Finlandiya ve İsveç, NATO üyeliği için resmi müracaat yapma kararı aldı. Türkiye, iki ülkenin üyeliğine sıcak bakmıyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, daha evvel Yunanistan’ın üyelik sürecinde yanılgı yapıldığını aktararak, iki ülkenin teröre takviyesine dikkat çekti ve “Bu üyeliklere olumlu bakmamız mümkün değil” dedi. Erdoğan’ın, Yunanistan örneğini vermesi, 1980’de yaşanan gelişmeleri hatırlattı.
Kanal7 Ankara Temsilcisi ve Yeni Şafak Muharriri Mehmet Acet, 42 yıl yıl evvel yaşanan olayları ayrıntılarıyla anlattıktan sonra Erdoğan’ın kelamlarının ne manaya gelebileceğini yazdı. Acet’in, “Erdoğan 42 yıl evvel olanları neden hatırlattı?” başlıklı yazısı şöyle:
7 Nisan 1980’de, 12 Eylül darbesinin ayak seslerinin gürültüsünün arttığı günlerde, Ankara’nın Washington’dan kıymetli ziyaretçileri vardı.
ABD Senatosu Dış Münasebetler Komitesi, Joe Biden başkanlığında (evet birebir Joe Biden) bir heyetle Türkiye’ye geldi.
Heyet, devrin Başbakanı Süleyman Demirel, CHP Genel Lideri Bülent Ecevit dışında, 5 ay sonra darbe yaparak idareye el koyacak olan Genelkurmay Lideri Kenan Cihan ve Kuvvet Kumandanlarıyla da görüşmeler yaptı.
Biden ziyaret sırasında, “Artan Sovyet tehlikesi ve Türkiye’nin askeri tehdit altında bulunması” üzere hususlarda bilgi almaya geldiklerini söylese de, ziyaretin asıl hedefi, Yunanistan’ın NATO’nun askeri kanadına dönüşü için ABD taleplerini ‘dikte etmekten’ ibaretti.
Zati o günlerde Türkiye’de darbe için yapılmakta olan hazırlıklar, Sovyetler’den gelene nazaran çok daha yakın bir tehdit mahiyetinde idi.
12 Eylül darbesi ile birlikte 5 ay evvel Biden’ın ziyaret ettiği siyasi başkanlar, eski bir ABD üssü olan Zincirbozan’a gönderildi, ortadan 35 gün geçtikten sonra da darbeyi yapanlar, Türkiye’nin Yunanistan’ın NATO’ya dönüşüne yönelik vetosunu kaldırdılar.
FİNLANDİYA/İSVEÇ’İN NATO ÜYELİĞİ, ANKARA’NIN VETO KARTINI GÖSTERMESİ
42 yıl öncesinin o karanlık günlerine dönüp bu hatırlatmaları yapmamızın şimdiki münasebeti, tam olarak o denli olmasa da, ona misal istikametleri olan bir öteki kıssa ile karşı karşıya olmamız.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, geçen cuma günü “Şu anda İsveç ve Finlandiya ile ilgili gelişmeleri takip ediyoruz lakin olumlu bir niyet içinde değiliz” ifadeleriyle bu iki ülkenin NATO’ya girişlerinin Türkiye tarafından veto edilebileceği sinyalini verdi.
Erdoğan, birebir açıklamasında 42 yıl evvel olup bitenleri de hatırlattı.
“Yunanistan’la ilgili NATO konusunda yanlış yaptı bizden evvelki idareler. Yunanistan’ın, NATO’yu gerisine alarak Türkiye’ye karşı takındığı hali biliyorsunuz. Bu hususta ikinci bir yanlışı Türkiye olarak işlemek istemiyoruz” dedi.
Erdoğan’ın bu açıklamaları sonrası gözler Finlandiya ve İsveç cephesinin vereceği yanıta çevrildi.
Finlandiya tarafı daha itidalli bir tavır sergileme eğilimi gösterse de, İsveç için tıpkı şey kelam konusu olmadı.
PKK’nın Suriye uzantısı YPG’ya açık takviye veren, örgütün başkanlarıyla görüşmeler yapan Dışişleri Bakanı Ann Linde’nin birinci kelamları şöyle oldu:
“Bu seçeneğe (NATO’ya başvurma) karar verirsek, üye ülkeler ve Türkiye’nin uygun bağlara sahip olmakla ilgilendiği büyük, değerli ülkelerden çok lakin çok güçlü bir dayanak alacağımızı düşünüyorum.”
Diplomatik bir lisanla tabir edilen ancak özünde “Arkamızda ABD var, Türkiye’nin gücü bizim NATO’ya girmemizi engellemeye yetmez” anlamında bir bildiriydi bu.
Sonra ortaya diyalog davetleri girince, İsveç ve Finlandiya Dışişleri Bakanları’nın Türkiye’nin taleplerini görüşmek üzere Ankara’yı ziyaret etmeleri gündeme geldi.
Ziyaret öncesi Erdoğan ön aldı, veto konusunda önemli olduğunu belirli etti, bu iki ülkenin PKK/YPG terör örgütüne verdikleri dayanağı hatırlattıktan sonra “Pazartesi günü Türkiye’ye geleceklermiş, kusura bakmasınlar, yorulmasınlar” dedi.
Birebir gün PKK, “Evet biz İsveç ile açık bir münasebet içindeyiz” bildirisini vermek istercesine, başşehir Stockholm’ün en ünlü caddesi Kungsgatan’da bayrak açıp şov yaptılar.
Bütün bu gelişmeler, Finlandiya ve İsveç’in NATO’ya iştiraki sürecinin Türkiye’nin veto kartını açması nedeniyle kolay olmayacağı manasına geliyor.
ABD’NİN YAKLAŞIMI DEĞİŞMEMİŞ OLABİLİR FAKAT TÜRKİYE BİREBİR TÜRKİYE DEĞİL
Öteki yandan, problemin bir de şöyle bir boyutu var:
Rusya’nın 24 Şubat’ta başlayan Ukrayna işgali ile birlikte, dünya yeni bir periyoda girdi.
Belirsizliklerin çoğaldığı, sürprizlerin sıklaştığı bir devir bu.
Eş vakitli olarak dayatmaların da , “tarafını seç, kimden yanasın” baskısının da arttığı bir periyot olacak bu.
Türkiye’nin Rusya yaptırımlarına katılmaması, Rusya ve Ukrayna ortasında istikrarlı bir tavırla hareket etmesi, birileri savaş ortamını kızıştırırken, yangını söndürme uğraşı içinde olması, herkesi memnun etmiyor.
Savaşı kızıştıranlar, hele hele bu ortamda “Söz dinleyen, itiraz etmeyen” ülkelerle muhatap olmak istiyorlar.
42 yıl evvel Yunanistan’ın NATO’ya dönüşü sırasında olup bitenler en fazla bu bakımdan günümüzle benzerlik teşkil ediyor.
ABD’nin günümüzde muhatap olmak istediği Türkiye’nin, 42 yıl evvelki Türkiye olduğu su götürmez bir gerçek
Lakin Türkiye o günkü Türkiye değil, ordu o günkü ordu değil, ABD de Türkiye’de her istediğini yaptırabilecek güçte değil.
Erdoğan’ın 42 yıl öncesine dönük hatırlatması, zımnen bu türlü bir bildiri da içeriyor.