Evvel ‘askıda seçmen’ tabirini hatırlatmalı ki bu karışık başlık biraz ele gelsin…
Hatırlanacaktır, MHP başkanı Devlet Bahçeli, 16 Ekim 2020 günü bir açıklama yapmış ve teşkilatlarına “askıda ekmek talimatı” vermişti:
“Hali vakti yerinde her vatan evladı, kendisine en yakın ekmek fırınına gitmeli, şayet 2 ekmek alacaksa 3 ekmek parası ödemeli. Unutmayalım ki inancımız ‘Komşusu açken tok yatan bizden değildir’ aslına dayanmaktadır.”
Bahçeli’ye bu kelamları söyleten, o hafta İstanbul’da ekmek fiyatının 1.25 TL’den 1.50 TL’ye çıkmasıydı. Teşkilatlar kolları sıvadı, kampanyalar başladı, sokaklara askıda ekmek stantları kuruldu, Bahçeli fotoğraflarının etrafına torbalarla ekmek asıldı… Ancak bu imajlar kısa müddette vatandaşların alım gücündeki fevkalâde gerilemenin bir işareti üzere görünmeye başladı. Muhalefet “Hani kriz yoktu” diye sordu, “Milleti ekmek alamayacak noktaya kim getirdi” diye sordu. Bu proje için, ‘Bahçeli’nin iktisat idaresine örtük bir eleştirisi’ diyenler bile oldu. MHP sözcüleri ve Bahçeli bu reaksiyonlara çok kızdılar ve sert karşılıklar verdiler, ancak askıda ekmek işini de sessizce sonlandırdılar. Tekrar de, üç hafta kadar sonra Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın “görevden affını istemesi” bile bazılarınca bu kampanyaya bağlandı.
Uzatmayalım, “askıda seçmen” ironisi birinci olarak bu devirde, toplumsal medyada ortaya çıktı. Geçmişte MHP’ye oy verdiğini söyleyen kimi kullanıcılar artık kendilerini “askıda seçmen” üzere hissettiklerini söylediler. İtiraf niteliğindeki bu proje ile MHP’nin kendi seçmenini diğer bir partinin gelip alması için askıda bıraktığını söyleyenler oldu.
Yaklaşık bir yıl sonra, bu söz yine gündeme geldi. Cumhuriyet gazetesinin Ankara Temsilcisi Sertaç Eş, 24 Eylül 2021’de “‘Kararsız seçmen’ mücadelesi” başlıklı bir yazı yazdı. Bu yazıda AK Parti’yi terk eden ancak bir öteki partinin seçmeni haline de gelmeyen kalabalık bir kitle için ‘askıda seçmen’ tabirini kullanıyordu. Kimi kaynaklara nazaran bu kısmın oranının yüzde 23 civarında olduğunu aktarıyor ve iktidarın da muhalefetin de kendini askıda tutan bu kesite odaklandığını söylüyordu.
Bu tabirin AK Parti etraflarında de benimsendiğini ise Duvar Arkası’ndan öğrendi okuyucular. Ankara ofisimizin 27 Mart tarihli kulis haberinde şöyle denmişti:
Kamuoyu araştırma şirketlerinin tamamına yakını AK Parti’de oy kaybına işaret ediyor. AK Partili siyasetçiler de bu düşüşü doğruluyor lakin seçmenin öteki bir partiye gitmediğini, kararsız olarak beklediğini savunuyor. Bu durumdaki AK Parti seçmenini “Askıda seçmen” olarak nitelendiren bir partiliye nazaran “askıda duran AK Parti seçmeni” iktisatta düzelme, rahatlama olduğu takdirde süratle partisine dönecek durumda.
Aşikâr ki ‘kararsız seçmen’ yerine ‘askıda seçmen’ tabiri, bu kalabalık seçmen kümesini tanımlamak için daha kullanışlı bulunuyor. Tahminen askıda olanın, kararsız olandan daha yakın bir fiziki arada durduğunu ima etmeyi, bu yolla ‘çalışma şevkini’ artırmayı da hedefliyorlardır.
Bu tabirin iktidar çevrelerince benimsendiğini gösteren bir diğer değerli işaret ise geçen gün Sabah müellifi Okan Müderrisoğlu’ndan geldi. Müderrisoğlu, Duvar Arkası’ndaki kulisin üzerinden iki ay bile geçmemişken, “Askıda seçmen!” başlıklı bir yazı yazdı ve şunları söyledi:
Bana nazaran, “kararsız seçmen” tarifi, artık klişe kaçıyor. Meselâ, AK Parti özelinde konuşacak olursak, “Askıda Seçmen” benzetmesi daha uygun görünüyor. Yani, AK Parti’ye daha evvel oy vermiş, gönlü AK Parti’den yana ancak ya geleceğe dair beklentisi ya da özel küskünlük nedenleri ile farklı bir kategoride duran seçmen topluluğu mevcut. Bu insanların gözü de hâlâ AK Parti’de. AK Parti ile yürüyüşünü sürdüren seçmenlere, AK Parti’ye yatkın fakat şimdilik sağı/solu gözleyen seçmenlerin asli kimliği ile yine kazandırılması, 2023 ve sonrasının bahtını belirleyecektir.
Eh, Duvar Arkası’nın isabetli kulisinin hakkını teslim etmeli olağan öncelikle. Ancak bir ayrıntının daha üzerinde durmalı. Müderrisoğlu birebir yazıda, şu sözleri de kullanıyordu:
Kanımca şu anda, geniş halk kitleleri için tartışmasız öncelik, besin enflasyonu! Hane halklarının tüketim kalıplarında en yüksek yekûnu tutan mal ve hizmetlerin fiyatlarındaki artış, günlük konuşmaların hatta yakınmaların da ana konusu. Amenna!
O halde bir toparlayalım…
– ‘Askıda seçmen’ yakıştırması, bir kısa tıp attıktan sonra gelip iktidar partileri seçmeninin, ancak bilhassa de AK Parti seçmeninin partiden ‘uzak’ durmasını tabir etmek için şahsen bu etraflarda benimsenmiş.
– Bu yolla hem kıymetli bir oy kaybı olduğu gerçeği kabul ediliyor hem de bu sert gerçek bir modül yumuşatılmış olarak, kayıpları ‘geri kazanma’ konusunda bir umut canlı tutulmaya çalışılıyor.
– AK Parti’den kopuşlar biraz kolay bir yolla fiyat etiketlerine indirgeniyor ve oradaki müstakbel bir düzelmenin oylara da derhal yansıyacağı varsayılıyor.
Üstelik tüm bunlar, Erdoğan’ın 20 Nisan’daki küme konuşmasında söyledikleriyle de örtüşüyor:
85 milyonun her bir ferdine ulaşmayı hedefliyoruz. Özellikle bir devir partimiz içinde yer almış, sonra farklı sebeplerle teşkilatlarımızdan kopmuş kardeşlerimize ulaşmaya özel ehemmiyet ve öncelik veriyoruz.
Pekala, ‘askıda seçmen’ yalnızca AK Parti için mi kullanışlı bir tanım? Yoksa tıpkı kopuşu görüp, kendisine akmasını bekleyen lakin bunun bir türlü gerçekleşmemesini anlamaya çalışan, bilhassa ‘sağ muhalefet’ de bu türlü bir zaviyeden mi bakıyor kalabalıkların oy davranışına?
Buna ait de işaretler var, lakin onu yarına bırakalım ve yarınki başlığımızı da şimdiden yazalım: ‘Askıda seçmen’ Gelecek ile Deva’yı birleştirebilir mi?