İngiltere, Galler ve İskoçya’daki toplam 200 belediyeden 196’sının sonucu aşikâr oldu.
Buna nazaran, Başbakan Boris Johnson’ın önderi olduğu Muhafazakar Parti, belediye meclislerinde İngiltere’de 338, Galler’de 67 ve İskoçya’da 62 sandalye kaybetti. Partinin denetimi kaybettiği belediye sayısı ise 12 oldu.
Muhafazakarlar, İskoçya’da ise bağımsızlık yanlısı İskoç Ulusal Partisi (SNP) ve Emekçi Partisi’nin akabinde geldi. Muhafazakar Parti’nin bölgede üçüncülüğe düşmesi, bağımsızlık referandumu isteyen SNP’nin elini güçlendirdi.
Emekçi Partisi’nin başarısı hudutlu oldu
Ana muhalefetteki Personel Partisi’nin sandalye sayısı İngiltere’de 51, İskoçya’da 20 ve Galler’de 58 arttı. Parti, Muhafazakarların Londra’daki kalelerinden Wandsworth ve Westminster dahil 6 yeni belediyede denetimi elde etti.
Artan hayat pahalılığı ve Başbakan Boris Johnson’ın para cezası aldığı Başbakanlıkta pandemi kısıtlamalarının ihlal edildiği partilere karşın Emekçi Partisi’nin muvaffakiyetinin sonlu olması dikkati çekti.
BBC, sayımın tamamlanmasıyla Emekçi Partisi’nin oyların yüzde 35’ini, Muhafazakarların ise yüzde 30’unu alacağının kestirim edildiğini duyurdu.
Sky News, mevcut sonuçlar dikkate alındığında bir sonraki genel seçimde Muhafazakar Parti’nin iktidarı kaybedeceği öngörüsünde bulundu.
Seçimde beklenmedik çıkışı, Liberal Demokratlar yaptı. 5 yeni belediye kazanan Liberal Demokratların elde ettiği yeni sandalyelerin sayısı da 222 oldu.
Böylece iktidar partisi lokal seçimlerde 467 sandalye kaybetti.
“Zor bir gece”
Başbakan Boris Johnson, partisinin birtakım yerlerde “zor bir gece” geçirdiğini, lakin sonuçların genel olarak karışık olduğunu ileri sürdü.
Personel Partisi başkanı Keir Starmer , partisinin bir sonraki genel seçimleri kazanma yolunda olduğunu öne sürdü.
Lakin sonuçların açıklandığı sıralarda polis, Starmer’ın geçen yıl bir aktiflik sırasında Kovid-19 kurallarını ihlal edip etmediğine ait soruşturma başlattığını açıkladı. Bu durum, Starmer’ın iktidar partisi karşısındaki sonlu da olsa muvaffakiyetini gölgede bıraktı.
Liberal Demokrat Başkanı Ed Davey ise sonuçların partisinin bahtı için bir “dönüm noktası” olacağını söyledi.
İktidar partisinde liderlik çabası başlayabilir
Muhafazakarların son 10 yıldaki en berbat ikinci büyük başarısızlığı olarak kayda geçen seçimlerin, zati koltuğu tehlikede olan Johnson’ı daha da köşeye sıkıştırması bekleniyor.
Personel Partisi’nin yüzde 5 gerisine düşen ve bir sonraki seçimde iktidarı kaybetme riski bulunan partinin milletvekillerinin bir liderlik gayreti başlatabileceği bedellendiriliyor.
Koltuğunu kaptıran Carlisle Belediye Meclisi Lideri, BBC’ye yaptığı açıklamada, sonuçların yalnızca Başbakanlıktaki partilerden kaynaklanmadığını belirterek, “Esasen, insanların artık Başbakan’ın gerçeği söyleyeceğine dair bir itimadı olduğunu sanmıyorum.” dedi.
Muhafazakar Parti’nin 4 sandalye kaybettiği Portsmouth Belediyesindeki Muhafazakarların önderi Simon Bosher, Johnson’ın “aynaya uygun ve güçlü bir formda bakması” gerektiğini tabir ederek, hükümette olanların bedellerini koltuklarını kaybedenlerin ödediğini söyledi.
Muhafazakar Parti milletvekili Roger Gale, Ukrayna’daki duruma karşın Johnson’ın gitme vaktinin geldiğini kaydetti.
Öbür bir vekil David Simmonds da, Başbakanlıktaki partilerin “bir numaralı sorun” olduğunu söyledi. Bu sorunun ömür maliyeti üzere bahislerin çok ötesinde olduğunu savunan Simmonds, “Burada bir ileti olduğu çok açık, beşerler oylarını birçok farklı partiye yönlendirdi. Partime ve hükümete, bir değişiklik olması gerektiğini söyleyen bir bildiri gönderiyorlar.” dedi.
Kuzey İrlanda’da ayrılıkçılar önde
Kuzey İrlanda’da yapılan parlamento seçimlerini ise, İngiltere’den ayrılığı savunan Sinn Fein önde götürüyor.
Sky News tarafından yayımlanan datalara nazaran, Sinn Fein oyların yüzde 29’unu alırken, İngiltere ile birlik yanlısı Demokratik Birlik Partisi (DUP) yüzde 21’de kaldı.
Bu sonuçla bölgenin 100 yıllık tarihinde birinci sefer İrlanda milliyetçisi bir parti, seçimde birinci sırayı alarak Başbakan çıkarma talihini elde etti. Lakin Kuzey İrlanda’ya özel yetki paylaşımı muahedesine nazaran, iki tarafın bölgeyi birlikte yönetmesi gerekiyor.
DUP, Sinn Fein’in Kuzey İrlanda’daki önderi Michelle O’Neill’in başbakan olması durumunda başbakan yardımcılığı için rastgele bir isim önermeyeceğini duyurdu.
İki tarafın, Brexit’in modülü olan ve bölgeyi Birleşik Krallık’ın geri kalanından farklı olarak AB ile Gümrük Birliği içinde tutan Kuzey İrlanda Protokolü konusundaki görüş ayrılıkları da dikkate alındığında muhtemel bir idare krizinin, daha derin uyuşmazlıklara yol açmasından tasa ediliyor.
İrlanda Cumhuriyet Ordusu’nun (İRA) siyasi kanadı olarak bedellendirilen Sinn Fein, İngiltere’den ayrılarak AB üyesi İrlanda Cumhuriyeti ile birleşilmesini savunuyor. Partinin Başbakanlığı ele geçirmesinin, İrlanda birliği konusunda bir referandum mümkünlüğünü artıracağı bedellendiriliyor.
O’Neill de Sky News’e yaptığı açıklamada, muhtemel referanduma ait tartışmaların sonuçlardan bağımsız olarak devam edeceğini söyledi.