Malatya Ticaret Borsası Başkanı Ramazan Özcan, Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nün son birkaç gündür Türkiye genelinde soğuk hava dalgasının İç ve Doğu Anadolu Bölgeleri’nde ekili olacağı konusunda uyarıda bulunduğunu anımsatarak, 3 gündür soğuk hava dalgasının görüldüğü Malatya’da 13 Nisan’ı 14 Nisan’a bağlayan gecede zirai donun yaşandığını kaydetti.
Özcan, yaşanan zirai donla ilgili saha çalışmalarına başlarken, birçok üreticinin bahçesinde incelemede bulundu.
Mart soğuğu avantaj olarak görülmüştü
ANKA’nın haberine göre; Malatya Ovası’nda 650 ile 1200 arası rakımın olduğu bölgelerde kayısının büyük ciddi oranda zarar gördüğünü belirten Özcan, zararın 2014’te yaşanan don olayı ile benzer ölçekli olduğunu söyledi. Özcan, “Bu bölgeler mart ayında bir soğuk hava dalgasıyla çiçeklenme döneminde kısmi bir gecikme yaşamıştı. O dönemde bunun bir avantaj olarak görüldüğünü ancak bir dezavantaja da dönüşebileceğini ifade etmiştim. Maalesef bir dezavantaja da dönüştü çünkü bu soğuk hava tam meyve bağlama dönemine denk geldi” diye konuştu.
“Yüksek rekolte beklentimiz vardı”
“2014 yılında yaşamış olduğumuz zirai don ile 13 Nisan’ı 14 Nisan’a bağlayan gece yaşanan zirai don arasında bir benzerlik görülüyor. İklim değişiklikleri, mevsimsel geçişlerdeki bu zorluk ve sıkıntılar, küresel ısınmadan kaynaklanan bu değişim gerçekten artık kayısıda çok zor bir dönem olarak görülüyor. Son 3 yıldır çok düşük bir rekolte oluyordu. Yüzde 100 rekolteyi maalesef son yıllarda yakalayamıyorduk. Bu durumda tamamen iklim değişikliklerine bağlı. İlkbahar geç donlarının kayısıda son zamanlarda etkisi çoğaldı. Bu yıl üreticilerimiz, son yıllarda yaşanan düşük rekolteden mustaripti ve bu yıl yüksel bir rekolte beklentimiz vardı. Yağış miktarları ve iklim kayısının lehine gidiyordu ama yaşanan bir zirai don üreticimizi olumsuz etkileyecek.”
“40 bin aile mağdur oldu”
Malatya’ya ve Türkiye’ye geçmiş olsun dileklerini ileten Özcan, “Malatya kayısısı her ne kadar Malatya ekonomisini ciddi anlamda etkilese de ülke ekonomisine de ciddi anlamda döviz geriden bir ürün. Maalesef hem üreticimiz hem de bu ürünün hasat döneminde bizimle Malatya’da iş birliği yapan 40 bin aileyi de mağdur etmiş oldu. Yine bu gecede kısmi bir don beklentisi var. Rakımın yüksek olduğu bölgelerde zayiatın ne kadar derin olduğunu da birkaç gün sonra göreceğiz. Daha sağlıklı rakamların çıktığı bilgileri de pazartesi günü Malatya İl Tarım ve Orman Müdürlüğü ile yapacağımız ortak çalışmayla kamuoyuna açıklayacağız” ifadelerini kullandı.
Kayısıda ilk 3 ayda 90 milyon dolar gelir
2022 yılında ilk 3 aylık dönemde 18 bin tonun üzerinde kuru kayısı ihracatının gerçekleştirildiği bilgisini de veren Özcan, “Bunun karşılığında 90 milyon doların üzerinde bir gelir elde ettik. İkinci 3 aylık çeyreğe doğru gidiyoruz. Nisan ayının ilk 10 gününde de ihracatımız çok iyi. İhracat gelirlerimizde de ciddi anlamda bir artık söz konusu. 100 bin ton ihracat ve 500 milyon dolar gelir hedefimiz olduğunu her fırsatta dile getiriyoruz. Bu anlamda da bu yılki mahsul bizim için çok önemliydi. Hedeflerimize ulaşabilmek için yüksek rekolte beklentimiz vardı. Hedeflerimizi bu yıl rakamsal olarak yakalama şansını bulabiliriz ama ihracat olarak zor bir döneme girdik. İnşallah bu yılı da tahmin ettiğimiz rakamlarla kapatırız” dedi.
“Bir yılın emeği yok oldu”
Darende Ziraat Odası Başkanı Orhan Karaca ise bir yılın emeğinin bir gecede yok olduğunu söyledi. Karaca şunları söyledi:
“Darende Ziraat Odası olarak kayısı bahçelerinde incelemelerde bulunuyoruz. 13 Nisan’ı 14’e bağlayan gece don olayı yaşandı ve binlerce çiftçimizi olumsuz etkiledi. Şu anda Akçatoprak mahallemizdeyiz. Meyveyi bırakalım ağaç ağaçlıktan çıkmış meyve diye bir şey kalmamış. İçler acısı bir durum. Hasarımız çok yüksek oranda. Bu araçların ekonomiye katkı sağlaması için 18 ay geçmesi gerekiyor. Bu süreçte nasıl geçineceğiz ve ağaçlarımızın bakımlarını nasıl yapacağız. İlaçlamadır, gübrelemedir, traktörün yakıtı ve sulama gibi ciddi giderler olacaktır. Bu bölgemizde geçen yıl da kayısı olmamıştı. Kısacası vatandaşların durumu içler acısı. Devlet büyüklerimiz çiftçilerimize bir nebze olsun can suyu olarak destek olurlarsa en azından tarımsal faaliyetlerini sürdürebilirler. Destek olunmazsa faaliyetlerini sürdürmeleri imkânsızlaşmıştır.”
Akçatoprak Mahallesi muhtarı Mahmut Berçin ise “Tarımda istediğimiz verimi alamadığımız için mahalle nüfusumuz 80 haneden 40 haneye düştü” dedi.
Berçin, “Çiftçilerimizin umudu devlet büyüklerimiz. Başka umudumuz kalmadı. Bu bölge afet kapsamına mı alınır veya başka bir destek mi verilir bekleyip göreceğiz. Bir gecede umutlarımız yok oldu. Bir yıl daha bekleyeceğiz ki umutlarımız çiçek açsın” dedi.
