ANKARA – Halkların Demokratik Partisi (HDP) Van Milletvekili Murat Sarısaç, 15 Mayıs Kürt Lisan Bayramı kapsamında ‘Türkçeleştirilen Kürtçe müzik ve müziklerin tespiti’ gayesiyle Meclis araştırması açılmasını talep etti.
‘CİDDİ BİR ARAŞTIRMA YOK’
TBMM Başkanlığı’na verdiği önergede Kürtler ortasında bin yıllardır dolaşan müzik formlarının ve müziklerin Türkçeleştirildiğine lakin bu bahiste önemli araştırmaların bulunmadığına dikkat çeken Sarısaç, “Süregelen siyasetler sonucunda; Kürt halkının elbiselerinden renklerine, halaylarından dinledikleri müziğe, köylerinin isimlerinden, çocuklarının isimlerine kadar önemli yasaklara başvurulmuştur. Bu durum yıllar içinde Kürtlerin etnografyası, folkloru ve müziği üzerinde adeta bir kültür talanının yaşanmasına neden olmuştur. Kürtler ortasında bin yıllardır dolaşan müzik formlarının ve müziklerin Türkçeleştirildiğine dair önemli araştırmalar bulunmaktadır. Hiçbir kaynak belirtilmeden ve telif hakkı gözetilmeden müziklerin Türkçeleştirilmesinin Kürt kültür mirasına önemli ziyanlar verdiği araştırmalarla ortaya çıkarılmaktadır” tespitini yaptı.
‘BİLİNEN VE SEVİLEN BİRÇOK MODÜL ASLINDA KÜRTÇEYE AİT’
Kürtçe müziklerin Türkçeleştirilmesinin, 1980 sonrasında aslen Kürt olan kimi sanatkarlar eliyle sürdürüldüğünü belirten Sarıkaya, şu değerlendirmeyi yaptı: “Yasaklı lisan Kürtçe’ye ilişkin kesimlerin dejenerasyonu nedeniyle rastgele bir yaptırım sistemi işletilmemiştir. Bunun sonucunda İzzet Altınmeşe, Burhan Çaçan, Celal Güzelses, Mukim Tahir, Kel Hamza, Küçük Emrah, Ceylan, İbrahim Tatlıses, Cemil Cankurt üzere sanatkarlar tarafından birçok Kürtçe kesim Türkçeleştirilmiştir. O denli ki toplumun yakından bildiği ve sevdiği birçok Türkçe müziğin ve müzik formunun aslında Kürtçe’ye ilişkin olduğu araştırmalar sonucunda belirlenmiştir” dedi.
‘ŞİVAN PERWER’İN YEK MUMİK MÜZİĞİ BİR MUMDUR İKİ MUMDUR OLDU’
HDP’li Sarısaç, Türkçeleştirilen kimi müzik formlarının aslında Kürtçe olduğuna dikkat çekerek, örnekler sıraladı. Kürt sanatçı Hasan Zirek’in 1946-47 yıllarında Mahabad Kürt Cumhuriyeti için yazıp bestelediği “Ey Niştiman” kesiminden 1970’li yıllarda uyarlanan “Ankara’nın Taşına Bak” kesiminin bunlardan biri olduğuna vurgu yapan Sarısaç şöyle devam etti:
“Şivan Perwer’in Yek Mûmik müziği İbrahim Tatlıses tarafından Bir Mumdur İki Mumdur olarak uyarlandı. Anonim bir Kürt ezgisi olan Ax Fadikê İzzet Altınmeşe tarafından Oy Fadike, Mikail Aslan’nın seslendirdiği Kürtçe’nin Zazaca lehçesinin anonim Elqajiyê kesimi Abdurrahman Önül tarafından Bir görseydik Seni biçiminde Türkçeleştirildi. Tekrar ilahiler söyleyen Önül’ün Zilan katliamı üzerine söylenen Kürtçe anonim Geliyê Zilan ağıdını Uçun Kuşlar Medine’ye ve Bîngol Şewtî kesimini ise Yusuf Yüzlüm formunda Türkçeleştirerek seslendirdiği yakın vakit evvel tespit edilmiştir.”
‘TÜRKÇELEŞTİRİLEN KÜRTÇE MÜZİKLERİN TESPİTİ VE KÜLTÜR YAĞMACILIĞININ ÖNÜNE GEÇİLMESİ ELZEM’
Yapılan derleme çalışmalarında Kürtçe’ye dair kayıtlara yer verilmemesi ve Kürtçe yapıtların rastgele bir yasal müdafaaya alışılmış olmamasının geçmişten bugüne önemli kültür talanına neden olduğunun ortada olduğunu belirten Sarısaç “Her ne kadar 15 Mayıs Kürt Lisan Bayramı kapsamında kamuoyunda önemli bir farkındalık kelam konusu olsa da siyasi iktidar tarafından rastgele bir adım atılmamaktadır. Bu nedenle Türkçeleştirilen Kürtçe müzik ve formlarının tespit edilmesi ve kültür yağmacılığının önüne geçilebilmesi için alınması gereken önlemlerin belirlenmesi hedefiyle Meclis araştırması açılması elzemdir” davetinde bulundu.