CHP önderi Kemal Kılıçdaroğlu’nun dün yaptığı görüntülü açıklamada işaret ettiği New York merkezli Tipken Vakfı’nın yöneticilerinin lobi faaliyetleri için ABD’li siyasetçilere bağış yaptığı ortaya çıktı. Bağış yapılan ABD’li siyasetçiler ortasında eski ABD Dışişleri Bakanı ve Demokratların lider adayı Hillary Clinton da var.
Kılıçdaroğlu, salı akşamı yaptığı açıklamada Ensar Vakfı ve Türkiye Gençlik ve Eğitime Hizmet Vakfı’nın (TÜRGEV), ABD’deki “paravan bir vakfa” toplamda 1 milyar lira transfer ettiğini öne sürdü. Bu vakfın, Ensar ve TÜRGEV’in ortak kurduğu Tipken Foundation Inc. olduğu anlaşılmıştı.
CLINTON’UN DESTEKÇİSİ
CHP’nin ABD temsilcisi Yurter Özcan’ın paylaştığı dokümanlara nazaran TÜRGEV ve Ensar Vakfı’ndan Tipken Foundation Inc’ye 2014-2020 yılları ortasında toplam 60 milyon 520 bin 732 dolar transfer edildi. ABD Adalet Bakanlığı’na bağlı FARA (Yabancı Temsilcilerin Tescil Yasası-Foreign Agents Registration Act) Kayıt Ünitesi’nde yer alan resmi beyanda, ABD vatandaşları olan Tipken Foundation Inc’nin İdare Heyeti Lideri Behram Turan ve Mali İşler Sorumlusu Memiş Yetim’in ABD’deki siyasetçilere kendi isimlerine yaptıkları bağışlar da yer alıyor.
Dokümana nazaran Tipken Foundation Inc. Mali İşler Sorumlusu Memiş Yetim, ABD’de başkanlık seçimi için yarışan Demokrat Parti adayı eski Dışişleri Bakanı Hillary Clinton’ın seçim kampanyası için 5 bin 400 dolar bağışta bulundu.
Yetim, Clinton’ın yanı sıra New York belediye başkanlığı seçimini kazanan Demokratların adayı eski polis memuru Eric Adams’ın kampanyasına da 2 bin dolar bağış yaptı. Kayıt dokümanı Memiş Yetim’in ABD’nin Demokrat Partili Kongre üyesi Gregory W. Meeks için 1000 dolar, New Jersey eyaletine bağlı Chatham bölgesinin Belediye Başkanlığı sonrasında New Jersey Morris Bölge İdare Konseyi Başkanlığı’na seçilen Türk asıllı Amerikan vatandaşı Tayfun Selen için 5 bin 800 dolar bağış yaptığını gösteriyor.
DW Türkçe’den Pelin Ünker’in haberine nazaran FARA kayıt evrakı, Tipken Foundation Inc’nin İdare Konseyi Lideri Behram Turan’ın da Eric Adams için 2 bin, Tayfun Selen için 500 dolar bağış yaptığına işaret ediyor.
‘BÜYÜK KİŞİSEL BAĞIŞÇILAR’
ABD maddelerine nazaran FARA’ya tescil ettirilen vakıfların yöneticilerinin tescil tarihinden 60 gün öncesine kadar kendi fonlarından bir seçim kampanyası, kongre yahut kurultayla ilişkili olarak rastgele bir siyasi makama bağışta bulunup bulunmadıklarını ibraz etmeleri gerekiyor.
ABD seçimlerinde kampanya finansman araçlarından biri olan bağışlar, değerli isimlere erişim imkanı da sağlıyor. Seçim kampanyalarında 200 dolardan yüksek bağış yapanlar büyük ferdî bağışçılar olarak nitelendiriliyor.
TİPKEN VAKFI İDARESİNDE KİMLER VAR?
