Ali Eroğul
Doyurucu bir otobiyografiden, yaşantı ve kanıyı ince bir işçilikle birleştirmesini bekleriz. Bizden ömrün canlılığını esirgeyen, ders notu donukluğundaki metinler ile anıların gevezeliğine kendisini kaptırdığı için niyete bir türlü yer açamayan biyografilerde daima bir şeyler eksiktir. Zira gerçek hayat ikisinin toplamıdır.
Yeterli otobiyografilerin öteki bir özelliği, muvaffakiyetlerin yanında başarısızlıkları da içermesidir. Meğer bugünün şov toplumu, başarısızlıklardan fazla muvaffakiyete odaklanmamızı talep ediyor. Gerçekten kendi alanlarındaki şöhret piramidinde tepeye çıkanlar, bu süreçte yorulup dinlenmelerini, basamaklarda tökezlemelerini, kimi vakit yuvarlanıp aşağıya düşmelerini değil, koşar adım en zirveye nasıl tırmandıklarını anlatma kaygısında oluyorlar. Okurlarına verdikleri öğüt şu: Benim adımlarımı takip ederseniz, siz de başarırsınız. Haydi bakalım yola koyulun!
Spor dünyasının en tanınan oyunu futbolun baş aktörleri olan futbolcuların hayat hikayeleri de bu kategori içerisinde. Ekseriyetle gölge müellifler tarafından yazılmış otobiyografilerinde, meslek basamaklarını adım adım nasıl çıktıklarını okursunuz. O anlatılarda ola ki geriye gidişler, başarısızlıklar yer alırsa, bu anlar, çabucak daima, kişinin kendi kusurları nedeniyle değil, şanssızlıklar, makus niyetli rakipler, hakemler, yöneticiler, antrenörler, iş bilmez hekimler ve kendisini çekemeyen kadro arkadaşları yüzünden meydana gelir. Anlatıdaki kişi, tüm muarızlarını birer ikişer alt ederek sonunda zafere ulaşan “süper kahraman” olarak betimlenir. Son dakikada golü atarak yahut kaleye giren topu çizgiden çıkararak kadrosunu sırtlamış, sayesinde kupalar kaldırılmış ya da kulüp, küme düşmekten kurtulmuştur.
Ergin Keleş’in, Bağlantı Yayınları tarafından yayımlanan ‘Nasıl Yıldız Olunmaz?’ otobiyografisi, üstte makus örneklerini verdiğimiz anlatılara hiç benzemeyen bir metin. Alışılmışın bilakis, bir gölge muharririn gölgesi düşmemiş bu kitaba. Yani Ergin Keleş yazmış tamamını. Tahminen de bu içtenliğin bir sonucu olarak kitap, sadece başarılara odaklanmıyor, çıkış ve inişleri açık yüreklilikle bir bütün olarak anlatma kederinde. Kıssasında çuvaldızı yalnızca diğerlerine değil, kendisine de batırıyor. Olaylara geniş pencereden bakarak, sevinçli, şen şakrak, mizahi lisanıyla dikkat çekiyor.
