Dezenformasyonla Çaba Yasa Teklifi, gazetecilerin meslek kimliği olan “basın kartı” ve internet haber sitelerine gelir sağlayacak olan resmi ilanı “Saray’ın iki dudağı arasına” sıkıştıracak. Basın kartı kurulunda çoğunluk Cumhurbaşkanlığı Bağlantı Başkanlığı’nın, internet haber sitelerine verilecek olan resmi ilanda “son söz” ise Genel Konsey temsilcileri Saray’dan atanan Basın İlan Kurumu’nun (BİK) olacak.
İKİ YIL HUDUDU
Teklife nazaran, birebir gazetelerde olduğu üzere internet haber sitelerine de “görülebilir” formda “künye yayımlama” kuralı geliyor. Ayrıyeten gazete ve internet haber sitesi üzere vadeli yayınların kuruluşlarına ilişkin dokümanlardan cumhuriyet savcılığı yerine BİK sorumlu olacak. Bununla birlikte internet haber siteleri de BİK’in belirlediği ilanlardan yararlanabilecek. Lakin sitelerin hangilerine ilan verileceğini belirleme yetkisi BİK’te olacak.
Teklif ayrıyeten internet haber sitelerinde yayımlanan her türlü haberi iki yıl mühletle saklama zorunluluğunu da getiriyor. Rastgele bir haber yahut yazı ile ilgili düzeltme ve karşılık istenmesi halinde de internet siteleri, birebir punto ve yazıyla, haberin yayımlandığı birebir yerde “düzeltme ve yanıt yazısını” yayımlamakla sorumlu olacak. Teklifte basın kartı kurulunun kimlerden oluşacağına ait husus dikkat çekiyor. Teklife nazaran, dokuz şahıstan oluşacak komitede, iki üye ile temsil edilecek olan İrtibat Başkanlığı, ayrıyeten belirleyeceği üç üye ile beş kişilik çoğunluğu elinde bulunduracak. Çoğunluğun, İrtibat Başkanlığı’nca belirlenmesiyle birlikte basın kartı alacaklar üzerindeki yetki direkt İrtibat Başkanlığı’nda olacak.
KAİDELER DEĞİŞİYOR
Ayrıyeten yürürlükte olan 5187 sayılı Basın Yasası’na eklenen, ek 3. unsur ile de “basın kartı” sahiplerinin “kasten işlenen bir cürümden ötürü beş yıl yahut daha fazla mühletle mahpus cezasına ya da şantaj, hırsızlık, sahtecilik, dolandırıcılık, misyonu berbata kullanma, palavra tanıklık, palavra yere yemin, iftira, cürüm uydurma, müstehcenlik, fuhuş, hileli iflas, zimmet, irtikap, rüşvet, kaçakçılık, ihaleye fesat karıştırma, cürümden kaynaklanan mal varlığı pahalarını aklama kabahatleri ile ulusal savunmaya karşı kabahatler, devlet sırlarına karşı hatalar ve casusluk hatasından karar giymemiş olması” şartı getirildi. Bir kişinin bu kabahatlerden rastgele birini işlemesi halinde basın kartı direkt iptal edilecek. Sonrasında bu bireylerin kart almaya mani durum ortadan kalksa dahi iptal edilen basın kartı bir yıl mühletle verilmeyecek. Kişinin bu hatalardan birini işlemesi halinde ise kart iptal tarihinden itibaren beş yıl geçmedikçe o bireye tekrar basın kartı verilmeyecek.
‘SUSTURMA ARACI’
AKP ve MHP’nin hazırladığı, kamuoyunda “sosyal medya düzenlemesi” olarak da bilinen Dezenformasyonla Gayret Yasa Teklifi TBMM’ye sunuldu. Fakat Cumhur İttifakı ortaklarının seçimlere yaklaşık bir yıl kala gündeme getirdiği düzenleme, içeriğiyle reaksiyon çekti. Teklif ile Türk Ceza Kanunu’na (TCK) “halkı aldatıcı bilgiyi alenen yayma” kabahati eklenirken bu hatası işleyenlere mahpus cezası öngörülüyor. Basına yönelik para cezası, reklam yasağı ve toplumsal medya ağlarına bant daraltma yaptırımları da teklifte yer alıyor. Teklifi kıymetlendiren hukukçu Celal Ülgen, “Bu, tam olarak sansürün genişletilmesi ve istibdadın yoğunlaştırılması çabasıdır” dedi.
Türkiye’de aslında niyet ve söz özgürlüğünün baskı altında tutulduğunu vurgulayan Ülgen, toplumsal medya için de örneği görülmemiş bir yasaklama ve sansür getirildiğini kaydetti. “Burada temel sorun, gerçeği kim takdir edecek noktası” değerlendirmesinde bulunan Ülgen, “Gerçek AKP’ye göreyse bizim bütün söylediklerimiz bu yasa kapsamında kabahat sayılacak. Abdülhamit periyodunu hatırlatınca kızanlar, bu yasa ile biraz daha Abdülhamit olduklarının farkında mı” sorusunu yöneltti. Ülgen, “Susan, korkan, pısırıklaşan bir toplum olmamızı bekliyor ve istiyorlar” diye konuştu. Hukukçu Ömer Faruk Eminağaoğlu ise “Teklifin içeriği, söz özgürlüğüne yeni bir baskı, halkı susturmanın yeni bir aracı niteliği taşımaktadır” tabirlerini kullandı.