Covid-19’un tesirleri yeni azalmaya başlamışken viral salgınların arkası ardı kesilmeden yayılmaya devam ediyor. Son bilgilere nazaran 16 ülkede görülen ve tasa yaratan Maymunçiçeği (Monkeypox) virüsü hakkında merak edilenleri Altınbaş Üniversitesi’nden Mikrobiyolog Dr. Öğr. Üyesi İpek Ada Alver yanıtladı.
DÜNYA’NIN PEK ÇOK ÜLKESİNDEN OLAY BİLDİRİMLERİ VE KARANTİNA KARARLARI GELİYOR
Dr. Öğr. Üyesi İpek Ada Alver, olağanda Orta ve Batı Afrika’nın ücra köşelerinde rastlanan Maymun Çiçeği virüsünün, birinci defa 7 Mayıs’ta İngiltere’de görülmesinin akabinde, İspanya, Portekiz, Almanya, Belçika, Fransa, Hollanda, İtalya ve İsveç üzere Avrupa ülkelerinin yanı sıra, ABD, Kanada ve Avustralya’da da görüldüğünü söyledi. Virüsün birinci kere 1958’de laboratuvardaki denek maymunlarında görüldüğünü ve yalnızca maymunlardan değil birebir vakitte sıçan, fare üzere kemirgenlerden de geçtiği için zoonoz hastalıklar ortasında olduğunu belirten Dr. Öğr. Üyesi İpek Ada Alver, “İlk sefer 1958’deki hayvanda görülmesinin akabinde beşere birinci bulaş 1970 yılında Kongo’da ve sonrasında da aralıklarla Orta ve Batı Afrika’da görülse de şu an için Dünya’nın pek çok ülkesinde görülmesinde Covid’in bağışıklık sistemini düşürmesi ve virüsün mutasyona uğrama ihtimali göz arkası edilmemelidir. Artık beşerden beşere geçişi olan maymun çiçeği virüsünün, yaz aylarının gelmesi ile turizm ve ülkelerarası seyahatin artması ve karantinanın kalkması ile olay sayılarında yükselme olabileceği dikkat edilmesi gereken bir başka noktadır. Bu nedenle, hadise sayıları artışı gözlemlenen Belçika, maymun çiçeği virüsüne karşı birinci 21 günlük karantina uygulamasını başlatan ülke, Hollanda ise maymun çiçeği virüsünü bildirilmesi zarurî hastalıklar ortasına alan ülke oldu” diyerek maymun çiçeği virüsü hakkında bildirilen hadise sayılarındaki artışa dikkat çekti
ÖLÜMCÜLLÜK ORANI DÜŞÜK ORANLARDA SEYREDER
Dr. Ada Alver, yaklaşık 6 milyondan fazla insanın vefatına neden olan Covid-19 salgınından sonra yeni bir virüs olan maymun çiçeği virüsünün dünya ülkeleri ortasında süratle yayılması tasa yarattığını vurguladı. Dr. Ada Alver, “Maymun çiçeği virüsü, farklı kıtadaki ülkeler ortasında yayılım göstermeye ve beşerden beşere geçmeye başladı. Pandemi haline gelmesi ve Türkiye’de olay sayıları görülmesi olası olsa da ölümcüllük oranının düşük oranlarda kalacağını düşünüyorum. Şu an için mevt oranları az olsa da virüsün mutasyona uğrama ve yayılımı artma ihtimaline karşı riskler göz önünde bulundurulmalı” diyerek, virüsün ölümcüllük oranı konusunda şu an telaş duyulacak bir durum olmadığı biçiminde açıklamalarda bulundu.
DERİDE KAŞINTI, KIZARIKLIK VE DÖKÜNTÜLER VARSA DİKKAT
Maymun çiçeği virüsü, kemirgenler ve primatlar üzere yırtıcı hayvanlardan bulaşsa da beşerden beşere da yakın temas, cinsel bağlantı, derideki lezyonlar ve beden sıvıları ile temas, tükürük üzere partiküllerin havaya karışması sonucu damlacık yoluyla bulaşma, ortak eşya kullanımı ve enfekte hayvanlara temas ya da etlerinin düzgün pişmemiş halde tüketilmesi ile bulaştığını belirten Dr. Öğr. Üyesi Ada Alver, “Hastalığın kuluçka müddeti 6-13 gün ortasında olup, öncelikle ateş, halsizlik, yorgunluk, baş ağrısı, kas ağrısı ile başlayıp lenf bezlerinin şişmesi (lenfadenopati) sonucu hastalığa mahsus deride kızarıklık, kaşıntı ve acı hissi, içi su dolu kabarcıkların ve lezyonların oluşması üzere belirtilerle kendini gösterir. Derideki lezyonlar öncelikle yüzde başlayıp el içi ve ayak tabanı, ağız içi, cinsel organlar ve gözün kornea katmanında da görülmektedir. Bu belirtileri gösteren şahısların hastaneye bildirimde bulunmaları ve kendilerini izole etmeleri gerekiyor” dedi.
BEBEKLER, ÇOCUKLAR VE GEBELER DAHA ÇOK RİSK ALTINDA
Çiçek hastalığına neden olan Poxviridae ailesine neden olan virüs yapılarından olduğundan bebek, çocuk, gençler ve gebeler ile bağışıklık sistemi düşük olan bireylerde ölümlerin görülebileceğini belirten Ada Alver, “Virüsün ölümcüllük oranı şimdi az olsa da anneden bebeğe plasentadan geçtiği için en çok dikkat etmesi gereken küme ortasında yer alıyor. Başka yandan maymun çiçeği virüsü semptomları 2-3 hafta içerisinde resen geçse ve ölümcüllük oranı az olsa da deride lekelerin kalması ve görme kayıpları üzere hasarlar bırakabilmektedir” diyerek maymun çiçeği virüsüne karşı risk kümesinde olan şahısları belirtti.
MAYMUNÇİÇEĞİ VİRÜSÜNE KARŞI AŞI VE ANTİVİRAL İLAÇ ÇALIŞMALARI DEVAM EDİYOR
Enfeksiyon hastalıklarında en kıymetli kuralın hastalığa yakalanmaktan korunma olduğunu belirten Ada Alver, “enfekte hayvanlara temastan ve enfekte bir hayvanla temas etmiş gereçlere temastan kaçınmak, etleri âlâ pişirmek, el hijyeni, enfekte şahıslarla temastan kaçınmak ve karantina altına almak, mümkünse seyahatleri ertelemek, maske takmak, korunmalı cinsel bağda bulunmak ve ortak eşya kullanımından kaçınmak hastalığa karşı alınabilecek tedbirler ortasındadır. Kendisinde belirtilen semptomları yaşayanlar ve kuşkulu ülkelere seyahat edenler için maymun çiçeği virüsü teşhisinde PCR testi kullanılmaktadır. Birincil kuşak çiçek aşısı olanların bu hastalığa karşı daha dirençli olduğu bilinmektedir. Şu an şimdi faal kullanımda olmasa da EMA-Avrupa İlaç Ajansı ve ABD, FDA Tecovirimat isimli antiviral ilacın tedavide kullanılması istikametinde teklifler bulunmaktadır” dedi.