgili olarak “Bunu anlamak mümkün değil; hükümet bu şirketlere fon sağlıyor ve onlar da Kremlin bütçesine katkı sağlayarak Ukraynalıların öldürülmesine destek olmuş oluyorlar. Vergi, yatırım ya da ne şekilde olursa olsun; Rusya’nın kasasına giren her kuruş Ukraynalı insanların ölmesi demek. Rusya bu paraları Rus halkının yaşamını iyileştirmek için değil Ukraynalıların hayatını yok etmek için kullanıyor.” açıklamasını yapmıştı.
Ukrayna hükümeti de bu ayın başında bir karar alarak Rusya ile bağı olan ya da bu ülkeyle iş yapan vatandaşlarına daha yüksek vergi ödeme zorunluluğu getirmiş ve bir nevi yaptırım uygulamasına geçmişti.
İngiltere’nin aldığı yaptırım kararlarından en çok etkilenen şirketlerin başında Chelsea kulübü bulunuyor
“BU UKRAYNALILARIN ÖLMESİ DEMEK”
Lesia Vasylenko, İngiltere hükümetinin de aynı şeyi yapması gerektiğini düşünüyor.
Hem ABD hem de İngiltere vatandaşı olan yatırımcı Bill Browder, 2005 yılına kadar Rusya’daki en büyük yabancı yatırımcıydı. Kremlin hükümeti tarafından sürekli olarak saldırıya uğradığının altını çizen iş insanı İngiliz hükümetinin Rusya ile iş yapmaya devam eden şirketlere verdiği desteği acil olarak kesmesi gerektiğini söylüyor.
İngiltere’de kurulmuş ve bu ülke tarafından fonlanan ancak hâlâ Rusya’yla iş yapmaya devam eden 15 şirketin ise Amgen, Bureau Veritas, Cipla, Cloudfare, EDF, Engie, Gideon Richter, HiPP, Legrand, Lenovo, Orano, Pilkington, Signify, ThyssenKrupp, ve Veolia olduğu açıklandı.
Bu şirketlerin mühendislik denetimleri, yapı-inşaat işleri, tıbbı gereçlerin tamiri ve bakım hizmetleri, asansör bakım servisleri, hava kontrol ölçümleri ve gaz ve elektrik dağıtımı gibi konularda faaliyet gösterdiği biliniyor.
Ukraynalı vekil Vasylenko’ya göre bu şirketler şayet yeni doğmuş bebeklerin hayatını kurtaracak kritik operasyonlar yönetmiyorlarsa şu anda Rusya ile iş yapmalarının bir anlamı yok.
Lviv’de yükselen siren sesleriyle birlikte sığınaklara koşan Ukraynalılar
Independent gazetesi bu 15 şirkete ulaşıp neden Rusya ile ticaret yapmaya devam ettiklerini sordu. Bu 15 şirketten sadece 5 tanesi bu soruya cevap verdi. Şirketlerini açıklamaları ise şöyle oldu:
ŞİRKETLER TEK TEK AÇIKLANDI
Signify
“Rusya ile yeni ticari anlaşmaların tümünü durdurduk. Yaptırım sürecini şirket olarak değerlendiriyoruz. Ancak devam eden anlaşmalarla ilgili müşterilere karşı sorumluluklarımız var ve bunları yerine getirmeye çalışıyoruz. Şirket olarak sorumluluklarımızı yaptırımlar çerçevesinde yerine getireceğiz.”
Legrand
“Legrand Group’un küresel pazardaki payının sadece yüzde 2’si Rusya ile yaptığı işlerden gelmektedir. Öte yandan savaş başladığı andan itibaren tüm yeni sözleşmeler durdurulmuş ve süren tüm
Cloudfare
“Cloudflare, Rusya’da minimal düzeyde satış ve ticari faaliyet sürdürüyor. Bizim Rusya topraklarında asla şirket olarak bir varlığımız olmadı, burada ofisimiz yok, çalışanlarımız Rusya topraklarında değil. Tüm önlemleri aldık ve Rus hükümetine vergi ödemesi yapmıyoruz. Verdiğimiz hizmetler de sadece sıradan Rus vatandaşlarını kapsıyor.”
Thyssenkrupp
“Thyssenkrupp şirketi olarak yaptırım kurallarını harfiyen takip ediyoruz. Tüm sözleşmelerimiz de tek taraflı feshe uygundur. Yeni sözleşmeler imzalamıyoruz.”
Bu şirketlerin sağladığı gelir Putin’e mi gidiyor?
Orano
“Orano olarak Rusya’da şirket birimimiz ya da Uranyum madenimiz yoktur. Bizim Rusya ile normal ticari ilişkilerimiz de minimum düzeydeydi. 2022 Şubat ayından beri de tüm nükleer malzemelerin taşınması; Rusya için ya da Rusya yönüne, teslimat yapılması durdurulmuştur.”