Türkiye Multipl Skleroz (MS) Derneği tarafından yayımlanan iletide Milletlerarası Multipl Skleroz (MS) Federasyonu ve Dünya Sıhhat Örgütü tarafından 2009’dan itibaren mayıs ayının son çarşamba gününün “Dünya MS Günü” olarak ilan edildiği hatırlatıldı.
Türkiye Multipl Skleroz (MS) Derneği Ankara Şubesi İdare Heyeti Üyesi Prof. Dr. Alev Leventoğlu, mevzuya ait değerlendirmesinde, “Multipl Skleroz”, yani kısaca MS’in genetik ve çevresel faktörlerin etkileşimi ile oluşan, ekseriyetle 20 ila 40 yaşları ortasında görülen, bayanları erkeklerden 2-3 kat daha fazla etkileyen santral hudut sistemi denilen beyin ve omuriliğin kronik bir hastalığı olduğunu bildirdi.
Leventoğlu, hastalığın çoğunlukla ataklarla seyrettiğini belirterek, şunları kaydetti:
“REAKSİYONLAR HASARA YOL AÇAR”
“Hastaların bir kısmında ilerleyici olan bu hastalıkta bağışıklık sisteminin savunma vazifesinde olan çeşitli hücreleri, hudut kılıfı ve onu yapan hücrelerini güya yabancı bir yapı üzere algılayarak tepki geliştirir. Bu aktivite sonucu bağışıklık sistemi immun-patolojik süreci başlatır.
Bilhassa TH1-TH2 denilen bağışıklık sistemi hücrelerinden TH1 aktivitesi ile inflamasyon, yani yangısal tepkiler beyin ve omurilik yapılarında hasarlanmaya yol açar. Hastalıkta T hücrelerin yanı sıra bağışıklık sisteminin B hücreleri de rol alır.
Bunun sonucu olarak kimi hastalarda atak dediğimiz yeni gelişen bir yakınma ki bazen görme kaybı, bulanık görme, bazen kol ve/veya bacakta güçsüzlük, his kaybı, baş dönmesi, dengesizlik, uyuşukluk üzere farklı yakınmalar ile kendini gösterir.
Hastaların yaklaşık yarısında bu formda ataklar ve güzelleşmeler ile giden formu yani relapsing-remitting MS gözlenirken, kimi hastalarda ataklar sonrası ilerleyici klinik bulgular ya da başlangıçtan itibaren hastalık ilerleyici seyreder. Hastalığın nasıl seyredeceği bireyden bireye değişmektedir. O nedenle ‘herkesin MS’i kendine özgüdür’ ve MS tedavisi bireye özel yapılmalı-planlanmalıdır”
“MS HASTALIĞININ NEDEN ORTAYA ÇIKTIĞI KESİN OLARAK BİLİNMEMEKTEDİR”
Alev Leventoğlu, MS hastalığının neden ortaya çıktığının kesin olarak bilinmediğini aktararak, “Daha evvel geçirilmiş çeşitli enfeksiyonlar, çevresel toksinler, katkı unsurları, beslenme alışkanlıkları, coğrafik faktörler, genetik yatkınlık, vitamin D eksikliği üzere çok faktör rol oynamaktadır.
Fakat hiçbirisi kesin neden olarak saptanamamıştır. Bilinmektedir ki direkt kalıtsal geçiş yoktur lakin ailelerinde MS bulunan şahıslarda doku yatkınlığı ile MS’e yakalanma eğilimi az da olsa vardır.
Sonuçta MS hastalığında genetik olarak yatkınlığı olan bireylerde çevresel faktörlerin tabloya eklenmesi ile bağışıklık sisteminin bir halde tetiklenmesi hastalık sürecini başlatmaktadır diyebiliriz” tabirlerini kullandı.
TEDAVİ SÜRECİ
Tedavi sürecine hastalığın erken periyotlarında başlanması gerektiğini vurgulayan Leventoğlu, şu değerlendirmelerde bulundu:
“İlaç tedavilerinin yanı sıra güçlü bir bağışıklık sistemi için Akdeniz tipi diyet, etkin ömür üslubu, antrenman, sigarayı azaltmak ve kesmek, alkol ve öbür ziyanlı hususlardan uzak durmak, sistemli uyku alışkanlığı, olumlu niyet üslubu ve destekleyici bir aile ve toplumsal etrafa sahip olmak, hastalığı ile ilgili onu nizamlı takip edecek ve gerekli durumlarda risk idaresini yapacak doktoru ile uygun irtibatta olmak çok kıymetlidir.
MS hastalarının tedavilerinde kullanılan ilaçların aktifliği ve yan tesirlerinin bilinmesi, gebelik, emzirme devri ya da doğum üzere özel devirlerinde hastaları yakından takip edecek tabip ve sıhhat çalışanlarının olması değerlidir.
Ülkemizde bilhassa MS hastalığı ile ilgilenen nöroloji tabipleri bu yaklaşımları, tüm dünyadaki gelişmeler ile paralel takip ve tedavi etmektedir. En son gelişmeler ve yenilikler hastalarımız için kullanılmakta ve geliştirilmeye çalışılmaktadır.
Gelişen teknoloji, yapay zeka üzere en yeni bahisler da MS hastalarında hastalığın daha erken ve kapsamlı anlaşılması için gelecek periyotlarda kullanılabilecektir.”