AKP ve MHP’li milletvekillerin imzası ile TBMM Başkanlığı’na sunulan toplumsal medya yasası teklifi olarak bilinen dezenformasyonla gayret gayesiyle hazırlanan 40 unsurluk teklif ‘Basın Kanunu ile Kimi Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair’ değişiklik de içeriyor. Toplumsal medya yasası ile geçersiz isim ve hesaplarla yasa dışı içerik oluşturup paylaşma, farklı siyasi niyetteki bireylere, rastgele bir alanda rakip olarak gördüklerine, farklı dinlere yahut milletlere yönelik küfür, iftira yahut hakaret etmek, karalamak ya da itibarsızlaştırmak, nefret ve ayrımcılığa taban oluşturmayı ortadan kaldırmak hedefliyor.
Dezenformasyonla çaba hedefiyle hazırlanan, 40 unsurluk yasa teklifi AKP ve MHP’li milletvekillerin ortak imzası ile Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Başkanlığı’na sunuldu. Teklifle; telaş, endişe yahut panik yaratmak saikiyle, ülkenin iç ve dış güvenliği, kamu tertibi ve genel sıhhati ile ilgili gerçeğe karşıt bir bilgiyi, kamu barışını bozmaya elverişli halde alenen yayan kimse, bir yıldan üç yıla kadar mahpus cezasıyla cezalandırılacak.
TOPLUMSAL MEDYA YASASI NEDİR, NELERİ KAPSIYOR?
Toplumsal medya yasa teklifi ile; geçersiz isim ve hesaplarla yasa dışı içerik oluşturup paylaşma, farklı siyasi niyetteki bireylere, rastgele bir alanda rakip olarak gördüklerine, farklı dinlere yahut milletlere yönelik küfür, iftira yahut hakaret etmek, karalamak ya da itibarsızlaştırmak, nefret ve ayrımcılığa yer oluşturmayı ortadan kaldırmayı hedefliyor.
TOPLUMSAL MEDYA YASASI UNSURLARI NELERDİR?
Teklifle; İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Cürümlerle Uğraş Edilmesi Hakkında Kanunda da değişiklik yapılıyor. Bu kapsamda; uygulamada karşılaşılan meselelerin giderilmesi emeliyle içeriğin çıkarılması, erişimin engellenmesi kararlarının uygulama mercii noktasındaki tereddütlerin ortadan kaldırılması ve Erişim Sağlayıcıları Birliği’nin misyon ve yetki alanı belirleniyor.
Çocukların, gençlerin ve ailenin internetin yasa dışı içerikleri hakkında bilinçlendirilmesi ve inançlı kullanımı konusunda bilgilendirilmesi için Birliğe ek vazifeler veriliyor. Kişilik haklarının korunmasına yönelik olarak Birliğe yapılan müracaatlara ait yapılacak itirazlarda takip edilecek yargısal kontrol yolu konusunda düzenleme yapılıyor.
İnternet ortamında işlenen suça mevzu yayınların içerik yahut yer sağlayıcısının belirlenmesinde yaşanan problemler nedeniyle içeriğin çıkarılması ve erişimin engellenmesi kararı verilebilecek katalog cürümlerde, yurt içi-yurt dışı ayrımı kaldırılıyor.
Kanunla düzenlenen toplumsal ağ sağlayıcıların yükümlülük ve sorumluluklarına yönelik; muhataplık bağının güçlendirilmesi, raporlama yükümlülüğünün kapsamının genişletilmesi, çocuklara yönelik uygulamalar konusunda ayrıştırılmış hizmet sunumunun sağlanması, yargı mercilerinin bilgi taleplerine müddetinde ve direkt yanıt verilmesi, kullanıcı haklarının korunması, kamu güvenliğini ve kamu sıhhatini etkileyen fevkalâde durumlarda kriz planı oluşturarak faal tedbirler alınması üzere konularda Avrupa Birliği’ndeki regülasyonlara ait gelişmeler de göz önünde bulundurularak ek düzenlemeler yapılıyor.
BİR YILDAN ÜÇ YILA KADAR MAHPUS CEZASI
Teklifle; sadece halk ortasında tasa, kaygı yahut panik yaratmak saikiyle, ülkenin iç ve dış güvenliği, kamu tertibi ve genel sıhhati ile ilgili gerçeğe muhalif bir bilgiyi, kamu barışını bozmaya elverişli olacak formda alenen yaymak kabahat olarak düzenleniyor. Tasa, kaygı yahut panik yaratmak saikiyle, ülkenin iç ve dış güvenliği, kamu nizamı ve genel sıhhati ile ilgili gerçeğe karşıt bir bilgiyi, kamu barışını bozmaya elverişli biçimde alenen yayan kimse, bir yıldan üç yıla kadar mahpus cezasıyla cezalandırılacak. Hatanın, failin gerçek kimliğini gizlemek suretiyle yahut bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde ceza yarı oranında artırılacak.
