Suriyeli sığınmacıların ülkelerine gönderilmeleriyle ilgili tartışmalar iktidar ve muhalefet cephesini karşı karşıya getirirken, Suriyelilerin yoğunlukta olduğu Diyarbakır’ın Bağlar ilçesindeki kimi Aile Sıhhati Merkezlerinde bir hekimin kayıtlı 1300 Suriyeli hastası bulunuyor. Birtakım ASM’lerde Suriyeli hasta sayısı Türk vatandaşlarını geçmiş durumda…
Nüfusu 500 binin üzerindeki Diyarbakır’ın merkez Bağlar ilçesinin Kaynartepe, Muradiye, Körhat, Yeniköy, Fatih, 5 Nisan ve Yunus Emre Mahallelerine yerleşen binlerce Suriyeli sıhhat dalını de tıkamış durumda.
Bu mahallelerin değişik semtlerinde açılan Aile Sıhhati Merkezlerinde iki yahut üç hekim misyon yaparken, buna rağmen her tabibin binlerce Suriyeli kayıtlı hastası bulunuyor.
Muradiye Mahallesi’ndeki aile sıhhati merkezinde misyonlu bir hekimin kendi kayıtlı hastalarıyla ilgili tuttuğu istatistikler sıhhat kesiminin ne derece bir çıkmazın içinde olduğunu da ortaya koydu.
SİSTEMSİZ ADRES SIHHAT TAKİBİNİ DE ZORA SOKUYOR
ASM’de bir tabibin kayıtlı 3409 hastasından, 1151’inin Suriyeli olduğu, günlük 100’ün üzerinde muayene edilen hastadan 60’ının yeniden Suriyeliler olduğu öğrenildi.
Sığınmacı oldukları için daima adres ve kent değişikliği yapmaları da sağlıkçıları önemli ıstıraba sokuyor.
İkamet değişikliği yapan kayıtlı hastaların bildirimde bulunmadıkları için doğum öncesi ve sonrası takibini yapamayan tabipler vilayet sıhhat müdürlüklerince idari soruşturmalara maruz kalıyorlar.
“TÜRKÇE KONUŞ’ DEDİM, BANA ‘SEN TÜRK MÜSÜN’ DEDİ”
Türkiye’de dünyaya gelen çocukların kendilerini Suriye’de sandıklarını belirten Aile Sıhhati Merkezinde vazifeli bir hekim, 7 yaşındaki bir Suriyeli hasta çocukla yaşadığı diyalogu şöyle özetliyor:
*Annesiyle tedavi için gelmişti. Şikâyetlerini Arapça lisana getirince ben de ‘Sen okula gidiyorsun, Türkçeyi öğrenemedin mi? Neden Türkçe konuşmuyorsun’ diye sorunca bana ‘Neden, sen Türk müsün?’ diye yanıt verdi.
*Yani çocuk okula gittiği halde hala Türkiye’de olduğunun bile farkında değil. Popülasyonları çok denetimsiz ve buna karşın vurdumduymaz davranıp sıklıkla ikamet ve telefon değiştiriyorlar” dedi.
“İŞLER ARAP SAÇINA DÖNDÜ”
Kent, adres ve telefon değişikliği yaparken gerek bağlı oldukları aile hekimliğine, gerekse Göç Yönetimine bilgi vermedikleri için o kişinin kendisinde kayıtlı göründüğünü ve bundan ötürü soruşturmalara maruz kaldıklarını belirten aile doktoru, şu sözleri kullandı:
*Gebe bir hastamın doğum öncesi ve sonrası takibini haliyle yapamadım. Bebeğin topuğundan kan alınması, aşılarının takibi ve annenin doğum sonrası denetimlerini yapamadığım için hakkımda soruşturma açıldı.
*Sonra bu bayanın kocasıyla Diyarbakır’dan Samsun Canik’e taşındığını tespit ettik. Bir oburu bende kayıtlı iken Trabzon’a gitmiş ve orada doğum yapmış.
*Aramızda lisandan kaynaklı irtibat sorunu olduğu için bazen yanlışsız teşhis ve teşhiste konulamıyor.
*Bu da hem bizim, hem de hastalar için sorun oluyor. Hastaların yüzde 80’ini Halep ve İdlib’ten gelen Araplar oluşturuyor.
*Ben Arapça bilmediğim için ortamızda irtibat sorunu oluyor. Kimileri Suriye’ye gidip dönmüyor, kimileri ölüyor, kayıtlardan düşümü yapılmıyor ve bu nedenle de her şey Arap olan Suriyeli hastalarımız üzere Arap saçına dönüyor.
HASTA SAYISINDA TÜRK VATANDAŞINI GEÇTİLER
İlçedeki bir Aile Sıhhati Merkezinin datalarına nazaran, Suriyeli hasta sayısı Türk vatandaşlarından daha fazla. 2015 yılında kayıtlı hastalardan 6733’nün Türk vatandaşı 7055’inin Suriyeli, 2016’da 8422’sinin Türk vatandaşı, 11007’sinin Suriyeli, 2017’de 8264 hastanın Türk vatandaşı 10900’ünün Suriyeli olduğu ortaya çıktı.
2018’de 9952 hastanın Türk vatandaşı, 9140’ının Suriyeli, 2020’de 8318 hastanın Türk vatandaşı, 5446’sının Suriyeli, 2021’de 10256 hastanın Türk vatandaşı, 7688’inin Suriyeli, 2022’de 3359 hastanın Türk vatandaşı, 2420 hastanın Suriyeli olduğu tespit edildi.
GÖÇMEN SIHHATİ MERKEZİ AÇILINCA ASM’LERDE DÜŞÜŞ OLDU
Hastane ve ASM’lerin içinden çıkılamaz bir hal alması üzerine Bağlar İlçesine 2018’de Göçmen Sıhhati Merkezi açılmasıyla Suriyeli hasta sayısının bu tarihten itibaren T.C vatandaşlarının altına gerilediği bildirildi.
Bu merkezde ise Afganistan ve Suriye asıllı üç tabip ile tekrar Suriye asıllı hemşire ve sıhhat memurları vazife yapıyor.
EN DEĞERLİ SORUN İRTİBAT SORUNU
Ürkütücü sayıları SÖZCÜ’ye kıymetlendiren Diyarbakır Tabip Odası Lideri Dr. Elif Turan da, mültecilere sıhhat hizmeti sunumunda en kıymetli sorunun lisandan kaynaklı bağlantı sorunu olduğunu belirterek, “Sağlık hizmeti sunarken o bireyle tıpkı lisanı konuşuyor olmak lazım ki, gerçek teşhis konulabilsin. Tıpkı lisanı konuşamayınca sorun anlaşılamıyor. Daima adres değişikliğine bağlı olarak da irtibat kurulamıyor. Hasta takibi yapılamayınca sağlıkçılar soruşturmalara maruz kalıyor ve performans cezası olarak aile doktorlarımız cezalandırılıyor” dedi.