Aile ve Toplumsal Hizmetler Bakanı Derya Yanık, Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu (TİHEK) tarafından bir otelde düzenlenen Roman Hakları Doruğu’nda yaptığı konuşmada, Türkiye’nin son 20 yıllık vakit diliminde pek çok alanda Cumhuriyet tarihinin en bariz sıçramalarına sahne olduğunu, siyasi ve toplumsal manada devlet ve halk ortasındaki araların değerli ölçüde kapandığını söyledi.
Her köşesinde öteki bir kültürün ömür sürdüğü Anadolu topraklarının, insanlara değişik renklerin bir ortaya gelerek süper desenler oluşturduğu bir mozaik sunduğunu söz eden Yanık, Anadolu topraklarının mazlumu kucaklayan, bağrına basan, yaşatan ve koruyan topraklar olduğunu lisana getirdi.
Bakanlık olarak, toplumsal hizmetleri organize ederken toplumsal dengeyi sağlamaya odaklı bir prosedür belirlediklerini vurgulayan Yanık, şöyle devam etti:
“Toplumsal adaletin güçlenmesi ismine her toplumsal kümenin gereksinimlerine özel toplumsal siyasetler geliştiriyoruz. Bu manada herkese eşit yakınlıktayız, eşit yakınlıkta olmak zorundayız. Dört mevsim hayatın içinde olan, her anlarını dolu dolu yaşayan Roman vatandaşlarımızın da yüzlerinde beliren tebessüm olmak bizim için değerli. Bu sebeple Romanlara yönelik hizmetlerimizi en üst seviyeden bir hareket planıyla şekillendiriyoruz. 2016-2021 yıllarını kapsayan Roman Vatandaşlara Yönelik Strateji Dokümanı ve Hareket Planlarıyla pek çok çalışma yürüttük, hala bu çalışmalardan değerli bir kısmı devam ediyor. Artık ise yeni bir Roman Strateji Dokümanı ve Aksiyon Planı hazırlıyoruz. Bu yeni planda eğitim, istihdam, sıhhat, barınma, toplumsal hizmet, toplumsal yardım olmak üzere 5 farklı alanda Roman vatandaşlarımızın ömür şartlarını güzelleştirmeyi ve hayat standartlarını yükseltmeyi hedefliyoruz. Bilhassa tam ve eşit toplumsal iştirak konusunda, toplumsal farkındalığın güçlenmesiyle ön yargı ve mümkün dışlama eğiliminin önüne geçilebileceğine inanıyoruz.”
“Roman vatandaşlarımız hakkında ülke genelinde yapılan çalışmaları raporluyoruz”
Bakan Yanık, hareket planlarıyla Roman vatandaşların toplumsal gelişim ve toplumsal entegrasyonlarının seyrini gözlemlemek için de yeni bir projeye daha başladıklarını belirterek, “Kısa ismi ROMSİD olan Roman Strateji Dokümanı İçin Tesirli Bir İzleme, Kıymetlendirme ve Uyum Sistemi Kurulması Projesiyle, Roman vatandaşlarımız hakkında ülke genelinde yapılan çalışmaları raporluyoruz. Ulaştığımız sonuçlar bağlamında toplumsal siyasetlerimizin kapsayıcı ve kuşatıcı niteliğini artırmayı hedefliyoruz.” diye konuştu.
2020-2021 yılları içinde Roman vatandaşların ağır yaşadığı vilayetlerde, vilayet müdürlükleri, sivil toplum kuruluşları ve akademisyenlerin iştirakiyle Roman çalıştayları organize ettiklerini hatırlatan Yanık, bu toplantılardan elde edilen data ve taleplerle yeni hareket planlarını şekillendirdiklerini kaydetti.
Ayrıyeten Romanların ağır yaşadığı yerlerde Toplumsal Dayanışma Merkezleri (SODAM) açtıklarını anımsatan Yanık, bu merkezlerin Romanların psiko-sosyal, sosyo-kültürel, mesleksel, sanatsal ve ferdî gelişimlerini, münasebetiyle toplumsal entegrasyonlarını sağlamaya yönelik faaliyetler yürüttüğünü söz etti.
SODAM’ların açıldığı günden beri bilhassa bayan ve çocuklara hizmet verdiğini anlatan Yanık, “Merkezlerimizde aile eğitim programları, okuryazarlık ve meslek edindirme kursları düzenliyoruz. Sıhhat, eğitim, hijyen üzere bahislere dikkat çeken, istihdam ve üretime iştirak takviyesi sağlayan çalışmalar yürütüyoruz. Çalışan annelerin çocuklarına kreş hizmeti sağlıyoruz. Küçük yaşta evliliklerin önlenmesi, kabahat oranının düşürülmesi, bayanlara yönelik şiddetin önlenmesi ve unsur bağımlılığının önüne geçilmesine yönelik programlarımız da bu kapsamda aralıksız devam ediyor.” bilgisini paylaştı.
Yanık, Bakanlık olarak toplumun tüm kırılgan kümeleriyle çalışıp bu kümelerle ilgili her türlü ayrımcılık ve nefret kabahatiyle çaba ettiklerinin altını çizdi.
Eğitimden sıhhat hizmetlerine, iş gücü piyasasından istihdam imkanlarına kadar kamusal haklarına ulaşamayan bütün vatandaşlar üzere Roman vatandaşların da bu hakları elde edebilmeleri için Bakanlık olarak çalışmaları aralıksız sürdürdüklerini lisana getiren Yanık, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Bununla birlikte ortak ömür kültürünü besleyen asıl motivasyonun, toplumsal farkındalık ve karşılıklı anlayış olduğuna dikkat çekmek gerekiyor. Geçmişten günümüze ayrılmaz bir modülümüz olan Roman kimliğinin tarih ve kültürüne ışık tutan bu tepeyi, toplumsal siyasetlerimizin gerçek anlaşılması ve maksatlarına ulaşması bakımından çok manalı buluyorum. Roman hayatını insan haklarına erişimleri açısından kıymetlendiren ve karşılaşılan problemlere sağduyu ile tahlil üretmeye odaklanan bu nitelikli buluşmanın kıymetli kanaatlerle sonuçlanacağına inancım tam.”
“Roman vatandaşlarımız problemlerini devletin en üst seviyesinde konuşma imkanı bulmuştur”
TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komitesi Lideri Hakan Çavuşoğlu ise Türkiye’de 2000’li yıllara kadar Romanların problemlerinin konuşulmadığını vurgulayarak, 2002’den itibaren her mevzuda olduğu üzere insan hakları ve bunun doğal sonucu olarak Roman vatandaşların problemlerinin tahlili noktasında çok değerli çalışmalar yapıldığını hatırlattı.
36 vilayette faaliyet gösteren federasyonların ve derneklerin iştirakiyle 2009’da gerçekleştirilen Roman Çalıştayı ile Roman hakları konusunda Türkiye’de yeni bir periyoda girildiğine dikkati çeken Çavuşoğlu, “Cumhuriyet tarihinde birinci sefer Roman vatandaşlarımız sıkıntılarını devletin en üst seviyesinde konuşma, tartışma imkanı bulmuştur.” kelamlarını sarf etti.
TİHEK Lideri Muharrem Kılıç da Osmanlı devlet ideolojisine bakıldığında, farklılıkları bir ortada bulundurma anlayışına sahip olunduğunun görüldüğünü belirtti.
Bununla övünmek gerektiğini tabir eden Kılıç, “Bunun için ne kadar uğraş sarf etsek yerindedir diye düşünüyorum.” fikrini lisana getirdi.