TCMB, Mayıs 2022 periyoduna ait Finansal İstikrar Raporu’nu bankanın internet sitesinde yayımladı.
Raporda, Rusya-Ukrayna çatışması ve Çin’de artan olay sayılarına karşı alınan karantina tedbirlerinin, global iktisadi faaliyet üzerinde aşağı taraflı risk oluşturduğu belirtilerek, global besin güvenliğinde artan belirsizlikler ile emtia fiyatlarındaki ve nakliyecilik maliyetlerindeki yüksek düzeyin tesiriyle global ölçekte yüksek enflasyonun devam ettiği tabir edildi.
Jeopolitik tansiyonlar, milletlerarası yaptırımlar ve muhafazacı ticaret siyasetlerinin, emtia fiyatları üzerindeki belirsizlikleri artırdırdığı vurgulanarak, “Jeopolitik gelişmelerin yanı sıra gelişmiş ülke merkez bankalarının para siyaseti adımlarına yönelik beklentilerin bir sonucu olarak gelişmekte olan ülkelere (GOÜ) yönelik portföy akımları dalgalı bir seyir izlemektedir. Salgın sürecinde besbelli artan global finansal borçluluk 2021 yılı birinci çeyreğinden itibaren azalış eğilimine girmiştir” denildi.
2021 yılı genelinde iç ve dış talebin katkısıyla güçlü bir seyir izleyen iktisadi faaliyetin, 2022 yılı birinci çeyreğinde de bu seyrini koruduğu işaret edilerek, “2021 yılının son çeyreğinde büyümenin temel belirleyicisi özel tüketim öncülüğünde son yurt içi talep olmuş, net ihracatın büyümeye katkısı devam etmiştir. Hanehalkı borçluluğu, iktisadi faaliyetin güçlü seyrinin de tesiriyle 2020 yılı 3’üncü çeyreğinden itibaren azalmış olup, düzey olarak GOÜ ortalamasının epey altında bulunmaktadır. Öte yandan, borçlanmanın artan oranda sabit gelirli kesim tarafından yapılması öngörülebilir nakit akışı oluşturarak finansal istikrarı desteklemektedir. Hanehalkı finansal varlıklarındaki artış eğilimi, mevduat ve mevduat dışı finansal varlıklardaki güçlü büyüme ile devam etmektedir. Bu periyotta, hanehalkının pay senedi ve yatırım fonları üzere mevduat dışı TL finansal varlıklara yönelimi de dikkat çekmektedir. Bu eğilimler finansal derinleşmeyi güçlendirici nitelikleri ile öne çıkmaktadır” sözlerine yer verildi.
”KONUT FİYATLARINDA OLAĞANLAŞMA YAŞANMASI BEKLENMEKTEDİR”
Raporda ayrıyeten, 2021 yılı sonunda bir ölçü hareketlenen konut kredisi kullanımlarının 2022 yılı başında durağan seyrettiği ve mart ayı prestijiyle tekrar canlandığına dikkat çekilerek, şöyle denildi:
“Konut kredisi kullanımları 2021 yılı son çeyreğinde kamu bankalarının uygun faizli kampanyaları ve konut fiyatlarında artış beklentileri ile birlikte nominal olarak artış kaydetmiş, 2022 yılı birinci iki ayında geriledikten sonra mart ayında tekrar hareketlenmiştir. Konut kredisi kullanımlarına konut fiyat tesirinden arındırılarak bakıldığında ise gerçek olarak kredi kullanımının tarihi ortalamasına yakın olduğu gözlenmektedir. Bu durum, kullandırılan konut kredisi meblağında gözlenen nominal artışın büyük ölçüde konut fiyatlarıyla bağlantılı olduğunu göstermektedir. Mevcut rapor devrinde konut satışlarının büyük çoğunluğunu ipoteksiz satışlar oluşturmaya devam etmiştir. İlgili devirde, artan ipoteksiz konut talebi, yükselen inşaat maliyetleri ve konut arzında yaşanan sakinliğin tesiri ile konut fiyatları kıymetli ölçüde yükselmiş ve 2022 Şubat ayı prestijiyle yıllık fiyat artışları yüzde 90’ın üzerine çıkmıştır. Global ölçekte de benzeri fiyat gelişmelerinin olduğu konut piyasasında, liralaşma stratejisi ile birlikte döviz kurunda sağlanan istikrar, enflasyon beklentilerindeki güzelleşme ve konut arzının toparlanması ile birlikte konut fiyatlarında olağanlaşma yaşanması beklenmektedir.