Bu yıl 25’incisi düzenlenen Uçan Süpürge Memleketler arası Bayan Sinemaları Şenliği, dün akşam Ankara’da yapılan açılış merasimiyle başladı. Açılış merasiminde bayan sinemacılar, Seyahat Davası’nda 18 yıl mahpus cezasına çarptırılarak tutuklanan üretimci Çiğdem Mater’e selam gönderdi.
Teması “Kadınların Mirası” olarak belirlenen şenlik, 26 Mayıs – 5 Haziran tarihlerinde Büyülü Fener Kızılay Sineması ve Doğan Taşdelen Çağdaş Sanatlar Merkezi’nde düzenlenecek. Her yıl olduğu üzere bayan direktörlerin imzalarını taşıyan 60’ı aşkın sinema, 105 seansta izleyiciyle buluşacak.
Şenliğin ayrıntılarını, şenlik yöneticisi Nil Kural’la konuştuk.
Nil Kural ‘TÜRKİYE’NİN BİRİNCİ BAYAN DİREKTÖRLER FESTİVALİ’
Uçan Süpürge Sinema Şenliği birinci olarak nasıl ortaya çıktı? Şenliğin emellerinden kelam edebilir misiniz?
Şenlik, bayan hakları konusunda çalışmak ve bayanlar ortasında bir dayanışma ağı oluşturmak için kurulan Uçan Süpürge’nin sinema alanında başlattığı bir şenlik. Hasebiyle 25. yıl evvel bayan sinemacıların sinemalarına bir platform olmak ve bayan sinemacıları daha görünür kılmak için başladı ve Türkiye’nin birinci bayan direktörler şenliği oldu.
Ortadan geçen 25 yılda, Uçan Süpürge’nin bayan sinemacılar için çok değerli bir platform olduğunu düşünüyorum ve çok önemsiyorum. Birçok direktör, Uçan Süpürge sayesinde izleyicilere ulaştı. Şenlik tarihinde birinci sinemalarını Uçan Süpürge’de göstermiş, artık tanıdığımız birçok direktör var. Şenlik, 25 yıldır bayan sinemacıların üstüne eğildikleri bahisleri, sinema lisanına yaklaşımlarını izleyiciyle buluşturmak bu alanda güçlü bir miras yarattı.
”KADINLARIN MİRASI’NI İÇİNDE UMUT VE ÇABA GÜCÜ BARINDIRAN BİR TEMA OLARAK GÖRÜYORUZ’
Şenlik bu yıl “Kadınların Mirası” temasıyla gerçekleştirilecek. Bu yılki temadan ve bu temanın nasıl seçildiğinden bahsedebilir misiniz?
25. yılın bayanların mirası temasına bakmak için seçildi. Hem sinemanın hem bayan hareketinin hem de bayanların sinemasının geçmişi, bugünü ve geleceğine baş yormak istedik. Bayanların mirasını, inşa halinde, bir devamlılığı olan ve içerisinde umut ve uğraş gücü barındıran bir tema olarak görüyoruz.
Şenlik, geçtiğimiz yıllarda korona virüsü salgını nedeniyle ya yapılamadı ya da hibrit olarak düzenlendi. Bu yıl tekrar fizikî gösterimlerle izleyicilerle buluşacak. Geçtiğimiz yıllar şenlik nasıl bir süreçten geçti? Bu yıl nasıl bir şenlikle karşılaşacağız?
Şenlik 2020’de çevrimiçi, 2021’de de dediğiniz üzere hem çevrimiçi hem de fizikî gösterimlerle düzenlendi. Bu kararlarla devam etmiş olması Uçan Süpürge’nin hem bayan sinemacılara platform olmak hem de izleyiciyle kurduğu bağın kalıcılığını sağladı. Şenlik bu yıl, fizikî gösterimlerle Büyülü Fener Kızılay Sineması’nın iki salonunda ve Doğan Taşdelen Çağdaş Sanatlar Merkezi’nde yapılacak. Yine sinemacıları izleyicilerle sinemayı takip etmenin en hoş yolu olan salonlarda buluşturabilmekten dolayı çok heyecanlıyız.
25. Uçan Süpürge seçkilerinde nasıl imaller yer alacak? Şenlik kapsamında gösterilecek en önemli sinemalar neler, program nasıl ilerleyecek? Sinemaların seçilme evresinde neler yaşandı?
105 gösterimde 60’ı aşkın bayan sinemacının 2021 ve 2022’de ürettikleri sinemaları göstereceğiz. Hindistan’dan Brezilya’ya, Dominik Cumhuriyeti’nden Birleşik Krallık’a, Arjantin’den Türkiye’ye uzanan geniş bir coğrafyadan sinemalar, bayan sinemacıların yakın periyot üretiminin hangi temalara eğildiğini, hangi sinema lisanlarını kullandıklarını ortaya koyuyor. Bayan sinemacıların çoklukla bayanlarla ilgili çektikleri, feminist, ilerici; adalet, tabiat ve isyandan yana sinemalar izleyecek Uçan Süpürge takipçileri.
