Lübnan’ın kuzeyindeki Trablusşam Limanı bilhassa son 3 yıldır yasa dışı yollarla Avrupa ülkelerine gitmek isteyenler için bir merkeze dönüşmüş durumda.
Trablusşam’dan yola çıkan sistemsiz göçmenlerin birinci rotası İtalya kara suları. Akabinde birçoklarının amacı Almanya’ya varmak.
2019’dan evvel bu tehlikeli yola başvuranlar yalnızca Lübnan’da ikamet eden Suriyeli mültecilerdi. Lakin ülkede 3 yıldır devam eden ekonomik kriz nedeniyle Lübnanlılar ve Filistinli mülteciler de göç edenler ortasında yer almaya başladı.
Ekonomik şartlar göçe zorluyor
Ülkede göç artışının gerisinde günde 20 saati bulan elektrik kesintileri, taban fiyatın 30 doların altına inmesi, nüfusun yüzde 80’inin yoksulluk hududunda olması ve işsizlik oranının yüzde 44’e ulaşması üzere ekonomik nedenler ve berbat ömür şartları yatıyor.
Son olarak 24 Nisan’da 84 sistemsiz göçmeni taşıyan bir tekne Trablusşam açıklarında battı. Faciada 7 kişinin öldüğü, 45 kişinin kurtarıldığı açıklandı. Geriye kalan onlarca kişi ise hala kayıp.
Lübnan’da ölümcül tekne facialarına karşın sistemsiz göçün önü alınamıyor. AA muhabiri, Trablusşam’da sistemsiz göçmenlere tekne satanlar, çocuklarını bu yolda kaybedenler ve gazetecilerle görüştü.
‘7 ila 10 günde İtalya’ya varılıyor’
Trablusşam Limanı’nda tekne satan Ali Ahmed, yaklaşık 10 yıldır bu işi yaptığını söylüyor.
Birçok ülkenin tersine Lübnan’da sistemsiz göçmenleri taşıyanların kaçakçılar olmadığını lisana getiren Ahmed, ailelerin bir ortaya gelip tekne ve motor satın alarak GPS ile yola çıktığını söz etti.
Ahmed, Lübnan’dan İtalya’ya göç serüveninin nasıl işlediğini şöyle anlattı:
“Aileler burada kaçakçılarla çalışmıyor. Birkaç aile bir ortaya gelip çok kolay halde tekne ve akabinde bir motor satın alıyor. Çoklukla bir tekne motoru 50 bin dolar civarında. On ailenin bindiğini düşünürsek aile başı 5 bin dolar ödeme yapılıyor. Ya da 20 bin dolara daha küçük bir motor alınıyor, 5 bin dolarlık akaryakıt ve öteki muhtaçlıklar karşılanıp yola çıkılıyor.”
Tekne almak için rastgele bir yasal sorumluluğun bulunmadığını aktaran Ahmed, Lübnan vatandaşı olmayanların bile çok kolay bir formda limandan istediği hacimde tekne satın alabildiğini söyledi.
Ahmed, “Tekne fiyatları büyüklüğüne nazaran değişiyor, 30 bin dolardan 100 bin dolara kadar gidiyor.” dedi.
Lübnan’dan çıkan sistemsiz göçmenlerin dümeni evvel Kıbrıs’a çevirdiğini, fakat burada durulmadığını kaydeden Ahmed, “Trablusşam ile Kıbrıs ortasındaki ara 90 mil. Bir saatte ortalama 5 mil giderse 20 saatte Kıbrıs’a varıyor. Lakin Kıbrıs ve Lübnan ortasında yapılan muahede gereği yakalanan göçmenler tekrar geri gönderiliyor. Bu yüzden tekneler hiç durmadan yola devam ediyor. Şu anda ailelerin birçok direkt İtalya’ya gidiyor. GPS ile oraya ulaşıyorlar. Teknenin tekrar hızına nazaran 7 ila 10 günde İtalya’ya varılıyor.” dedi.
