PA Mediaİngiltere’de hükümetin Covid periyodunda salgının yayılmasını önlemek emeliyle kendi koyduğu kuralları ihlal ettiği suçlamaları üzerine başlatılan soruşturmanın ayrıntılı raporu bugün yayımlandı. Soruşturmayı yürüten üst seviye bürokrat Sue Gray, incelediği 10’u aşkın parti ve toplantıda, hükümetin kendi koymuş olduğu kuralları ve yasakları ihlal ettiği sonucuna vardı.
Sue Gray, 16 farklı parti ve toplantıyı incelediği 60 sayfalık raporunda, yetkililer ve danışmanlar incelenen devirde harika baskılar altında çalışsa da, tekrar de kimi yaklaşımların ve davranışların kuralları ihlal ettiğinin ispatlarla ortaya çıktığını söylüyor.
Birebir periyot için polis tarafından yürütülen soruşturmaya da atıfta bulunan Gray, Covid kuralları ve yasaklarını ihlal eden parti ve toplantılara 83 kişinin katıldığını da hatırlatıyor.
“Bu aktifliklerin birçoklarına müsaade verilmemeliydi” diyen Gray, bu yanlışların odağında en üst seviyede siyasi ve bürokratik yetkililerin bulunduğunu ve sorumluluğu da onların üstlenmesi gerektiğini bilhassa vurguluyor.
Buna karşılık Gray, yaptığı ön ikazlardan ve genel tespitlerini daha evvel açıklamasını takiben Başbakanlığın fazla “parçalı ve karmaşık” diye nitelediği yapılanma ve idaresinde birtakım değişiklikler yapılmış olmasından memnuniyet duyduğunu da söyleyerek, rapordaki suçlamaların tonunu yumuşatıyor.
Gray, güvenlik ve temizlikten sorumlu çalışanlara yönelik saygısızlık ve makus muamele konusunda bir çok örnek dinlediğini bunun kabul edilemez olduğunu da ekliyor ve bu mevzuda adım atılacağı konusunda kendisine teminat verildiğini kaydediyor.
İkazda bulunduğu bir öbür hususun ise iş yerinde alkollü içki tüketimi konusunda açık kurallar konması olduğunu söyleyen Gray, bu mevzuda da bütün devlet dairelerine açık kurallar bildirildiğini söylüyor.
SORUMLULUK ÜST SEVİYEDE
Sue Gray, bu raporda tespit edilen yanılgı ve yanlışlarla ilgili olarak ne tıp bir disiplin süreci işletilmesi gerektiğine diğer mercilerin karar vermesi gerektiğini kaydediyor.
Bununla birlikte bilhassa altını çizdiği şey, daha alt seviyede görevlilerin, Covid kurallarının ihlal edildiği bu toplantılara üstleri tarafından organize edildiği için ya da onlar da orada oldukları için gittikleri. Gray bu bireylerin bu tecrübeden bir şeyler öğrendiklerine kuşku olmadığını söylüyor ve yürütülebilecek olası disiplin süreçlerinde bunun göz önüne alınmasını diliyor.
Kamuoyunun hükümetin odağında bu tıp davranışlara şahit olmaktan rahatsız olacağını, halkın en üst düzeydekilerin, en titiz biçimde kurallara uymasını umduğunu söyleyen Gray olanların bu beklentilerin çok altında kaldığını vurguluyor.
ÖN RAPOR VE POLİS SORUŞTURMASI
2020 yılının Mart ayından itibaren Boris Johnson hükümeti tarafından, İngiltere’de ve Birleşik Krallık’ın öbür kesimleri olan Galler, Kuzey İrlanda ve İskoçya’da koronavirüs salgınının yavaşlatılması maksadıyla cezai yaptırımı olan toplumsal aralık yasakları uygulandı.
Ancak 2021 yılından itibaren Medyaya sızdırılan çok sayıda fotoğrafın, iki yıl orta ara süren Covid yasakları periyodunda, hükümet mensuplarının, ofislerinde çeşitli seferler partiler verdiğini ortaya koyması üzerine evvel en üst seviye kamu vazifelisi Simon Case soruşturma yapmakla görevlendirildi.
Lakin kısa müddet içinde şahsen Simon Case’in ofisinde de tezlere bahis partilerden birinin verildiği anlaşılınca Case bu vazifeden çekildi yerine bir öteki üst seviye bürokrat olan Sue Gray’e tıpkı vazife verildi.
Sue Gray, Covid salgını nedeniyle hükümet tarafından konulan yasakların yeniden hükümet tarafından verilen çok sayıda parti ile ihlal edildiği suçlamalarıyla ilgili olarak yaptığı soruşturmanın ön raporunu Ocak ayında vermiş ve “liderlik başarısızlıklarından” kelam etmişti.
Gray Mayıs 2020-Nisan 2021 periyoduna ait savını inceledi. “Bu toplantıların kimilerindeki davranışları haklı göstermek çok güç” tabirini kullanarak, “Britanya halkının uyması beklenen kurallara hükümetin kalbinde uyulmamasını” önemli bir kusur olarak tanımladı.
Ancak bu raporun ayrıntılı sonuçlarının, Londra Emniyet Müdürlüğü tarafından yürütülen cezai soruşturmanın tamamlanmasından sonra açıklanacağı bildirildi.
BAŞBAKAN JOHNSON VE EŞİNE DE PARA CEZASI VERİLDİ
Londra Emniyet Müdürlüğü tarafından Başbakanlık ve hükümete ilişkin ofislerde Covid yasaklarının çiğnendiği argümanları üzerine açılan soruşturmada ise Başbakan Boris Johnson, eşi Carrie ve Maliye Bakanı Rishi Sunak da dahil 126 siyasetçi ve memura para cezaları verildi.
Lakin yakınlarda medyaya sızdırılan yeni fotoğraflarda Başbakan Johnson’un yasaklı devirde verilen diğer bir partide eğlendiği ve içki içtiği görülmüş ve polisin neden Başbakan’a bu ihlal nedeniyle de ceza kesmediği sorgulandı.
Şu ana kadar kamuoyunda “Partygate” ya da “Parti skandalı” diye anılan bu olaylarla ilgili olarak İstifa eden en üst seviye yetkili, kayıt altına alınan bir toplantıda Covid kurallarıyla ilgili tenkitlere gülüp alaya aldığı görülen Başbakan Johnson’ın basın sözcüsü Allegra Stratton oldu.
Muhalefet ise Başbakan Johnson’u, parlamentoyu bilerek yanıltmakla suçluyor.
RAPOR NEDEN DEĞERLİ?
Sue Gray’in raporu Boris Johnson’un siyasi geleceği açısından değerli bulunuyor.
Johnson’ın başkanı olduğu i,ktidardaki Muhafazakar Parti’nin iç tüzüğü yeterince, Başbakan’ın yerine yeni bir başkan seçimine gidebilmek için, partinin milletvekillerinin en az yüzde 15’inin yani toplam 54’ünün, parti yetkili heyetlerine Johnson hakkında güvensizlik mektubu yazması gerekiyor.
Şu ana kadar partinin kaç milletvekilinin bu türlü bir mektup yazdığı bilinmiyor lakin kulislerden gelen son bilgiler, birtakım milletvekilinin Sue Gray’in raporunu ve Başbakan’ın rapora nasıl bir reaksiyon vereceğini bekleyip ona nazaran karar vereceklerini gösteriyordu.
Parti için muhalifler bir defa güvensizlik ve liderlik yarışı süreci başlatılırsa, Johnson’un dayanağının daha da eriyeceğini düşünüyor.