Yeni tip koronavirüsün ‘Covid-19) birçok ülkeye yayılması, dünyanın her yerindeki insanların toplumsal hayatlarını değiştirdi. Bunu takiben başlayan izolasyon süreçleri ve karantina günleri; çevrim içi çalışma ve öğretim usullerine geçiş, gerçek insani kontakların kaybına ve belirsizlik nedeniyle gerilim ve tasa hislerinin artmasına yol açarak zihinsel sıhhatleri etkiledi.
Mevzuya ait konuşan Dr. Öğr. Üyesi Dilek Somay, global salgının ortaya çıkmasının çabucak akabinde ruhsal bozuklukların dünya çapında önemli bir artış gösterdiğine dikkati çekerek, “Covid-19, global çapta mevt oranlarının artmasını ve çok sayıda ruhsal, ekonomik etkiyi beraberinde getirdi. ‘Koronafobi’ olarak isimlendirilen kitlesel Covid-19 korkusu; mecburî karantina ile birlikte genel nüfus ortasında telaş, istifleme davranışları ve Travma Sonrası Gerilim Bozukluğu (TSSB) seviyelerini artırdı. Ruh sıhhati bozuklukları yaygınlaşmaya başladı” tabirlerini kullandı.
‘YAŞAMI YÖNETME’ KONUSUNDA ZORLUKLAR BAŞLADI
Somay, arkadaşlardan ve aileden izole olmanın, internet ve toplumsal medya tüketimi, güvenlik arama, hastalık hakkında kuşkular yaşama ve karantina günlerinde ömrü yönetme konusunda zorlukların baş gösterdiğini söz etti.
Ruh sıhhatinin çok sayıda faktörü kapsadığı için eğitim, finans, cümbüş ve hizmet alanlarındaki kapanışların insanların ruh sıhhatini olumsuz istikamette etkilediğini belirten Somay, Covid Sonrası Gerilim Bozukluğunun nedenlerini, “Karantina/izolasyon nedeniyle şok, ağır hastalık ve hastaneye yatış nedeniyle zihinsel travma, enfeksiyon kapmaya karşı kaygı, yakınlarının ve sevdiklerinin vefatını görselleştirmek, iş/gelir kaybından kaynaklanan mali yük, daima günlük haber güncellemelerini izlemekten kaynaklanan gerilim ve şok, bilinmeyen yerlerde yakalanma telaşı ve konutta kalma nedeniyle aile içi şiddet/cinsel istismar, yeni aşılardan kaynaklanan olumsuz tepkilerin hayali korkusu, toplumdan toplumsal izolasyon damgası ile morbid gelecek ile korku” formunda sıraladı.
Somay, Covid Sonrası Gerilim Bozukluğu yaşayan bireylerin bu rahatsızlıkların farkında olmadıklarında ve tedavi edilmediklerinde intihar, çok depresyon, bipolar his durum bozuklukları üzere önemli durumlar yaşadıklarını belirtti.
En fazla risk altında olanların; artan yorgunluk, tasa, konsantrasyon bozukluğu ve kararsızlık şikayetleriyle karantinaya alınan sıhhat çalışanları olduğunu aktaran Somay, global alarmın başlangıcında, kronik hastalığı olanların ve gençlerin daha fazla ruhsal semptom gösterdiklerini söz etti.