Adalet Bakanlığı datalarından yapılan derlemelere nazaran pandemi kısıtlamalarının yaşandığı ve icra süreçlerine sınırlama getirilen devirler dışında mahkemelerdeki icra evraklarında önemli artışlar yaşandı.
Dünya Gazetesi‘nden Hüseyin Gökçe’nin haberine nazaran 2017 yılı sonunda 15 milyon 846 bin olan icra evrakı sayısı, 2018 sonunda 2 milyon 834 bin adet artarak 18 milyon 680 bine çıktı. 2019 sonunda 20 milyon 312 bine yükselen icra belgesi sayısı 2020 yılı sonuna gelindiğinde 22 milyon 196 bine çıktı.
İCRA SÜREÇLERİ DURDURULDU
2020 yılı Mart ayında yayımlanan Cumhurbaşkanı Kararı ile COVID-19 salgın hastalığının yayılmasını önlemek maksadıyla alınan önlemler kapsamında nafaka alacaklarına yönelik olanlar dışında tüm icra iflas takipleri durdurulmuştu. Daha sonra bir müddet daha uzatılan yasaklar, olağanlaşma süreciyle birlikte kaldırılmıştı. İcra yasağının kaldırılmasıyla birlikte mahkemelerdeki icra belgesi sayısı da tekrar tırmanışa geçti. 2021 sonunda 22 milyon 571 bine çıkan icra evrakı sayısı 24 Mayıs 2022 prestijiyle, yani yılbaşından bugüne yaklaşık 1 milyon artarak 23 milyon 497 bin 126’ya ulaştı.
KOBİ’LER BAŞTA GELİYOR
İcra evraklarındaki artışlara yönelik uzmanlardan da çeşitli teklif ve yorumlar geldi. E. Gelir Yönetimi Strateji Lideri Nazmi Karyağdı, tüm dünyada olduğu üzere Türkiye’de de COVID-19 salgının en çok etkilediği kesitlerin başında KOBİ’lerin yer aldığını söyledi. Hem kısıtlı sermaye yapıları, hem azalan satışlar hem de krediye ulaşmada yaşanan zorlukların işletmeleri olumsuz tarafta etkilediğinin altını çizen Karyağdı, “Öte yandan salgın periyodunda ülkemizde uygulanan direkt gelir takviyelerinin sonlu olması da işletmeleri etkiledi” dedi.
Geçtiğimiz yılın son çeyreğinde kurda ve enflasyonda yaşanan yükselişlerin de nakit istikrarı ve işletme sermayesi açısından birtakım KOBİ’leri olumsuz etkilediğini vurgulayan Karyağdı, “Bu basamakta mümkün olduğu kadar zararın yaygınlaşmaması ve zombi durumundaki şirketlerin gerçek ekonomiyi ve finans kısmını olumsuz tarafta etkilememesi için hassas olmak gerekiyor” ihtarında bulundu.
Zombi şirketleri, “Görünüşte canlı olsalar da finansal olarak hayatiyetlerini kaybeden şirketler” olarak tanımlayan Karyağdı, bunlar “Düşük performans gösteren, almış olduğu kredileri yahut borçları döndürebilme imkanı kalmayan, kendileri battığında hem finansal kısma de hem de gerçek katıya ziyan veren şirketlerdir” diye konuştu.
Konkordato imkanını haksız yere kullanma yoluna başvurarak, gerçek bölümdeki tedarikçileri sıkıntı durumda bırakma mümkünlüğü olan zombi şirketlere de rastlanabildiğini vurgulayan Karyağdı, “Birinci küme zombi şirketlerin oluşmaması için kredi verenlerce ve düzenleyici kurumlarca aktif bir finansal idarenin takip edilmesi değer arz ediyor. Proaktif davranılması, şirketlerin zombi haline gelmeden evvel gereken tedbirlerin alınması gerekiyor. İkinci küme zombi şirketlerin alacaklılara ziyan vermesini önlemek için de Asliye Ticaret Mahkemeleri’ne kıymetli misyon düşüyor” değerlendirmesinde bulundu.
“ARTIŞ ÖNLENEMEZ”
İktisadın âlâ gitmediğinin göstergelerinden birisinin de icra belgelerindeki artış olduğunu belirten Şimdiki Küme İdare Şurası Lideri YMM Yılmaz Sezer, şartlar düzelmediği sürece artışın önlenmesinin mümkün olmadığını bildirdi. Yılın bilhassa ikinci yarısında kur baskısı kaynaklı badirelerin yaşanabileceğini lisana getiren Yılmaz Sezer, finansal kaynak yaratmanın meseleye mahzur olabileceğini belirterek, buna örnek olarak da Finansal Yine Yapılandırma uygulamasını gösterdi. Finansal Tekrar Yapılandırma kuruluşunun 2023 yılı Temmuz ayına kadar uygulanacağına değinen Sezer, “Süreli olarak getirilen bu imkandan faydalanarak işletmelerin yahut şahısların iflas etmeden evvel müracaat edecekleri bir kurum olarak, iflas etmelerine mani olabilir” diye konuştu. Yılmaz Sezer, FYY sürecinin bilinirliğinin artırılarak, gereksinim sahiplerinin husus hakkında daha fazla bilgilendirilmesinin sağlanabileceğini tabir etti.