Yıllardır işlemeyen havalimanları müteahhitlerin cebini doldururken devlete kalan yük artıyor. SP önderi, Edremit Koca Seyit Havaalanı’nın 80 km yakınında 76 milyon TL maliyetle inşa edilen Balıkesir Havalimanı’na dikkat çekti. Karamollaoğlu “Kulesi, hizmet binası, pisti, işçisi var ancak 28 aydır tek bir uçak bile inmedi” dedi. 2011’de açılan Kocaeli Cengiz Topel Havalimanı’nı da bu yıl tercih eden yolcu olmadı.
GİTMESEK DE GÖREKSE DE O MALİYET BİZİM MALİYETİMİZDİR
Vatandaşın neredeyse varlığından bile haberdar olmadığı Çanakkale’deki Gökçeada Havalimanı da kara deliğe döndü. 88 milyon TL’ye inşa edilen ve 38 işçinin çalıştığı alana hiç tarifeli sefer yapılmadı. ‘Gerçekten muhtaçlık var mı’ kriteri yerine müteahhit menfaati gözetilerek yapılan pistler yıldan yıla çürürken maliyet vatandaşın sırtına kaldı. Çoğalan örnekler ‘Bu gidişe artık dur denilmeli’ reaksiyonlarına yol açtı.
PİST MÜSAİT, KOŞULLAR UYGUN, UÇAK YOK
Plansız bir halde yapılan projeler 84 milyonluk nüfusa mal oluyor. Bunlara verilen ihale yahut garanti bedelleri Hazine’nin yükünü arttırırken, atıl durumda kalmaları da ulusal serveti yok ediyor. Rize-Artvin Havalimanı’nın açılışıyla gündeme gelen atıl havalimanları da bu projelerin yalnızca kimileri. Balıkesir Merkez 28 aydır uçak görmedi, Çanakkale Gökçeada’ya 9 yıldır yalnızca kuş indi. İstanbul’a yakınlığıyla bilinen Kocaeli Cengiz Topel de 90’a yakın işçisiyle yeni yılda daha konuk ağırlamadı.
Türkiye’de yap-işlet-devret modeliyle yapılan birçok proje, Hazine’ye yük oluyor. Verilen garanti sayıları ve işletme müddetleri kur üzerinden hesaplanınca projeleri yapan şirketlere milyarlarca dolar ödeme yapılıyor. Plansız bir biçimde yapılan havalimanları da bunların en yakın örneklerinden biri. Yüzde 99’luk yanılgı hissesiyle ortaya çıkan Zafer Havalimanı da çalışanı olan uçak uçmayan projelerden biriydi. Uşak, Çanakkale Gökçeada, Kocaeli Cengiz Topel ve Balıkesir Merkez havalimanları da yıllardır atıl durumda kalan projeler olarak dikkat çekiyor. Bu mevzuya değinen Saadet Partisi Genel Lideri Temel Karamollaoğlu da Türkiye’nin temel sorunun israf ve yolsuzluk olduğuna değinerek “Enflasyondur, hayat pahalılığıdır, yağmur üzere yağan zamlardır. Bitirilen tarım, yok edilen hayvancılıktır. Yapılan yanlış yatırımlar ve yürütülen yanlış siyasetlerdir. Biz, iktisatta atılması gereken birinci adım olarak her türlü israfa son vermek olmalıdır demekten vazgeçmeyeceğiz.
Lakin gel gör ki iktidarın kulakları tıkalı, bizi duymuyorlar, daha doğrusu duymak istemiyorlar” dedi. Rize-Artvin Havalimanı’nın açıldığını hatırlatan Karamollaoğlu “Hayırlı uğurlu olsun. Sırada Gümüşhane-Bayburt Havalimanı var. Öncelikle şunu söyleyeyim; biz yatırımlara karşı değiliz; ama yanlış yapılan yatırımlara sonuna kadar karşıyız. Lakin yatırımlar verimlilik dikkate alınarak yapılmalıdır. Türkiye’de hiç uçak inmeyen havalimanları var. Örneğin Balıkesir Havalimanı.
Edremit’te havalimanı var. 80 kilometre arada bir yenisi daha yapılıyor. Kulesi var, hizmet binası var, pisti var, çalışanı var. Tek şey eksik o da uçak” diye konuştu. Yılda 1 milyon yolcu amacıyla yapıldığını aktaran Karamollaoğlu, gelen yolcu sayısının ise sıfır olduğunu vurguladı. Buraya tam 28 aydır tek bir uçağın bile inmediğini açıklayan Karamollaoğlu şöyle devam etti: “Allah’tan korkun! Yeniden hepimizin bildiği Kütahya Zafer Havalimanı.