‘Göç edenler 3 kısımdan oluşuyor: Lübnanlılar, Suriyeliler ve Filistinliler’
Trablusşam’da hür gazeteci olarak çalışan Canna Duhaybi, artan göç eğilimi ve tekne faciaları nedeniyle kentin ulusal ve memleketler arası haber gündeminden düşmediğini belirtiyor.
Duhaybi, çoklukla Sünnilerin çoğunlukta yaşadığı ülkenin kuzey bölümü ve Trablusşam’dan göçün bu kadar ağır olmasını şu sözlerle açıkladı:
“Lübnan şu anda büyük bir yıkıma tanıklık ediyor. Siyasi, güvenlik, toplumsal ve ekonomik olarak birçok zorluk mevcut. Trablusşam’dan bu kadar çok göç olmasının sebebi de ülkenin en zayıf bölgesi olmasından kaynaklanıyor. Ayrıyeten, ülkeden sistemsiz yollarla göç etmek isteyenlerin ekseriyetle tercihi de bu bölge.”
Duhaybi’ye nazaran yaşanan facialara karşın günde en az 2 tekne Trablusşam Limanı’ndan İtalya’ya ulaşmak için yola çıkıyor. Lübnanlı gazeteci, bundan herkesin de haberdar olduğunu, lakin güvenlik güçlerinin durumu denetim altına almakta yetersiz kaldığını söyledi..
Herkesin asıl gayesinin yıkım içimdeki ülkeden kaçmak olduğunu belirten Duhaybi, “Göç fikri hiçbir Lübnanlının zihninden silinemez. Ülkedeki orta sınıf sistematik bir formda yasal ve yasal olmayan yollarla göç ediyor. Parası olan havalimanından göç ederken, maddi durumu âlâ olmayan da tekneyle tehlikeli bir seyahate çıkıyor. Herkesin bir maksadı var: Lübnan’dan çıkıp kurtulmak.” dedi.
Duhaybi, “Göç edenler 3 bölümden oluşuyor: Lübnanlılar, Suriyeliler ve Filistinliler.” diye konuştu.
İki kızını kaybetmesine karşın tekrar tıpkı yola çıkmaya hazırlanıyor
Kimilerine nazaran mevtle yüz yüze gelmek bile bu seyahatten vazgeçmek için kâfi bir neden değil.
Trablusşam açıklarında 24 Nisan’da batan tekneye 4 çocuğuyla binen Lübnanlı anne Bariha Safvan, “Herhangi bir fiyat ödemedik. Aileler tekne satın almıştı. Bize de bilgi verdiler ve ‘Gelmek isterseniz gelin’ dediler. Apar topar hazırlanıp tekneye bindik.” dedi.
Teknede 80’in üzerinde insan bulunduğunu hatırlatan Safvan, “Teknenin batması sonucu kaybolan 2 kızım hala bulunamadı.” diye konuştu.
Yaşanan faciaya karşın 2 çocuğuyla birinci fırsatta yine tekneyle yola çıkmak istediğini belirten Safvan, “Tekrar gideceğim. Tıpkı yoldan gideceğim. Pasaport alamıyoruz ki havalimanından yahut daha inançlı bir yoldan göç edelim.” dedi.
Safvan, “Neden ısrarla göç etmek istiyorsunuz?” sorusunu şöyle yanıtladı:
“Liman kulübünde çalışıyorum. Maaşım 1 milyon 600 bin Lübnan lirası (65 dolar). Konut kiram 1 milyon lira (40 dolar), elektrik jeneratör için de 1 milyon ödüyorum (40 dolar). Ne yiyeceğim ne içeceğim. Allah hepimize sabır versin.”
Pasaport defteri kalmadı
Lübnan İçişleri Bakanlığı, 28 Nisan’da, yüksek talep sonucu stokta defter kalmaması nedeniyle pasaport müracaatlarının askıya alındığını duyurmuştu.
Bakanlık açıklamasında, pasaport müracaat merkezlerinde 2020’den bu yana çok ağır süreç yapıldığı, pasaport almak isteyenlerin sayısının neredeyse 10 kat arttığı kaydedilmişti.