Bu yıl 5.’si düzenlenen Merzifon Kitap Fuar’ında Karar gazetesi iktisat müellifleri İnrahim Kahveci ve Oğuz Demir’in katıldığı “ Siyasal ve Ekonomik Kriz Gölgesindeki Türkiye” isimli söyleşide Türkiye’nin içinden geçtiği ağır ekonomik buhran konuşuldu.
Enflasyonun kaçınılmaz olarak bir noktada tüketimi sınırlayacağını ve bunun büyük işsizlik patlamasına neden olacağını söz ederek Türkiye vatandaşlarının sistematik bir biçimde dış sermayeye tüketici olarak satıldığını belirten Ekonomist Oğuz Demir, “80 milyon vatandaş istikrarlı bir biçimde dünyaya tüketici olarak satıldı. Telefonunu göster öyküsünün başladığı yer burası. Genç ve tüketmeye istekli bir nüfus vardı. Bu aslında ülkeler için çok büyük bir güç. Türkiye tüketme iştahı olan bir yerdi, onun için dış yatırımlar bu periyotta geldi. Ancak yalnızca tüketici durumuna getirildik ve biz tükettik onlar üretti. 2002’de başlanan serüvenin sonu burası. Üretmeden tükettiğin için daima borçlandığın bir sistem. Bunun önüne geçmesi gerekenler politikacılar” dedi.
HER ŞEYİN SONUNA GELDİK
Demir, “2018’de her şeyin sonuna geldik. Zira borçlanmanın sonuna geldik. Sen üretmeyi bıraktığın vakit dışardan getirmek zorundasın. Bunların hepsi dolar. Her sene o doları bulmamız gerekiyor. Bir de dünyayla hengame etmeye başladığınız vakit içerdeki dolarda kaçıyor. O vakit herkes doların peşinden koşmaya başlıyor. Bunun üzerine iflah olmadık, sistemi de geriye döndürmezler. Zengini varlıklı edecek fakiri daha da fakir edecek sistemine uymadı diye faiz arttıran Naci Ağbal’ı vazifeden aldılar. Sonra faiz indirerek doların fiyatı şu anki fiyatı oluştu. Bizim koşar halde dolar almamızı engellediler lakin ithalatçını dolar almasını engelleyemediler. Zira dışa bağımlı olduğumuzdan ötürü üretmek için dışardan mal alması lazım. Almasını engellediğin an o adam batar. İktisat gözlerdeki ışıktır, iktisat beklentidir. İktisat hakikaten beklentidir lakin bunun yanında tıpkı vakitte matematiktir”
DALGA DALGA İSŞİZİK GELİYOR
İktisadi sıkıntılara bakarsak işsizlik üzere uzun vadeli problemler var. 2016’da 2017’de daima bu meseleleri konuştuk. Sonra hayatımıza enflasyon girdi. Enflasyon işsizliğe nazaran daha kısa vadeli bir sorun. Biz daha büyük değişim yapabiliriz dedik ve her sabah döviz sayılarına bakarak gündelik sorun haline geldik. Daha işsizlik meselesine gelemedik. Ben optimist biriyim lakin saf bir optimist değilim. Evvel enflasyonu sonra işsizliği ağır bir biçimde yaşayacağız. Üretici satışları düştüğünde emekçi çıkartacak. Bu iş matematik, itimat ve istikrardır. Sen şu an günde 8 milyon lira al sat yapan insanın sıkıntısıyla ilgileniyorsun. Zenginlere dolar alma diye rüşvet veriyorsun. Bu ülkenin 4 milyar doları KGM ile zenginlere verildi. Hiç fark etmez bütün kurmay aklını yitirmiş sorun çözmeye çalışırken daha büyük sorun yaratıyorlar. Zira birinci düğme yanlış. Bizim buradan çıkışımız yok. 23 yılda öğrendiğim iktisat çok kolay. Yavaş dön reis ümmetin başı dönüyor dedirtmeyeceksin. Bunu dedirttiğin vakit itimat gidiyor, iktisat kötüleşiyor. 2 sene içerisinde Türkiye düze çıkar fakat bu 2 sene herkesin canını çok yakacak. Dalga dalga işsizlik geliyor. Bugün en düzgün ankette bile 12 milyon seçmen AK Parti’den vazgeçtiğini söylüyor. Seçmen bilinçsiz ve duyarsız değil” dedi.