Nasıl Yıldız Olunmaz? , Ergin Keleş, 190 syf., İrtibat Yayıncılık, 2022. Otobiyografi okuyoruz madem, şunu sormak ve cevaplamak kural oldu: Ergin Keleş kimdir? 1987 yılında Trabzon’da, Trabzonspor’un başrolde oynadığı sahneden yavaş yavaş geriye çekildiği, o bildiğimiz duraklama periyodunda doğmuş. Her Trabzonlu anne ve babanın içten içe seslendirdiği, “Benim oğlum Trabzonspor’u tekrar ayağa kaldıracak, o beklediğimiz yeni Ali Kemal, yeni Dozer Cemil olacak” hayaliyle büyütülmüş. Günü geldiğinde, dokuz yaşında, Trabzon Lisesi’nin bahçesinde grubun seçmelerine katılmış. Başarılı olmuş, miniklerden sonra genç ekip ve devamında A kadroya kadar yükselmiş. Trabzonspor’da oynama hayalini gerçekleştirmiş. Kendi yaş kategorisinde genç ulusal gruba seçilmiş; goller atmış, sonradan üst seviye meslek yapacak Nuri Şahin, Arda Turan üzere oyuncularla birlikte top koşturmuş. 2005 yılında, şimdi on sekiz yaşındayken, Türkiye’de yapılan Meridyen Kupası’nda Fransa Ulusal Takımı’ndan iki oyuncuyla birlikte beşer gol atarak, gol krallığını paylaşmış. Turnuvanın başka gol hükümdarları Karim Benzema ve Jérémy Menez, mesleklerinde adım adım ilerleyip üst seviye gruplara tırmanırken Ergin Keleş beklenen patlamayı bir türlü gerçekleştirememiş. Kitapta bu makûs yazgısını şu sözlerle özetliyor: “Çok kısa bir mühlet sonra Karim Benzema Real Madrid’e gidecek, bense Tofaş Kartal marka bir otomobilin art koltuğunda, Akçaabat Sebatspor ile kiralık anlaşmak üzere yola çıkacaktım…”
Sonrası, aradığını bulamadığı, bocaladığı fakat asla pes etmediği bir periyottur: Tam on beş farklı kulüpte, kimisinde yarım dönem, kimisinde bir iki sene mühletlerle forma giyiyor. Ekip arama, grup bulma, takıma girme uğraşı, şampiyonluklar yaşama, alt liglere düşme, maç ve kamp anıları, sevinçler, hayal kırıklıkları… Yaşananlardan biriktirilen hatıra kırıntıları sancılı bir büyüme ve olgunlaşma sürecidir birebir vakitte.
Ergin Keleş, spor basınının sevdiği tabirle bir “asi futbolcu.” Futbol jargonunda asilik, biraz serkeşlik, kavgacılık, disiplin sevmezlik, gece ömrüne meyili olan topçular için kullanılır. Onun asiliğinin bir istikameti bu. Evet gençken bir periyot, kendisinin de cümbüşe, gece ömrüne daldığını, içki içtiğini açık yüreklilikle itiraf ediyor. Meğer faal futbolculuk yıllarında disiplin içerisinde yaşamanız, beslenmenizden başlayarak uykunuza kadar her şeye dikkat etmeniz gerekir. Kurallara uymamanız halinde bunun bedelini formsuzlukla, sakatlıklarla, takım dışı kalmalarla ödersiniz. Hakikaten Keleş de, biraz karakteri icabı bu türlü yaşamış ve bedelini de ödemiş.
Öbür taraftan onun asiliğinin öteki bir istikameti daha var: Kişi, hayatın çabucak her alanında kendisinden güçlü insanlara karşı takındığı tutumlarda karakterini muhakkak eder denilir ya, işte o manada da asi karakterde birisi. Karşısındaki kim olursa olsun, kulüp liderinden teknik yöneticisine kadar, kelamını sakınmayan, hakkını yedirmeyen, çatır çatır niyetini savunan bir ademoğlu. Futbola adım atarken, önüne konan boş mukaveleyi imzalamaması, alanda maç oynanırken kendisine, ailesine küfreden tribüne posta koyması, beğenmediği yemek nedeniyle aşçıyı azarlayan kadro arkadaşını uyarması, şövalye soylusu bir tarafının olduğunu gösteriyor. Genç yaşta edindiği bu tavır, hayatının temel düsturu haline gelmiş. Lisanını tutamaması nedeniyle; itaate, ezmeye, ağabeyliğe, kulislere, ahbap çavuş ilgilerine dayanan futbol dünyasında, bir nevi berbat adam -takımda tertibi bozan futbolcu- olmuş.
‘Nasıl Yıldız Olunmaz?’ eşit, adil, yapan bir futbol âlemini yerleştirebilmek için daha ne kadar çok yol almamız gerektiğini bize gösteriyor. Cangılda açtığı patika pek değerli diye düşünüyorum.