Reuters’ta yer alan tahlile nazaran, hükümet, kur muhafazalı mevduattan sonra ferdî yatırımcı için tasarlanan enflasyon muhafazalı tahvil için hazırlıklarını tamamladığını açıklarken, yeni eserin cazip olması durumunda mevduattan kaçışa yol açabileceği konusu bankacılık kesimi için kaygı yaratıyor.
Hem yetkililer hem de bankacılar ilgili adımın başarılı olması halinde döviz ya da TL mevduattan tahminen de KKM’den Hazine’ye önemli ölçüde kaynak çekebilme potansiyeli olduğunu, dolasıyla kesimin mevduat tabanını zedeleyebileceğinden kaygı ediyor.
“MEVDUATTAN KAÇIŞI TETİKLEYEBİLİR”
Yeni eserin kişisele cazip bir getiri sunması halinde KKM dahil mevduattan çıkış ihtimali kaygı yaratırken, cazip bir getiri sunmaması ise dövize yönelimi engelleme başta olmak üzere maksadına ulaşamaması manasına geliyor.
TL’deki bedel kaybının da hızlanmasıyla bütçeye gelebilecek maliyete ve başka risklerine karşın hükümetin enflasyondan müdafaa sağlayacak bir ihracı kısa müddette hayata geçirmesi hem yetkililerin hem de piyasanın ana beklentisi haline gelmiş durumda.
“Enflasyona endeksli tahvil ayrıntıları hala görüşme devam ediyor” diyen mevzu hakkında bilgi sahibi bir kaynak, vadenin 1 yıl planlandığını belirterek, “Temel problemlerden biri enflasyona endeksli bir tahvile ek getiri olarak verilecek olan kısmın nasıl belirleneceği” dedi ve ekledi:
“Artı 10 puan denmesi durumunda KKM’den kaçış olabilir… Tahvilde oran belirlenirken cazip olması gerekiyor lakin KKM’den uzaklaşmayı gerektirmeyecek kadar (cazibe gerekiyor)… Şimdi son karar verilmedi lakin daha fazla beklemeden süratle bu kararın alınması tarafında bir irade var.”
“DÖVİZ KAYNAK TRANSFERİ ZAYIFLADI”
Enflasyonun yüzde 70’e ulaştığı ortamda mevduat faizleri yüzde 20’nin altında. Bariz negatif faiz ortamında olağanda ferdi ve kurumların dövize bariz bir yönelimde bulunması beklenirken KKM şu an için ferdî döviz talebinin önüne geçebiliyor.
İktisadın mevcut yapısında artan güç maliyetlerinin de tesiriyle daima yeni döviz gereksinimi oluşuyor. Bu gereksinimin değerli kısmı KKM’den, reeskont dönüşlerinden, ihracatçılardan ve yakın ülkelerden sağlanırken son günlerde KKM başta olmak üzere bu alanlardan yeni döviz kaynak yaratımı zayıfladı.
‘PİYASAYI HUZURSUZ EDİYOR’
Eko Faktoring Ekonomisti Arda Tunca, “Bankalar, enflasyona endeksli bonoyu bekliyor. Mevduat kaçışı yaşanıp yaşanmayacağı bilinmiyor. Zira, bu eserin ayrıntıları bilinmiyor. Bu tasa de piyasayı huzursuz ediyor” dedi.
BDDK bilgilerine nazaran bankacılık dalında 2.65 trilyon TL meblağında TL cinsi, 3.52 trilyon TL meblağında yabancı para olmak üzere 6.2 trilyon TL mevduat bulunuyor. Bu fiyata 820 milyar TL büyüklüğe ulaşan KKM de dahil.
BANKALAR İÇİN NEDEN SORU İŞARETİ?
KKM bir bankacılık mevduat eseri olması nedeniyle bankaların TL ya da YP mevduatından KKM’ye geçiş yaşanması halinde bile bölümün mevduatını olumsuz etkilemiyor. Bilakis vade uzatma üzere olumlu yanları da mevcut. Lakin enflasyon muhafazalı tahvil Hazine’nin borçlanması yani bir bono/tahvil olması nedeniyle bankacılık eseri değil. Münasebetiyle bankacılık bölümünün yabancı para ya da TL mevduatının ya da ülkedeki başka yaratırım araçlarındaki birikimleri Hazine’ye çekme potansiyeli, eserin başarılı olması halinde yüksek.
Üst seviye bir bankacı, “Hükümetin motamot KKM’de olduğu üzere yeni bir yapı ile ismi faiz olmasa da yüksek bir getiri vererek iç piyasadaki dövizi tekrar kamuya alması gerekiyor. Mevcut ekonomik kaidelerde döviz muhtaçlığı çok yüksek. Bireysellerde KKM dışında hala 139 milyar dolar DTH bulunuyor ve bunlar düşük getiriye karşın siyaset çekincesiyle KKM’ye bile yönelmiyor” dedi ve ekledi:
“Şimdi ise yeni planlanan yapıda bireylerin döviz bozdurarak enflasyon müdafaası sağlaması tıpkı KKM’de olduğu üzere Hazine tahviline önemli bir ilgi yaratabilir. Lakin yaratılan ilgi kadar bölümün mevduatında negatif tesir olacaktır. Bu bir tahvil olduğu sürece bankacılık kesimine ziyanı olmaması mümkün görünmüyor.”
Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, geçen ay sonunda Hürriye gazetesine yaptığı açıklamada “..alternatiflerden biri olan ferdi yatırımcıya yönelik enflasyon muhafazalı tahvilin tasarımı ve geliştirilmesi çalışmalarımızı tamamladık. Kelam konusu senedin ihracına ait öbür operasyonel süreçlerin tamamlanmasının akabinde ihracın zamanlamasına piyasa kuralları ve Hazine borçlanma stratejilerimiz çerçevesinde karar vererek kamuoyuyla paylaşacağız” demişti.
YÜKSEK GETİRİ
Tıpkı kaynak “İkinci olarak da büyük döviz tutan ya da alan şirketlerin bu talebini azaltmak için kamu borçlanma araçları ya da yüksek getiri sağlayacak bir metodu belirleyip ihraç etmeyi değerlendiriyor” dedi. Bu metot piyasa üstün bono olarak da tanımlanıyor ve geçmişte de Hazine tarafından kullanıldı. Genel olarak 92 gün üzere çok kısa vadeli bono ile yüksek getiri sunularak dövize yönelim engellenmeye çalışıldı.
Bankacılar son olarak Tansu Çiller periyodunda kullanılan yolda bu sefer farklı olarak faiz yerine köprü vb üzere gelire endeksli getiri sağlanmasını bekliyor. Bankacılar bu borçlanma aracının yaz ayları ortasında KKM’den kurumsal dönüşlerin belirginleştiği ve döviz talebi oluşturma ihtimalinin en yüksek olduğu anda hayata geçirilmesini ya da öncesinde ihraç edilse de yaz ortasında en bariz tesirin olmasını bekliyor.