Nazi Almanyası, 1945’te 8 Mayıs’ı 9 Mayıs’a bağlayan gece kayıtsız koşulsuz teslim olmuştu. Teslim tarihi Berlin saatiyle gece 8 Mayıs iken, Moskova saatine nazaran 9 Mayıs’ın birinci dakikalarıydı. O nedenle Orta ve Batı Avrupa ülkeleri Zafer Bayramı’nı 8 Mayıs’ta, Rusya ve öbür pek çok eski Sovyet ülkesi ise 9 Mayıs’ta kutlar. Ukrayna’da Batı yanlılarının ihtilalle iktidara geldiği ve Rusya’nın Kırım’ı ele geçirdiği 2014’ten sonra Ukrayna, Batı Avrupa üzere 8 Mayıs’ta kutlamaya başlamıştı. Sovyetler Birliği, savaşta en büyük kayba uğramış, tüm kayıpların yarıdan fazlasını vermişti (28 milyon kişi). Nazileri yenen güç de Sovyetler Birliği’ydi. O nedenle Nazilerden kurtuluş tarihi Rus halkı için bilhassa kutsal bir tarih. Rusya, kendisini Sovyetlerin tek halefi olarak gördüğünden, kendisini Avrupa’yı faşizmden kurtaran güç olarak görüyor ve bu nedenle bugünkü Avrupa siyasetinde daha tartı sahibi olmak istiyor.
Lakin kendisini Avrupa’yı kurtaran güç olarak gören Rusya, bu yıl Fransa’da düzenlenen zafer kutlamalarına çağrılmadı (nedeni malum). Ukrayna’daysa Sovyet zaferiyle ilgili anıtlar sökülüyor, kutlamalar yasaklanıyor. 2016 yılında Ukrayna’da “komünizmden arınma yasası” diyebileceğimiz düzenleme kabul edilirken Ukraynalıların büyük çoğunluğunun cetlerinin Sovyet ordusunda Nazilere karşı çarpıştığı göz önünde bulundurulmuş ve Lenin üzere Sovyet başkanlarının devlet adamlarının heykellerinin sökülmesine karşılık II. Dünya Savaşı’yla irtibatlı Sovyet kumandanlarının heykel ve isimlerine dokunulmamıştı. 24 Şubat’ta başlayan savaşla birlikte bu da değişti. Toplumun büyük kısmı son 70 gündür Rusya’yla irtibatlı her şeyden soğuduğu, geri kalanların da itiraz edecek hali ve isteği olmadığından Sovyet geçmişini sökmek isteyenler fırsattan yararlandı. Ancak Rusya’da Sovyet devrinden beridir kıymetli kimi adımları kıymetli tarihlere denk getirme âdeti var. O nedenle kimileri Rusya’nın 9 Mayıs’ta genel seferberlik ve savaş ilan edebileceğini konuşuyor. Ukrayna makamlarıysa o tarihte provokasyon olabileceğini söylüyor. Zafer Bayramı’na birinci sefer bu yıl bu kadar gergin giriliyor.