ŞUURLU BİR YANLIŞIN İÇİNDEYİZ
Dolar kurunun iktisat üzerindeki tesirinin faizle kıyaslanmayacak derecede olduğunu tabir eden Karar gazetesi iktisat muharriri İbrahim Kahveci, “Yaklaşık olarak faizin iktisat üzerindeki tesiri yüzde 7, doların tesiri yüzde 70. Bunlar günü birlik iş. 100 milyar kar mı kıymetli 2.9 trilyon mı. Hangisini tercih edersiniz. Bu kadar yanlış bilinçsiz olmaz. Sahiden şuurlu bir yanlışın içerisindeyiz. Varlık içinde yokluk çekiyoruz. Biz ülkenin geçmiş birikimini sattık. Özelleştirmeye karşı değiliz ancak oligarşi özelleştirmesi yapıldı. İnsanların geçmişi, birikimleri satıldı. Yüzde 11’di borç oranı artık yüzde 78. Bireyleri ve kamuyu borçlandırdık, çocukların geleceğini sattık. Çocuklara ne bırakacağız. Lakin en büyük tehlike şu: herkes üniversiteli yapılarak mesleksiz bir gelecek yaratıldı. Bu kadar yanlış bilinçsiz yapılır mı?” dedi.
KISA VADELİ YIKICI ATAKLAR YAPILDI
Kahveci, “İnsanların kısa vadede çok güzeline giden lakin orta ve uzun vadede çok yıkıcı ataklar vardır. Erken emeklilik çok güzelimize gitti ancak gelecek sistemde emekli maaşı alamayacağız. Para basarak ödenecek ve maaşlar enflasyona yenilecek daima. Uzun vadede toplumu çökerten siyasetler toplumun güzeline masraf lakin çok uzun sürmez. Günü birlik kendi çıkarlarımız yerine çocuklarımızın çıkarları üzerine davranışlar geliştirmez lazım. 2010 yılında beyin göçü başladı. Asıl tehlikelerden biri bu. Aklı başında 2 adam geldiğinde doları düşürmek çok kolay lakin çıkan beyin göçünü nasıl geri getireceksin.
FIRTINA GELİYOR
Orta sınıfı yok ettiğiniz vakit. Yüzde 5’lik kesim çıkarcıdır ve bu çıkarcılık ülkenin yararınadır. Rantçı olmadığı sürece. Orta sınıf eritildikçe toplumun gerilemesi hızlanıyor. Zira orta sınıf gelirlerinin yanında ülke toplumsal ve kültürel ömrünün da gelişmesi için kıymetlidir. Fırtına geliyor. Kısa vadeli sıkıntıları çözmede hiçbir tereddüt yok. Her partide çok yeterli takımlar var. Bunlar çok rahat çözülür ancak değerli olan. Geleceğe yönelik adımlar atalım, çocuklarımıza hoş bir gelecek kuralım, yarınımızı kurtarmamız lazım. Bütün partilere bu istikamette baskı yapmamız lazım. Ağaç dikmemiz lazım. 3-5 sene sabırlı davranılması lazım.
ÇOCUKLARA ÇOK BÜYÜK HAKSIZLIK YAPTIK
İktisatta finansal rasyolar düzelir fakat evlatlarımızın geleceğini düşünün. Onlara çok büyük haksızlık yaptık. Biz bu çocukların bütün varlıklarını, geleceklerini sattık. Çocukların okulu bırakma isteği, besine erişememe, ailelerin tek tip besine erişimi, çocukların kendini büyük olarak görmesi. Evlatlarınıza bakın ve bütün kararlarınızda buna nazaran karar verin. Çocuklarımız ve gençlerimiz için çalışın.
İKTİSAT VE SİYASET ORTASINDAKİ BAĞ KOPTU
Türkiye’de ekonomik bilgilerle siyaset ortasındaki bağ koptu. Türkiye’de iktisadi bilgilerle siyasi tercihler ortasındaki bağın kopmasındaki en büyük neden milliyetçiliğin ve dinin siyasette kullanılmaması gerektiğin biraz geç olsa da öğrenilmesi. Erdoğan’ın dini ögeleri bir an evvel silmesi gerekiyor ki gerçek siyasetlere dönmek için. Dayanılmaz bir işsizlik var. Enflasyonda çift hane işsizlik de çift hane. Ekonomik realiteyi kaybediyoruz. Fakat bunu kaybederken çocuklarımızın geleceğini kaybettik. Besine, konutlara erişim yok oluyor. Bu işin de tahlili çok kolay. Bir oburu birinin barınma hakkını parayla satın alıyorsa bu insan haklarına uygun değil. Gereksinimin dışındaki alacağın konutu vergilendiriyorum, senden alacağım parayı da konut muhtaçlığı olanlara vereceğim denmesi lazım. Kim gelirse gelsin bu insanların hakları için çok çalışması gerekiyor” sözlerini kulandı.