Marmara Denizi’nde görülen müsilajın akabinde kimi alanların Marmara Denizi ve Adalar Özel Etraf Muhafaza Bölgesi olarak tespit ve ilan edilmesine ait karar, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın imzasıyla geçen yıl Resmi Gazete’de yayımlandı, ayrıyeten Marmara Denizi Hareket Planı hayata geçirildi.
Açıklamalarda bulunan İstanbul Üniversitesi Deniz Bilimleri ve İşletmeciliği Enstitüsü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ahsen Yüksek, alınan önlemlerin akabinde Marmara Denizi’nde birtakım tiplerin tekrar görülmeye başlandığını tabir etti.
Yüksek, “80’li yılların sonlarından itibaren Marmara’da orkinos pek görülmüyormuş. Şu anda ender de olsa Marmara Denizi’ne geliyor. Demek ki fırsat verilse bu tipler girecek. Istakozlar ender çeşitler, birinci derecede müdafaa altında, soyu tehdit altında olan çeşitler. Marmara’da da var lakin derinde, 60 metrede falan vardı. Kısa bir müddet evvel 12 metrede görüntülendi” dedi.
Haliç’te lisan balığı ve çipura yumurtaları bulduklarını, daha evvel Marmara’nın güneyinde görülen ahtapota, artık kuzeyde de rastladıklarına dikkati çeken Yüksek, şöyle devam etti:
“Ahtapot olağanda, şayet bir tehdit ögesi görmezse, kıyıya yakın alanlarda yaşar. Yuvalama alanı yahut besin ezası çekmiyorsa var olan bir tıp. Bilhassa güney Marmara’da çok olan bir cins. 2000’li yılların başından beri Erdek Körfezi’ndeki biyoçeşitlilik azalmaya başlayınca örnekleyemiyorduk. Ahtapotun en büyük baskısı insan, şayet rahat verilirse, süratle çoğalacak bir çeşit.“
Bu çeşitlerin dışında kendilerine kısa bir mühlet evvel deniz kestanesi ve sünger fotoğrafları da ulaştığını anlatan Yüksek, Marmara Denizi’nde kontrollerin arttığını, hem kirlilik hem de balıkçılık açısından önlemlerin son derece sıkı formda denetim edildiğini vurgulayarak “Bu, siz denize ufacık bir dokunsanız geri dönüşünün çok hoş olacağının göstergesidir. Sevinmeli miyiz? Hayır, sevinmek için çok çok erken. Çok büyük tehlikeler var. Şu anda ekosistem bıçak sırtı üzere, keskin bir döngüde, apansız çok makûs şeyler yaşayabiliriz ya da yaşamayabiliriz” yorumunda bulundu.
Önlemlerin kıymetine değinen Yüksek, “Deşarjların kısıtlanması, yasak avcılığın denetim altına alınması yahut avcılığın sonlandırılması, muhafaza alanlarının artırılması; çeşitlerin yayılımına, üremesine fırsat vermesi ve bu çeşitlerin artması açısından hoş şeyler. Sonuçlarını da çabucak hemen alıyoruz işte” diye konuştu.
Marmara Denizi ve Adalar’ın Özel Etraf Müdafaa Bölgesi ilan edilmesinin çok değerli olduğunu söyleyen İstanbul Üniversitesi Su Bilimleri Fakültesi Deniz Biyolojisi Ana Bilim Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Parıltı Eda Topçu Eryalçın, alınan kararların büsbütün uygulanması halinde kesin bir güzelleşme beklediğini tabir etti.
Marmara Denizi’nin döngülerinin çok süratli olduğunu belirten Eryalçın, “Burada çeşitler, öbür bölgelere kıyasla çok daha süratli büyüyor. gelişmeleri sahiden süratli gerçekleşiyor. Biz bu baskıları azalttığımızda muhakkak düzgünleşme olacağını düşünüyorum. Marmara’da güzelleşmeyi datalarla görmeye başladığımızda mercanlar için daha güzel onarım çalışmaları başlatabiliriz” değerlendirmesinde bulundu.
Eryalçın, şöyle devam etti:
“Marmara için yapabileceğimiz çok şey var lakin en başta hareket planımızı içtenlikle uygulamak, takip etmek geliyor. Küçük müdafaa alanımızda, kendi küçük tedbirlerimize devam edeceğiz. Balıkçılığı ve çıpa tesirini uzak tutmak gerekiyor. Düşünün ki bu kadar büyük bir kent var kıyısında, inanılmaz sanayi ile çevrili bir deniz. Başlı başına İstanbul kâfi ve üstüne üstlük sanayi bölgesi, buna karşın bu denizde hala mercan var. Devasa bir salya bütün yüzeyini kapladı lakin hala mercan var, bitmediler, ölmediler. O yüzden Marmara’dan ümidimi kesmiyorum, biz birazcık ona vakit ve fırsat tanırsak mutlaka Marmara bize süratli bir güzelleşmeyle dönecektir diye düşünüyorum.”
“BU BÖLGE SON SIĞINAK”
Yaptıkları çalışmalarda rastladıkları yeni çeşitler hakkında bilgi veren Deniz Ömrünü Müdafaa Derneği gönüllüsü, deniz biyoloğu ve su bilimleri mühendisi Busenaz Değirmen, “1960-1970’li yıllarda çok fazla görülen ahtapot, ıstakoz, birtakım kalamar çeşitleri, gorgonlar üzere bilhassa Akdeniz çeşitlerini; Marmara ve Karadeniz’de görülmeyen tipleri görme fırsatımız oldu, sayıları çok fazla arttı” dedi.
“Bu bölgeyi biz son sığınak olarak tabir ediyoruz. Denizel müdafaa alanı ilan ettiğimiz için de bu bölge çok fazla canlandı zira burası tam kesişim yolu. Ege, Akdeniz ve Karadeniz İstanbul’da kesişiyor. Tüm canlılar Adalar’a geliyor. Bu bölgede evvelden çok fazla avcılık oluyordu, bilhassa yasak avcılık oluyordu. Bu muhafaza alanı kararıyla birlikte yasak avcılık da engellendi ve canlılara çok daha fazla konut sahipliği yapabiliyor.“