Yeni Şafak gazetesi muharrirlerinden Mehmet Akif Soysal, son devrin tanınan yatırım araçlarından kripto paralarla ilgili gelişmeleri köşesine taşırken Avrupa Merkez Bankası’nın mevzuya ait yaklaşımına dikkat çekti. Soysal köşesine kripto paralar için “saadet zinciri” benzetmesi yapan bankanın ihtarını yazında başlık olarak kullandı.
Mehmet Akif Soysal’ın işte o yazası
Avrupa Merkez Bankası: Kripto paralar “saadet zinciri”
Köşemizin takipçileri “Kripto” varlıklara (halk ortasında; “kripto para”) dair yaptığımız bilgilendirme ve ikazları güzel bilirler. Hatta bir kısım fikri mülahazalarımızın tanınan kalıplara uymaması nedeniyle eleştirenler de olmuştu, çizdiğimiz fotoğrafın fırsatları kaçırmaya vesile olduğunu da söz edenler olmuştu. Ancak tanınan olma uğruna gerçekleri görmek ve yazmaktan geri durmak bizler için anlamsızdır.
Avrupa Merkez Bankası İdare Konseyi üyesi Fabio Panetta çok yakın vakit önce kripto varlıklar hakkında bir sunum yaptı. Gelin onun çizdiği resme özetle bakalım:
Altın Akını ve Yabanî Batı
170 yıl evvel bugünkü Amerikalılar bahtlarını aramak üzere sonlarını Avrupa’dan Batı’ya hakikat iterek “Altın Akını” diye tabir edilen akımı başlattılar. Umut vadeden bu topraklar birkaçının hayalini gerçekleştirirken, çoğunluk için bu toprakları açgözlülük ve kanunsuzluğun olduğu “Vahşi Batı” diye bilinen haline bürümüştür.
Dijital Altına Hücum!
Süratlice bir buçuk yüzyılı süratli ileri sardığımızda; global mali krizin ortasında, bankalara karşı artan güvensizlik ile birleşen teknolojik yenilikler yeni bir rüyayı doğurdu: devlet denetiminin ötesinde, açgözlülük ve kanunsuzluğun beslediği, dijital altına hücum…
Satoshi Nakamoto, daha doğrusu bu takma ismi kullanan yazılım geliştiriciler, merkezi olmayan dijital nakit olabileceğini düşündükleri şeyin kaynak kodunu yarattılar. 2008 yayımladıkları teknik incelemesi ödeme ve para hususlarında derinlemesine bir anlayışa sahip olmadan teknolojiye, bilhassa de kriptografiye büyük bir hayranlık duyduklarını gösteriyor.
Neredeyse 15 yıl sonra, kripto varlıklar herkesin bahsettiği şey. Kripto meraklıları, kripto kumarında bahtlarını denemeleri gerektiğini düşünerek kripto piyasasının yükselişine hayret ediyor. Madencilerden aracılara kadar tümü, dijital finansa yayılmak isteyen bir ekosistem ortaya çıktı.
Kripto misyonerleri, girişleri ve münasebetiyle kripto balonunu körükleyen momentumu korumak için daima artan kripto varlık fiyatlarının aldatıcı bir anlatısını kullanarak yeryüzünde cenneti vaat ediyor.
Lakin görünüşler aldatıcıdır. Satoshi Nakamoto’nun sağlam para yaratma hayali tam da bu; bir rüya…
Kripto varlıklar, vaat ettiklerinin tam zıddı olan istikrarsızlık ve güvensizlik getiriyor. Yeni bir Yabanî Batı yaratıyorlar.
Game of Thrones’tan (Dünyanın en çok izlenilen dizilerinden biri) alıntı yaparsak “kaos bir merdivendir”. (Hikaye bu karakter için yeterli bitmiyor.) Lakin, kazanımları sırf süreksiz olsa bile, başkalarını kaçırdıklarına ikna etmek için merdiveni tırmanan sırf birkaç kişi kafidir.(Ponzi)
Kripto piyasası 2008 krizinde yol açan ipotekli konut hacmine ulaştı!
Hakikaten de, kripto piyasası artık, 1,3 trilyon ABD Doları kıymetinde, global mali krizi tetiklediği vakitteki (2008 finansal krizi) yüksek faizli ipotek piyasasından daha büyük. Ve çarpıcı biçimde benzeri dinamikler gösteriyor. Yeterli denetimlerin yokluğunda, kripto varlıklar, süratli ve yüksek getiri vaat ederek ve yatırımcıları müdafaasız bırakan düzenleyici boşluklardan yararlanarak spekülasyonlara yönlendiriyor.
Riski anlayamamak, tahminen bir fırsatı kaçırma korkusu ve yasa koyuculara ağır lobi faaliyetleri, yasal düzenlemeleri yavaşlatırken riskleri artırmaktadır.
Sıfır Toplamlı Oyun!
Balonun patlamasını bekleyip, kripto riskinin finansal sistemde ne kadar yaygın hale geldiğini görerek birebir yanlışları tekrarlamamalıyız. Mümkündür ki; bazıları (azınlık) daha akıllı olarak vaktinde bu sistemden çıkacakken, birçok tuzağa düşecek.
Avrupa Merkez Bankası İdare Konseyi üyesi Fabio Panetta’nın tarifleri bizlerin defaten çizdiği ve ihtarlarda bulunduğu görünüm ile birebirdir.
Her ne kadar ufak tefek adımlar atılsa da Hazine ve Maliye Bakanlığı, SPK bu mevzuda ön alıcı düzenlemeleri şimdi yapamamıştır. Kaynağa, tasarrufa çokça muhtaçlık duyduğumuz bu devirde ulusal servetin kumara akmasının ve çok olası ağır bir çöküş ile bir arada “nerede bu devlet, niçin kimse bizi uyarmadı, alıkoymadı” haykırışlarına maruz kalmamak ismine ivedilikle yasal düzenlemeler yapılmalıdır.
Sn. Bakan Nebati ve kurmaylarının öncelikli işleri ortasında olması gereken kripto varlıklar, her an büyüyen hacmi ile finansal dengeyi daha fazla tehdit edecek hale gelmektedir. Bizden söylemesi…