Danıştay Lideri Zeki Yiğit’ten dikkat çeken açıklama… Yiğit, “Benzer davalarda farklı yargı kararları verilmesi, yargıya olan inancı azaltmakta, tüzel güvenlik unsurunu zedelemekte, toplumsal ömürde belirsizlik ve eşitsizlik oluşturmaktadır” dedi.
Danıştay Lideri Zeki Yiğit, Erzurum’da düzenlenen Bölge Yönetim Mahkemeleri İçtihat Paylaşımı ve Kıymetlendirme Toplantısı’na katıldı. Danıştay içtihatlarının bilinirliğinin sağlanması, farklı bölge yönetim mahkemeleri ortasındaki ihtimal içtihat farklılıklarının azaltılması maksadıyla düzenlenen toplantıda konuşan Yiğit, şunları söyledi:
– Üç dereceli yargı sistemimizde, kimi kararların istinaf basamağında, kimi kararların temyiz etabında katılaşması, ülke genelinde birden çok bölge yönetim mahkemesinin bulunması üzere sebeplerle Danıştay ile bölge yönetim mahkemeleri ortasında ve bölge yönetim mahkemelerinin kendi ortalarında tüzel yorum farkından kaynaklanan içtihat farklılıklarının da ortaya çıktığı bir gerçektir.
BELİRSİZLİK VE EŞİTSİZLİK OLUŞTURUYOR
– Emsal davalarda farklı yargı kararları verilmesi, yargıya olan inancı azaltmakta, türel güvenlik unsurunu zedelemekte, toplumsal ömürde belirsizlik ve eşitsizlik oluşturmaktadır. Anayasa Mahkemesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi içtihadına nazaran; kâfi münasebetle desteklenmeyen içtihat farklılıkların bulunması hukuksal güvenlik ve adil yargılanma hakları bağlamında hak ihlali teşkil edebilmektedir.
– Tüzel güvenlik ve adil yargılanma hakları, münasebetiyle da hukuk devleti unsuru bağlamında önemli bir sorun teşkil eden içtihat karşıtlıklarını önleyici formüllerin geliştirilmesi, içtihat birliğinin ve istikrarının korunması o yargı tertibinin başındaki yüksek mahkemenin esas vazifesidir.
– İçtihat tersliklerine karşı geliştirilen metotlar ‘önleyici’ ve ‘giderici’ sistemler olarak ikiye ayrılabilir. Önleyici metotlar, içtihat karşıtlıklarının ortaya çıkmasını engelleme gayesi güderken; giderici teknikler, karşıtlıkların doğmasından sonra ortadan kaldırılması gayesini gütmektedir. Hukuk sistemimizde, içtihat tersliklerinin giderilmesi maksadına matuf olarak Danıştay’a kimi misyonların verildiği ve tüzel kuruluşların geliştirildiği görülmektedir.
ÖNLEYİCİ METOTLAR MEVZUATTA YOK
– İçtihatların birleştirilmesi kurumu, Bölge Yönetim Mahkemesi Liderler Kurulu’nun içtihat tersliğinin giderilmesi için Danıştay idari ve vergi dava daireleri konseylerine müracaat yapması bunların en kıymetlileridir. Öteki yandan, içtihat tersliklerinin doğmasını önleyici teknikler mevzuatımızda yer almamaktadır. Bu eksikliğin kısmen de olsa giderilmesi maksadıyla Danıştay İçtüzüğünde değişiklik yapılarak, “İçtihat tersliklerinin önlenmesi için daire ve şuralar ile Bölge Yönetim Mahkemeleri ortasında tertipli kıymetlendirme toplantıları yapılmasını temin etmek” Danıştay’ın misyonları ortasında sayılmıştır
– İçtihat karşıtlıklarının, genel olarak tüzel yorum farklılığı niteliğinde olduğu dikkate alındığında hukuksal yorum yetkisine sahip yargı mensuplarının ve yargı organlarının bir ortaya gelmeleri, ortalarında bağlantı ve işbirliğinin artırılması, karşılıklı olarak içtihatların paylaşılması ve kıymetlendirilmesi ve Danıştay içtihatlarının tüm idari yargı mensupları tarafından bilinirliğinin sağlanmasının içtihat karşıtlıklarının önlenmesi için tesirli bir sistem olduğunu düşünmekteyiz. (İHA)