Pasifik ada ülkeleri çeşidinin birinci ayağında Solomon Adaları’nı ziyaret eden Vang, mevkidaşı Jeremiah Manele ile yaptığı görüşmede, iki ülke ortasındaki güvenlik iş birliğini karalamaya yönelik teşebbüsler olduğunu savundu.
Mutabakatın, “sosyal sistemin sağlanması, insan ömrünün ve mülkiyetin güvenliğinin korunması, insani yardım ile doğal afetlerle gayret alanlarında iş birliğini hedeflediğini” söz eden Vang, “Çin ile Solomon Adaları’nın güvenlik iş birliği üçüncü tarafları gaye almıyor ve (adalarda) askeri üsler kurma niyetimiz yok.” dedi.
Evrak muhalefet tarafından internette yayınlandı
Vang, Pasifik ada ülkelerinin hâkim ve bağımsız ülkeler olduğunu, kimsenin “arka bahçesi” olmadığını, diğerlerine tabi olmadan kendi seçimlerini yapma hakkı bulunduğunu tabir etti.
Çin ile Solomon Adaları ortasında 20 Nisan’da “güvenlik alanında iş birliğine yönelik hükümetler ortası çerçeve anlaşması” imzalandığı duyurulmuştu.
Muahedenin taslağı olduğu argüman edilen bir evrak, Solomon Adaları’nda muhalefet tarafından internette yayımlanmıştı. Dokümanda, mutabakatın Çin savaş gemilerinin Solomon Adaları limanlarına demirleyebileceği, kısa vadeli bekleyebileceği, lojistik ikmali ve geçiş yapabileceğini öngördüğü ileri sürülmüştü.
Evrakta ayrıyeten Solomon Adaları’nın toplumsal nizamını, insan ömrünü ve mülkiyeti korumak için Çin’den polis, zırhlı polis, askeri işçi ve öbür kollayıcı ile askeri güç talep edebileceği belirtilmişti.
Analistler, mutabakatın, Pekin idaresinin, Çin vatandaşlarını ve Çin’e ilişkin projeleri korumak için ordusunu kullanmasının önünü açacağı ve ona Pasifik Okyanusu’nun güneyinde kritik askeri üs sağlayacağını ileri sürerek bunun bir “güvenlik paktı” olduğu değerlendirmesinde bulunmuştu.
AUKUS ittifakına karşı Güney Pasifik’te taban arayışı
Çinli Bakan, sekiz ülkeyi kapsayan 10 günlük Pasifik Adaları tipinde Solomon Adaları’nın akabinde Kiribati, Samoa, Fiji, Tonga, Vanuatu ve Papua Yeni Gine’yi ziyaret edecek.
Vang, ziyarette Pasifik ada ülkeleri ile “Ortak Kalkınma Vizyonu” ismini verdiği kapsamlı iş birliği ve beş yıllık aksiyon planına imza atmayı planlıyor.
Potansiyel bir özgür ticaret mutabakatının yanı sıra Çin, bölge ülkeleri ile balıkçılık, internet altyapısı ve Konfüçyüs Enstitüleri ile kültürel iş birliğini artırmayı hedefliyor.
ABD’nin İngiltere ve Avustralya ile AUKUS ve Japonya, Hindistan ve Avustralya ile Dörtlü Güvenlik Diyaloğu (QUAD) üzere ittifak teşebbüslerinde bulunmasına, Çin’in Pasifik’teki ekonomik tesirini dengelemek hedefiyle Hint-Pasifik Ekonomik Çerçevesi (IPEF) teklifini ortaya atmasına karşı Pekin idaresinin Pasifik ada ülkeleri ile ilgilerini güçlendirerek bölgede yer kazanmaya çalıştığı yorumları yapılıyor.
ABD’nin yanı sıra Avustralya ve Yeni Zelanda hükümetleri, daha evvel yaptıkları açıklamalarda ayrıntılarının şeffaf formda paylaşılmadığını savundukları mutabakattan telaşlarını tabir etmişti.