BTK’YA YETKİ VERİLİYOR
Ayrıyeten, 5809 sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu’nda öngörülen değişikliklerle; şebekeler üstü (Over The Top (OTT) – İnternet Tabanlı) hizmetler teklifle tanımlanıyor. Türkiye’deki rastgele bir mevzuata tabi tutulmadan sunulan bu hizmetler, Bilgi Teknolojileri ve İrtibat Kurumu (BTK) tarafından yetkilendirilen ve benzeri hizmeti sunan işletmeciler açısından haksız rekabet oluşturduğu için BTK’ya bu hizmetlere ait gerekli düzenlemeleri yapma ve ilgili önlemleri alma konusunda yetki veriliyor. Böylece, BTK tarafından yetkilendirilen işletmecilerin, ilgili mevzuat çerçevesinde kamu hizmetinin gereği üzere yürütülmesini teminen tüketici hakları, ferdî bilgilerin korunması, hizmet kalitesi, raporlama, mali yükümlülükler üzere kimi yükümlülüklere tabi tutulması amaçlanıyor.
‘FAİLDE ÖZEL KAST, GERÇEĞE MUHALİF BİLGİDE ÖZEL NİTELİK VE HAREKETTE ELVERİŞLİLİK ARANACAK’
Değişiklik teklifiyle, palavra haberin vardığı nokta ve tesirleri dikkate alınarak dezenformasyonla uğraş kapsamında bir taraftan idari önlemler güçlendirilirken başka taraftan 5237 sayılı Kanunun ‘Kamu Barışına Karşı Suçlar’ kısmında ‘Halkı aldatıcı bilgiyi alenen yayma’ başlığıyla müstakil bir cürüm ihdas ediliyor. Bu doğrultuda, yalnızca halk ortasında kaygı, panik yaratmak saikiyle, ülkenin iç ve dış güvenliği, kamu nizamı ve genel sıhhati ile ilgili gerçeğe karşıt bir bilginin, kamu barışını bozmaya elverişli halde alenen yayılması kabahat olarak düzenleniyor. Böylece failde özel kast, gerçeğe karşıt bilgide özel nitelik ve aksiyonda elverişlilik aranacak. Teklifle; internet haber sitelerinde yanıt ve düzeltme hakları açık bir biçimde teminat altına alınıyor ve içeriğin yayından çıkarılması ile erişimin engellenmesi durumlarında da düzeltme ve yanıt metninin bir hafta müddet ile yayınlanmaya devam edileceği belirleniyor.
BASIN KARTLARINA DÜZENLEME
Teklifle; yargı kararları doğrultusunda basın kartının basın ve söz özgürlüğüyle ilişkilendirilmesi sebebiyle basın kartının kimlere verileceği kanunla yine düzenleniyor. Bu çerçevede; yargı kararları doğrultusunda basın kartının, basın ve tabir özgürlüğüyle ilişkilendirilmesi sebebiyle basın kartı verilecek bireylerde aranacak kaidelerin kanunla düzenlenmesi öngörülüyor.
Yabancı medya mensuplarının basın kartını hangi koşullarda alacağı düzenlenerek, basın kartı alım süreçlerinde karşılıklılık aslının da gözetileceği karar altına alınıyor. Basın kartı müracaatlarını kıymetlendirecek komitenin kimlerden teşekkül edeceği, üye sayısı, misyon müddeti ile kurulun müracaat sahibinin niteliklerini, mesleksel çalışmalarını, yapıtlarını, mükafatlarını kıymetlendirerek basın kartı taşıyıp taşımayacağını takdir edecek.
BASIN KARTI UNSURLARINA UYMAYANLARIN KARTI İPTAL EDİLECEK
Basın kartı sahibinin, sahip olması gereken nitelikleri kaybettiğinin anlaşılması halinde bu durumda Komite değerlendirmesine gerek kalmadığından basın kartının Başkanlıkça iptal edilmesi öngörülüyor. Basın kartı sahibinin, basın ahlak asıllarına alışılmamış faaliyet ve davranışlarda bulunması halinde basın kartlarının Kurul kararıyla iptal edilmesi düzenleniyor.
İSİMLİ SİCİL KAYDI KIYMETLİ OLACAK
Basın kartı sahibinin, gerekli nitelikleri kaybettiğinin anlaşılması sonucunda basın kartının iptal edilmesi halinde iptal tarihinden itibaren bir yıl; basın ahlak asıllarına ters faaliyet ve davranışlarda bulunması sonucunda iptal edilmesi halinde ise beş yıl mühlet boyunca tekrar basın kartı düzenlenemeyeceği karar altına alınıyor.
İsimli sicil kaydında basın kartı verilmesine pürüz bir hatadan mahkumiyeti bulunan şahıslara bu mahkumiyetler isimli sicil kaydından silinmedikçe yahut yasaklanmış hakların geri verilmesine karar verilmedikçe basın kartı düzenlenmeyecek.
Basın kartlarının hali, medya kuruluşlarında aranacak kurallar, kontenjanlar, kurul üyelerinin belirlenmesi, çalışma ve karar alma yöntemleri, müracaat çeşitleri ile müracaatta istenilecek evraklar kaşkanlık tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenecek. Basın kartı sahiplerinin kazanılmış haklarını korumak hedefiyle düzenleme yapılıyor.
İNTERNET HABER SİTELERİ VADELİ YAYIN KAPSAMINA ALINIYOR
Değişiklik teklifiyle, internet haber siteleri müddetli yayın kapsamına alınıyor. Böylece, internet haber siteleri de ilanlardan yararlanabilecek. (DHA)