Rusya’da ulusal para ünitesi rubleyi istikrara kavuşturmak ve ülkenin finansal bağımsızlığını artırabilmek için rublenin altına ve çeşitli emtialara endekslenmesi tartışılıyor.
Yaklaşık 2 bin 300 ton altın rezervi ve yılda yaklaşık 300 ton altın üretimiyle Rusya’nın, rubleyi altına endekslemesi fikrine yönelik tartışmalar, yaptırımlar ve Rus yetkililerden gelen açıklamalarla sürat kazandı.
Rusya Güvenlik Kurulu Sekreteri Nikolay Patruşev, 26 Nisan’da Rossiyskaya Gazeta’ya verdiği röportajda, Rus uzmanların “iki döngülü mali ve finansal sistem” üzerinde çalıştıklarını söylemişti.
Projeye nazaran, Rus rublesinin altın ve döviz bedeli olan çeşitli emtialara endekslenmesinin araştırıldığını belirten Patruşev, “Sonuç prestijiyle ruble döviz kuru gerçek satın alma gücü paritesine karşılık gelecek. Rastgele bir ulusal finansal sistemin egemenliğini sağlamak için ödeme araçlarının temel bir bedele ve fiyat istikrarına sahip olması, dolara bağlı olmaması gerekir.” tabirini kullanmıştı.
Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov da kelam konusu açıklamanın akabinde rublenin altın ve çeşitli emtialara endekslenmesi konusunun gündemlerinde olduğunu teyit etmişti.
Rus rublesi, Batılı ülkelerin yaptırımlarının akabinde dolar karşısında 70 düzeyinden 130 düzeyine kadar çıkmış, ülkede yaşanan döviz krizi nedeniyle Rusya Merkez Bankası, sert sermaye denetimleri uygulamaya başlamıştı. Akabinde ruble, dolar karşısındaki kayıplarını telafi ederek 60 düzeyinin altına geriledi.
Rusya Merkez Bankası, 28 Mart’ta aldığı kararla süreksiz olarak, piyasadan gramına 5 bin ruble sabit fiyatla altın alacağını duyururken, kimi Rus ve milletlerarası ekonomistler, kelam konusu adımın “rublenin altına endekslendiği” manasına geldiğini öne sürmüştü.
Rusya Merkez Bankası Lideri Elvira Nabiullina, rublenin döviz karşısındaki hür dalgalı yapısının korunması gerektiğini belirterek, rublenin altına endekslenmesi fikrinin gündemlerinde olmadığını bildirmişti.
Altın standardı Rusya’da 19’uncu yüzyılda denenmişti
Rus iktisadının, “Batılı ülkelerin kapsamlı yaptırımları nedeniyle kapsamlı bir değişim sürecine girdiği” yorumları tartı kazanırken, Rus rublesinin altına endekslenmesi konusu ülke tarihinde birinci kere gündeme gelmiyor.
Rus İmparatorluğu’nda 1892 ila 1903 yıllarında maliye bakanlığı vazifesini yürüten Sergey Vitte, 1897’de ülkede “altın standardı” uygulaması başlatmıştı.
Kelam konusu adımın akabinde ruble kıymetli oranda devalüe olmuş, bu sayede ihracat gelirleri artarken, ülkeye yapılan dış yatırımlar da artış kaydetmişti. Vitte, bilhassa endüstride yaşanan süratli büyüme sayesinde “Rus endüstrileşmesinin babası” lakabını kazanmıştı.
Rus tarihçi Aleksandr Bugrov ise Rusya Merkez Bankası için kaleme aldığı makalede, Vitte’nin altın standardı uygulamasının, ülkede artan dış yatırımlar için bir münasebet olmadığını, ülkenin zati cazip bir pazar pozisyonundayken kelam konusu uygulama nedeniyle Rusya’nın dış borcunun yönetim edilemeyecek kadar arttığını belirtti.
Rublenin pahasının altına endekslenmesine yönelik uygulama, 1. Dünya Savaşı’nın başlaması nedeniyle sona ermiş, savaşın akabinde tekrar uygulanması gündeme gelse de bir daha yürürlüğe konulmamıştı.
MALİ SİSTEMİN DÖNÜŞÜM SÜRECİNDE ZORLUKLAR BEKLENİYOR
UNIVER Capital Sermaye Piyasası Kısmı Yöneticisi Artem Tuzov, AA muhabirine yaptığı açıklamada, 100 yıl evvel nakit paraların altın üzerinden denklikleri olduğunu anımsattı.
Çağdaş teknolojilerin geliştiği çağımızda ise fiat paralara yahut metallere endeksli kripto paraların geliştiğine işaret eden Tuzov, “Rublenin de muhakkak ihracat eserlerine endekslenmesi emsal bir halde geliştirilebilir. Dijital ruble projesiyle iki döngülü nakdî sistem yapılabilir. Ülke içerisinde fiat ruble ve memleketler arası ortaklar için de belli ihracat eserlerine endeksli bir dijital ruble olabilir.” diye konuştu.
Tuzov, bu türlü bir sisteme geçişin zorluklar yaratacağını belirterek, vatandaşların döviz cinsinden birikimlerinin de ziyan görebileceğini kaydetti.
Ruble üzerinden düşük maliyetli üretimdeki karlılıkların azalacağını, ihracatçıların da bu nedenle ziyan görebileceğini söz eden Tuzov, “Ancak sonunda Rusya, vatandaşların satın alma gücünde kalıcı bir düşüşe yol açan ve rublenin daima paha kaybetmesine dayalı bir iktisattan kurtulabilir.” dedi.
Mevcut memleketler arası finansal sistemin tabiatını “sömürgeci” olarak tanımlayan Tuzov, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Batılı ülkeler enflasyon korkusu olmadan sonsuza kadar para basabilirken, gelişmekte olan ülkeler daima olarak ulusal para ünitelerinin bedel kaybetmesinden muzdarip. Rusya, gelişmekte olan ülkelerin bu yasal sömürüsünden kurtulmayı başarırsa bu çığır açan bir gelişme olacaktır. Bu da ülkeler seviyesinde bu kölelikten nasıl kurtulabileceği konusunda başka ülkelere örnek olur.”