Tipken Foundation Inc, ABD Gelir Yönetimi’nin resmi kayıtlarına nazaran, “vergiden muaf eğitim kuruluşu” statüsünde 2014’te kuruldu. Turken’in web sitesinde vakfın Ensar ve TÜRGEV tarafından kurulduğu belirtiliyor.
FARA kayıt evrakında Tipken Vakfı’nın “Amerika Birleşik Devletleri’ndeki Müslüman öğrencilere, Amerika Birleşik Devletleri’ndeki eğitim tecrübelerini geliştirmek için barınma yardımı, burs ve kültürel programlar sağlamak” için kurulduğu tabir ediliyor. Dokümana nazaran vakfın idare heyetinde Behram Turan ve Memiş Yetim’in yanı sıra Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın kızı ve eski Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın eşi Esra Albayrak, Ahmet Bayraktutar, Mehmet Fehmi Bilge, H. İbrahim Bacacı, Selim Çakır, Ömer Faruk Albayrak, Zulkarneyn Vardar, Melike Kabataş, Mustafa İlbeyli ve Haluk Gani bulunuyor. Vakfın Kurucu Lideri ise Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın kuzeni Halil Keyifli idi.
Resmî dokümana nazaran inşaat harcamaları için Tipken Foundation Inc’ye TÜRGEV’den Şubat 2015- Temmuz 2020 ortasında 25 milyon 531 bin 129 dolar, Ensar Vakfı’ndan ise Eylül 2014-Şubat 2019 ortasında 34 milyon 989 bin 603 dolarlık bağış yapıldı.
BAĞIŞIN YALNIZCA 20’DE BİRİ ÖĞRENCİLERE
Evrakta Tipken Foundation Inc’nin resmi olarak yaptığı harcamalar da yer alıyor. Buna nazaran “Öğrenci Barınma ve Mali Takviye Harcamaları” başlığı altında yapılan harcama meblağı 2014-2015 periyodu için 445 bin 398, 2015-2016 için 501 bin 473, 2016-2017 için 1 milyon 52 bin 658, 2017-2018 için 649 bin 378, 2018-2019 devri için 349 bin 566, 2019-2020 için 120 bin 339, 2020-2021 periyodu için 26 bin 547, 2021-2022 periyodu için ise 20 bin 48 dolar. Buna nazaran vakfın öğrencilere barınma ve mali takviye sağlamak için yaptığı harcamalar toplamda 3 milyon 165 bin 407 doları buluyor. Bu, TÜRGEV ve Ensar Vakfı’nın Turken’e yaptığı toplam bağışın yaklaşık 20’de birine denk geliyor. Vakfın tıpkı devirde yaptığı inşaat harcamaları ise 70,8 milyon doları buluyor.
DAHA EVVEL DE GÜNDEM OLMUŞTU
ABD’de vergiden muaf olan Tipken Vakfı’nın, Aralık 2018’de ünlü boksör Muhammed Ali’ye ilişkin 328 dönümlük arazi ve çiftliği 2 milyon 895 bin 37 dolara satın alması kamuoyunda tartışmalara neden olmuştu.
New York Manhattan’da öğrenci yurdu olarak lüks bir gökdelen inşa ettiği haberlere bahis olan vakfın ismi Başşehir Gaz’ın yaptığı 8 milyon dolarlık bağışla da gündeme gelmişti. Aralık 2017’de yapılan bağış, direkt Tipken Vakfı’na yapılmak yerine Kızılay üzerinden Ensar Vakfı’na oradan da Turken’e aktarılmıştı. Paranın Kızılay aracılığıyla gönderilmesi nedeniyle Başşehir Gaz’ın o devir vergi ödemediği ortaya çıkmış, Kızılay Lideri Kerem Kınık ise bahisle ilgili “Şirket, vergi kaçırmamıştır, vergiden kaçınmıştır” açıklamasını yapmıştı. (HABER MERKEZİ)