Çin’de yeni tip koronavirüs (Covid-19) salgınıyla uğraş kapsamında Şanghay ve Pekin’de önlemlerin sıkılaştırılması ve açıklanan makroekonomik bilgilerin beklentilerden daha az gelişme kaydetmesi, ülke büyümesine ait kaygıları artırdı.
Avrupa’da Rusya-Ukrayna savaşına yönelik belirsizlikler de devam ederken, artan enflasyonist baskılar karşısında para siyasetlerinde sıkılaşma sürecinin daha da sertleşmek zorunda kalacağına dair tartışmalar gündemin odağına yerleşti. Geçen hafta Fed’in 75 baz puanlık faiz artırım ihtimalini zayıflatan açıklamalarının akabinde artan Fed’in enflasyonla gayrette yetersiz kalacağı tasalarını Fed yetkililerinin yönlendirmeleri de gideremedi.
Bu kapsamda bugün Fed’in 5 yetkilisinin yapacağı açıklamaların, enflasyonla çaba kapsamında bankanın sonlarının anlaşılması açısından kıymetli olacağı belirtiliyor.
Bu gelişmelerle dün dolara olan talebin arttığı ve tahvil piyasalarından çıkışların hızlandığı görülürken, hisse piyasalarında da sert düşüş yaşandı. Dolar endeksi dün üst istikametli hareketini sürdürerek 104.2 ile son 20 yılın doruğundaki seyrine devam ederken, ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi yüzde 3.21 ile Kasım 2018’den bu yana en yüksek seviyeyi gördükten sonra yüzde 3.05’te dengelendi.
Dolardaki güçlenme ve Çin’in talebinin azalacağına dair beklentiler emtia fiyatlarında da sert düşüşleri beraberinde getirirken, dün yüzde 7.1 gerileyen Brent petrolün varil fiyatı bugün de 102.6 dolarla iki haftanın en düşük düzeyini gördü.
BİTCOİN’İN FİYATI BİRİNCİ KERE 30 BİN DOLARIN ALTIN
Öte yandan yüksek enflasyona karşı nakdî sıkılaşma beklentilerinin artması, riskli varlıklardan kaçış ve doların öteki para üniteleri karşısında paha kazanmasıyla kripto varlıklarda da düşüş hızlandı. Bitcoin’in fiyatı Temmuz 2021’den bu yana birinci defa 30 bin doların altını görürken, Ethereum’un fiyatı da 2 bin 200 dolara kadar geriledi. Her iki kripto paradaki düşüş yüzde 10’u aştı.
Bu gelişmelerle New York borsasında satışlar derinleşti. Dow Jones endeksi yüzde 1.99 gerilerken, S&P 500 endeksi yüzde 3.20 düşüşle Nisan 2021’den bu yana birinci kere 4 bin puanın altını gördü. Nasdaq endeksi de yüzde 4.29 kayıpla Kasım 2020’den bu yana en düşük düzeye geriledi. Yeni günün endeks vadeli kontratlarda yükselişle başladığı görülüyor.
Avrupa tarafında da global çapta düşük büyüme ve yüksek faiz ortamı beklentileriyle azalan risk iştahına paralel sert düşüşler yaşandı. Rusya-Ukrayna savaşının tesiriyle Euro Bölgesi’nde yatırımcı inancı 22 ayın en düşük düzeyine gerilerken, merkez bankası yetkililerinden de berbatlaşan enflasyon beklentileri karşısında daha süratli sıkılaşma davetleri gelmeye devam etti. Bu gelişmelerle dün Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 2,75, İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 2.32 ve Almanya’da DAX 30 endeksi yüzde 2.15 paha kaybetti. Dolardaki güçlenme ile dün Euro/dolar paritesi 1,05’in altına gerilerken, sterlin/dolar paritesi ise 1.2261 ile yaklaşık 2 yılın en düşük düzeyini gördü.
ÇİN’DEN FAİZ İNDİRİMİ İHTİMALİNİN GÜÇLENDİ
Asya hisse piyasalarında teknoloji paylarına gelen satışlarla yeni günün düşüşle başladığı fakat güçlenen reaksiyon alımlarıyla kapanışa yakın karışık bir seyir izlendiği görülüyor. Kelam konusu alımlarda Çin’den faiz indirimi ihtimalinin güçlenmesi tesirli olurken, bölgede Covid-19 salgını önlemlerinin global iktisada tesirleri ve Japonya’da çok zayıflayan para ünitesine dair telaşlar hisse piyasalarını baskılayan temel faktör olarak öne çıkıyor. Kapanışa yakın Japonya’da Nikkei 225 endeksi yüzde 0,3 ve Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 2 gerilerken, Çin’de Şanghay bileşik endeksi yüzde 1 artışla seyrediyor.
Yurt içinde ise dün global piyasalardan olumlu ayrışan Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi, günü yüzde 0,28 paha çıkarıyla 2.465,71 puandan tamamladı. Dolar/TL ise dün yüzde 1’e yakın yükselişle 15.0924’ten kapanmasının akabinde bugün bankalararası piyasanın açılışında 15.1140’tan süreç görüyor.
Analistler, jeopolitik riskler ve Çin’de Covid-19 salgını önlemlerinin devam etmesinin global ekonomik büyümeye ziyan vereceği kaygılarının arttığını, bu durumun hisse piyasalarında satışların derinleşmesine neden olduğunu söyledi.
Artan enflasyonist baskılar karşısında merkez bankalarının daha şahin siyaset adımları atmak zorunda kalacağı kaygılarının de risk iştahının azalmasında tesirli olduğunu aktaran analistler, bugün ABD, Avrupa ve İngiltere merkez bankaları yetkililerinin açıklamalarının piyasaların istikameti üzerinde belirleyici olabileceğini kaydetti.
Analistler bilgi gündeminde ise yurt içinde iş gücü istatistikleri, yurt dışında Almanya’da ZEW endekslerinin öne çıktığını belirterek, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 2.420 puanın dayanak, 2.480 ve 2.520 düzeylerinin direnç pozisyonunda bulunduğunu bildirdi.