Türkiye, Cumhuriyet tarihinin 100’üncü yılında uzaya bir vatandaşını göndermeye hazırlanıyor. Bu doğrultuda, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’na bağlı kurumlardan Türkiye Uzay Ajansı (TUA) ve TÜBİTAK hummalı bir çalışma sürecine girmişti. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da, birinci Beşerli Uzay Vazifesi gerçekleştirileceğini Kabine Toplantısı esnasında kamuoyu ile paylaşmıştı.
Adaylarda aranacak genel kurallar ve şartlar uzaya.gov.tr alan ismine sahip sitede yayınlanırken misyonun tarifi da tıpkı site üzerinden yapıldı. Bu sayede, Ulusal Uzay Programı kapsamındaki 10 misyondan 1’i olarak bilinen Türk Uzay Yolcusu ve Bilim Komitesi projesi milyonlarca yurttaşa anlatıldı.
Proje kapsamında gerekli kriterleri sağlayan iki aday eğitim sürecine tabi tutulacak ve başarılı olan bir kişi Milletlerarası Uzay İstasyonu’na gönderilecek. Bu noktada, TÜBİTAK Uzay Teknolojileri Araştırma Enstitüsü’nden Ömer Ataş Bey’e; adaylara verilecek eğitimi; uzaya gidecek adayın laboratuvar ortamında yapacağı çalışmaları, Memleketler arası Uzay İstasyonu’nun statüsünü ve seçilecek kişinin 10 yıl mühletle istihdam edilmesini sorduk.
Başuzman Araştırmacı ve Türk Uzay Yolcusu ve Bilim Misyonu projesinin yöneticisi Ömer Ataş da, vatandaşın merak ettiği noktaları yanıtlandırdı. İşte, Ataş’ın açıklamalarından satır başlıkları…
TARİF
“Bu proje Sayın Cumhurbaşkanı’nın Ulusal Uzay Programı kapsamında tanıtımını yaptığı 10 gaye projeden biriydi. Projenin temel gayeleri de bilim insanlarımıza Milletlerarası Uzay İstasyonu’nda deney yapma imkanı sağlamaktı.
Bu nedenle, üniversite ve araştırma kurumlarındaki bilim insanlarının, Milletlerarası Uzay İstasyonu’nda yapmak istedikleri deneyler hakkında tekliflerini toplayacağız. Milletlerarası Uzay İstasyonu yörüngede bir laboratuvar.”
EĞİTİM SÜRECİ
“Adayların vazifesini muvaffakiyetle gerçekleştirmeleri için uzun ve şiddetli bir eğitimden geçmeleri gerekiyor. Öncelikle ziyaret edecekleri Milletlerarası Uzay İstasyonu’ndaki bilgisayar sistemleri, haberleşme sistemleri, mürettebat sistemleri, çevresel şartları ve hayat dayanak sistemleri hakkında ayrıntılı bir eğitim alacaklar.
Bunun yanında acil durumlar ve fırlatma aracı sistemleri hakkında adaylara eğitim verilecek. Adaylar vazifesi gerçekleştirdikleri vakit, gerçekleştirecekleri müddet içerisinde alışkın olmadıkları çevresel kurallara maruz kalacaklar. Bunlar; fırlatma anı, Milletlerarası Uzay İstasyonu’ndaki yer çekimsiz ortam ve Dünya’ya geri dönüş sırasında atmosfere girerken oluşacak çevresel tesirlerdir.
Bunun için de adaylar hem santrifüj testlerinden* geçecekler hem de 0-G (Zero-G) uçaklarıyla yer çekimsiz ortamı simüle edecekler. Adaylar tabi deneyleri gerçekleştirecekleri için deneyi hazırlayan bilim insanları tarafından da, deneyin nasıl gerçekleştireceklerine dair eğitimleri de Türkiye’de alacaklar.”
ÇALIŞMA
“Uluslararası Uzay İstasyonu’nda bugüne kadar 20 ülkeden 3 bine yakın deney ve araştırma gerçekleştirilmişti. Bilim insanları da deneylerini uzay yolcumuza emanet edecek ve uzay yolcumuz da bu deneyleri 10 gün sürecek misyonda gerçekleştirecek.
Çok yakın bir tarihte Memleketler arası Uzay İstasyonu’nda gerçekleştireceğimiz deneylerle alakalı üniversitelerden ve araştırma kurumlarımızdan tekliflerini sunmalarını isteyeceğiz.
Muhtemelen bu hafta içerisinde üniversitelere ve araştırma kurumlarına resmi bir yazı göndererek 10 günlük misyonda, İstasyon’da gerçekleştirmek istedikleri deneyleri ve tekliflerini iletmelerini talep edeceğiz.”
ADAY, NEREDEN UZAYA GÖNDERİLECEK?
“Milli Uzay Programı kapsamında fırlatma sistemleri üzerine çalışmalar ülkemizde yapılıyor. Lakin mevcut durumda beşerli bir fırlatmayı gerçekleştirecek fırlatma sistemlerine şimdi sahip değiliz. O yüzden bu misyonda fırlatma hizmetini milletlerarası işbirliğiyle gerçekleştireceğiz.”
MİLLETLERARASI UZAY İSTASYONU’NUN YAPISI VE STATÜSÜ
“Uluslararası Uzay İstasyonu’nun 5 partneri vardır. Bunlar Amerika Birleşik Devletleri; Avrupa Birliği, Rusya, Kanada ve Japonya’dır. Bu ülkelerin dışındaki ziyaretlerde bu 5 ülkenin onayının alınması gerekmektedir.”
10 YIL MÜHLETLE İSTİHDAM EDİLECEK
“Bu misyonu gerçekleştiren adaylar büyük bir deneyime ve bilgiye sahip olacaklar. Haliyle misyonu gerçekleştirdikten sonra bu bilgi ve deneyimlerini hem bizlere hem de bundan sonra gerçekleştirilecek misyonlarda kullanmaları için 10 yıllık mecburi vazife talebimiz bulunmaktadır.”
Santrifüj Testi*: Bir pilot adayının sıra dışı basınca nasıl reaksiyon verdiğini öğrenebilmek için evvelden yapılan test. Bu test simülasyon aygıtı vasıtasıyla yapılır ve aygıt içerisindeki aday yüksek bölümlerde döndürülür.