Bitmemiş Cümleler / Incomplete Sentences; Adar Bozbay, Türkiye. Programı oluştururken sinemaları seçtikten sonra kısım başlıkları üzerinden ortak temalara vurgu yaptık. Örneğin Küçük Bayanlar başlığının altında büyüme hikayeleri; Ayak Basılmamış Yollar kısmında yaratıcı, sanatçı bayanları merkeze alan sinemalar; Bayan Yok Savaşın Yüzünde kısmında bayanların barıştaki rolüne odaklanan sinemalar yer alıyor. Ayrıyeten Pembesiz Mavisiz kısmında LGBTİ+ temalı sinemalar, Yıkmak Diyor Bayan kısmında ise bayanların isyanını, içlerinde bulundukları güç durumdan kurtulma eforlarını merkeze alan sinemalar var.
Şenlikte gösterilecek sinemalar ortasında Aslı Erdoğan’ın Almaya’da sürgündeki yakın devrini mevzu alan Bitmemiş Cümleler, Ceylan Özgün Özçelik’in özsavunma nedeniyle kendilerine şiddet uygulayan eşlerini öldüren bayanlara ses verdiği Cadı Üçlemesi 15+, Türkiye’den dikkat çeken üretimlerden yalnızca ikisi.
Usta İspanyol sinemacı Icíar Bollaín’in Maixabel’i, sıkıntı olsa da erkeklerin savaşının yaralarını sarıp affetmekten ve barışı inşa etmekten bahseden bir sinema. Direktörü Daniela Muñoz Barroso’yu da konuk edeceğimiz Küba üretimi belgesel Mafifa, direktörün efsaneleşmiş bayan sokak müzisyeni Mafifa’nın peşinden gittiği yaratıcı ve şahsî bir belgesel ve bence bayanların mirası temasına da değinen bir sinema. Kosta Rikalı Nathalie Álvarez Mesén’in birinci defa direktör koltuğuna oturduğu Clara Sola ise boğucu bir his veren aileye, geleneğe, baskı sistemlerine karşı isyan ve tabiata sığınan bir ana karakteri merkeze alan usta işi bir birinci sinema. Programda birlikte göstereceğimiz Salomé Jashi’nin yaratıcı belgeseli Bahçe İşleri ve 2022 İstanbul Sinema Festivali’nden En Yeterli Kısa Sinema Mükafatı alan Our Ark’ın sinemacıların da katılacağı gösterimlerinde sinemalardan yola çıkarak ekofeminizm üzerine kıymetli kelamlar söylenecek diye düşünüyoruz. Direktörü Milica Tomovic’i konuk edeceğimiz savaş arifesinde 1993 Belgrad’ında bir ortaya gelen bir aile üzerinden Yugoslavya’nın dağılma sürecine bakan ödüllü bir sinema.
‘KADINLARIN MİRASI’ KONUSU TARTIŞILACAK
Şenlikte sinema gösterimlerinin yanı sıra diğer etkinlikler de olacak mı?
Evet. 27 Mayıs’ta 14.00’de birçok iştirakçiyle birlikte Doğan Taşdelen Çağdaş Sanatlar Merkezi’nde bayanların mirası konusunu tartışacağız. Öteki etkinlikler için toplumsal medyadan Uçan Süpürge hesabı takip edilebilir.
‘SEKTÖRDE BAYAN VARLIĞINI BÜYÜTMEK İÇİN KÜLTÜR SİYASETLERİ DÜZENLENMELİ’
Sizce sinema dalında bayan varlığını büyütmek için neler yapılmalı?
Kültür siyasetlerinin düzenlenmesi gerekiyor. Dünyada bayanların bölümdeki varlığını büyüten çalışmalar kültür, finansman siyasetlerinin değişmesinin sonucu. Münasebetiyle Türkiye için de benzeri bir çalışmaya muhtaçlık olduğunu düşünüyorum. Sinema takipçileri olarak ise bayan sinemacılarının filmografilerini takip etmek ve üzerine düşünülmüş, sinema lisanına özenilmiş ve yaratıcı yaklaşımlar içeren bu sinemaları izleyip tartışabiliriz. Bunun, hem birbirine emsal öykülerden yorulanlara güzel geleceğini hem de gözümüzü bu istikamete çevirmemizin fırsat eşitliğini talep etmek için bir güç yaratabileceğini düşünüyorum.
Medusa / Medusa; Anita Rocha da Silveira, Brezilya . Son olarak, şenliği takip edecek olan sinemaseverlere neler söylemek istersiniz?
Bu yılın pandeminin tesirinin hafiflemesinin akabinde yine salonlarda buluşmak, sinemacılarla bir ortaya gelmek ve sinema takipçileri olarak birbirimizle diyalog kurmak için âlâ bir vakit olduğunu düşünüyorum. Hasebiyle Ankaralı ve yakın vilayetlerden takip edebilecek izleyicileri Ankara’ya bekliyoruz. Bunu biraz olsun kolaylaştırmak için öğrenci biletlerini her salonda 10 TL, tam biletleri ise Büyülü Fener Kızılay Sineması’nda 25 TL, Çağdaş Sanatlar Merkezi’nde ise 10 TL tuttuk.
Krizin derinliğinin ve kültüre bütçe ayırmanın zorlaştığının farkındayız. Bu yüzden Faruk Sade Sanat Fonu’nun takviyesiyle şenlik boyunca öğrencilere her sabah 11.00’de günde 50 askıda bilet armağan ediyoruz. İlgilenen öğrenciler, Büyülü Fener Kızılay Sineması’nda 11.00’de dağıtılmaya başlanacak askıda biletleri alıp, o günün Büyülü Fener’deki Uçan Süpürge seanslarından istedikleri birinde bilete çevirebilecek. Bu, 27 Mayıs’tan 5 Haziran’a kadar her gün devam edecek.