Burada amaç 1.2 milyon yolcu idi. Pekala son bir yılda kaç yolcu gelmiş? 7 bin yolcu. Yanılma hissesi yüzde 99. Umarız artık Rize-Artvin Havalimanı da birebir akıbeti yaşamaz. Zira buralara harcanan para, Külliye’ye öbeklenmiş 3-5 kişinin cebinden değil, 85 milyonluk Türkiye’nin cebinden çıkıyor.”
250 BİN KİŞİLİK KENTE 2 MİLYON YOLCU GARANTİSİ
Gümüşhane-Bayburt Havalimanı’nın yıllık yolcu kapasitesinin 2 milyon olacağı açıklandı. Lakin bilgiler bu kapasitenin yakalanamayacağı tarafında. 2 ilin toplam nüfusu 250 bin kişi bile değil. Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ) bilgilerine nazaran, komşu kentlerdeki 4 havalimanını dahil ettiğimizde yolcu sayısı 5 milyon kişiyi bulamadı. Buna Rize-Artvin Havalimanı da eklendiğinde bu ortalamanın düşeceği iddia ediliyor. Bölgenin yüklü yükünü Trabzon Havalimanı çekiyordu.
BALIKESİR MERKEZ: DAHA İNEN YOK
1.2 milyon nüfusa sahip Balıkesir de havalimanlarından nasibini alan kentlerden birisi. Kentte bulunan Balıkesir Koca Seyit Havalimanı 2019 yılında toplam 354 bin 381 yolcu ağırladı. Pandemiyle birlikte sayılar düşse de 2020’de 159 bin 2021’de de 265 bin 555 yolcu ağırladı. Hiçbir vakit tam kapasite çalışmayan havalimanı bu yılın birinci 4 ayında 46 bin yolcu ağırladı. Lakin buna karşın kente Balıkesir Merkez Havalimanı yapıldı. 2015’te 286 iç sınır yolcusu taşıyan havalimanına bir daha yolcu inmedi. Projede 1 milyon yolcu sayısı hedeflenmişti.
ZAFER: YÜZDE 99 YANILGILI HESAPLAMA
Kütahya-Afyon-Uşak vilayetlerine hizmet vermek üzere yapılan Zafer Havalimanı için 2021’de iç çizgilerde 775 bin 137, dış çizgilerde ise 542 bin 596 kişilik yolcu garantisi verildi. Lakin verilen amaç tutturulamadı ve 2021’de iç çizgisi kullanan yolcu sayısı 9 bin 228 olurken, dış sınır kullanan yolcu sayısı da 1904’te kaldı. Havalimanının eksik kalan 1 milyon 306 bin 537 yolcusu için, 6 milyon 938 bin 738 Avro ödenmek zorunda kaldı. Garantide yapılan yanılgı oranı ise neredeyse yüzde 99.
UŞAK: BİRİNCİ 4 AYDA YALNIZCA KUŞ GÖRDÜ
Pandemi öncesinde bile 2019 yılında DHMİ datalarına nazaran, Uşak Havalimanı’nı 27 bin 983 kişi kullandı. 2020 yılında toplam 7 bin 500 kişi bu havalimanını kullanırken, 2021’de yalnızca 52 yolcu buradan uçuş gerçekleştirdi. 2022’nin birinci 4 ayında da Bu yılın ocak ve nisan aylarını kapsayan birinci dört ayında buradan hiç uçuş olmadı. Tıpkı vakitte havalimanında 83 işçi vazife yapıyor.
CENGİZ TOPEL: YENİ YILDA KONUK AĞIRLAMADI
Kocaeli girişinde yer alan Cengiz Topel Havalimanı da şanssız projelerden biri. DHMİ datalarına nazaran, 2019 yılında 57 bin 280 kişinin kullandığı havalimanında 90’a yakın işçi misyon yapıyor. 2020’de 11 bin 851 kişinin uçtuğu havalimanına 2021’de yalnızca 9 bin 173 kişi kullandı. Yılın birinci 4 ayında ise Cengiz Topel Havalimanı’nı kimse kullanmadı.
ÇANAKKALE GÖKÇEADA: 9 YILDIR NE GELEN VAR NE GİDEN
Birinci tarifeli uçuşun Temmuz 2011’de İstanbul Sabiha Gökçen Havalimanı’ndan gerçekleşen Çanakkale Gökçeada Havalimanı da atıl projelerden biri. Bölgenin ikinci havalimanı olan Gökçeada da aktiflikten diğer bir şey yapılmamış. 2011 yılında bin 100 yolcu ağırlayan havalimanı, 2012’de bin 666, 2013’te de bin 726 kişi kullandı. Sonrasında ise havalimanı sırra kadem bastı. DHMİ datalarına nazaran, 38 işçinin iş başı yaptığı havalimanını son 9 yıldır kimse kullanmadı. Çanakkale Gökçeada Havalimanı için 90 milyon liraya yakın harcama yapılmıştı.
