İbadete açıldığından bu yana kapısı yenilen, duvarları soyulup poşete konulan Ayasofya, tarihi statüsünden ötürü alınmayan tedbirlerle gündemde. Ayasofya’daki tahribatı yerinde incelemek için ziyaret ettik.
Mescide girişte müze vaktinden kalma X-ray aygıtları olmasına rağmen rastgele bir arama yapılmıyor. Vazifeliler, çantaların aranmadığını sıklıkla ziyaretçilere hatırlatıyor. Mescide girilmeden evvel vazifeliler başı açık ve kısa kıyafetli olan ziyaretçileri, örtünmeleri için uyarıp örtü satış noktasına yönlendiriyor. Öbür mescitlerde fiyatsız bir formda kullanılıp geri bırakılan örtüler olmasına rağmen Ayasofya’da tek kullanımlık örtüler satılması dikkat çekiyor. Örtü satış noktasında, dört farklı kalemde eser satılıyor. Fiyatları ise şu halde: Şal 30 TL, tüm bedeni kapatan giysi 30 TL, el baskılı tülbent 30 TL, tek kullanımlık başörtü 10 TL. Buradan örtüsünü temin eden ziyaretçiler örtündükten sonra içeri girebiliyor. Mescide ziyaretçilerin ayakkabı ile girmesine müsaade verilmiyor. Girişlerde yeniden vazifeliler, ayakkabı ile girilmemesi uyarısı yapıyor.
KONTROL AKSIYOR
Cami içerisinde vazifeliler ile turizm polisleri kontrolü sağlıyor. Lakin ziyaretçi yoğunluğu çok fazla olduğu için kontrol aksıyor. Cami içerisinde hem gezmek hem de ibadet etmek için gelenler olduğundan düzensizlik kelam konusu. Geçen günlerde ülkenin gündemine oturan duvarların soyulma manzarasında yer alan bölge ise “İmparatorluk Duvarı”. Kazınıp dökülen tozları poşete doldurulan bu duvarın uzunluğu yaklaşık 10 metre. Kelam konusu tahribattan sonra ise önüne sırf siyah güvenlik şeridi çekilerek tedbir alınmış. Öte yandan polisler, güvenlik şeridinin tahribattan sonra eklendiğini ve cami içerisinde vazifeli polis sayısının artırıldığını aktardı.
(İmparatorluk Duvarı önüne çekilen şerit)
‘ZİYARETÇİ SAYISI AZALTILMALI’
Sanat Tarihçileri Derneği kurucusu ve akademisyen Yasin Saygılı, Ayasofya’daki fazla ziyaretçi sayısının doğal yıpranma sürecini hızlandıracağını belirterek şu sözlere yer verdi:
“Binanın ağır ve denetimsiz ziyaretçi akınına uğraması konusunda bir tahlil sağlanması gerekmektedir. Doldur – boşalt stili kitlesel bir turizme maruz kalması, her isteyenin sorgusuz sualsiz girmesi, kalabalık kümelerin rahatça girip istedikleri kadar kalabilmeleri yapının korunmasını engellemekle kalmayıp mabedin duvarlarından kapılarına dek kesim modül dökülmesine, ziyan görmesine taban hazırlamaktadır. Şu anki kısıtlı ziyaret alanıyla ve pandemi sürecinde uygulanan önlemler yüzünden bir nebze sınırlanan girişlere karşın Ayasofya ziyan görmeye devam etmektedir. Kalıcı bir müdafaa sağlanması için, uzmanlardan ve yetkililerden oluşan bir şuranın toparlanarak bu tedbirleri yenilemesi ve daha aktüel önlemler alması gerekmektedir.”