Çin, ABD’nin Tayvan’a takviyesine misilleme olarak ada etrafında tatbikat yaptı. Çin Halk Kurtuluş Ordusu (PLA) Doğu Cephesi Komutanlığı Sözcüsü Şi Yi, yaptığı açıklamada, “Tayvan etrafında sularda farklı askeri ögelerin ve kuvvetlerin katıldığı müşterek acil durum devriyesi ve gerçekçi muharebe tatbikatı düzenlendiğini” bildirdi.
Tatbikatın, “ABD ile Tayvan’da ayrılıkçılarının son günlerdeki iş birlikçi faaliyetlerine karşı uyarı” niteliğinde olduğunu tabir eden Şi, “Tayvan Çin’in modülüdür ve cephe komutanlığının askerleri, dış güçlerin ve Tayvan bağımsızlık güçlerinin her türlü ayrılıkçı teşebbüsünü bertaraf edecek kararlılığa ve kabiliyete sahiptir.” dedi.
Şi, ABD’nin Tayvan sorunu konusundaki kelamlarının ve hareketlerinin bir olmadığını, Tayvan bağımsızlık güçlerini daima cesaretlendiğini belirterek, “Bu, ikiyüzlü bir tavır ve beyhude bir efor; durumu daha tehlikeli hale getirmekten öteki işe yaramayacak ve ABD’de bunun önemli sonuçlarıyla yüzleşmek zorunda kalacak.” tabirlerini kullandı.
Savunma Bakanlığı Sözcüsü Tan Kıfey de Tayvan etrafındaki tatbikatın ABD ve Tayvan ayrılıkçıları ortasındaki iş birlikçiliğe karşı misilleme gayesini taşıdığı, ulusal güvenliği ve toprak bütünlüğünü korumak için gerekli olduğunu belirterek, “PLA savaş buyruğuna hazırdır ve dış güçlerin ve Tayvan bağımsızlık güçlerinin ayrılıkçı teşebbüslerini kararlılıkla bertaraf edecektir.” değerlendirmesinde bulundu.
Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Vang Vınbin, günlük basın toplantısında, “ABD’nin Tayvan bağımsızlık güçlerinin ayrılıkçı faaliyetlerini açık ve örtük halde kışkırtması sadece Çin-ABD bağlantılarında onulmaz sonuçlara yol açmakla kalmayacak, ama ABD de katlanılmaz bir bedel ödetecek.” formunda konuştu.
ABD Lideri Biden, evvelki gün yaptığı açıklamada, Çin’in saldırması durumunda ülkesinin Tayvan’ı askeri olarak savunacağını lisana getirmişti. Biden, “Tek Çin siyasetinde hemfikiriz. Buna imzamızı attık, akabinde gelen tüm muahedeler bu temele nazaran yapıldı. Fakat Tayvan’ın güç yoluyla alınabileceği fikri, bu hiç uygun değil.” tabirlerini kullanmıştı.
ABD Lideri, bir gazetecinin, “Açık nedenlerden ötürü Ukrayna çatışmasına askeri olarak dahil olmak istemediniz. Husus buna gelirse, Tayvan’ı savunmak için askeri olarak müdahil olmaya istekli misiniz?” sorusuna Biden, “evet” karşılığını vererek, daha evvel bu tarafta taahhütte bulunduklarını kelamlarına eklemişti.
Biden’ın kelamları, daha sonra geri adım atarak “ABD’nin tek Çin unsuruna bağlı olduğunu” vurgulasa da, Washington’un Tayvan konusundaki “stratejik belirsizlik” siyasetini terk ettiği yorumlarına yol açmıştı.
Pekin idaresi, Biden’ın açıklamalarına reaksiyon göstermişti.
ÇİN-TAYVAN UYUŞMAZLIĞI
Çin’de İkinci Dünya Savaşı’nın akabinde çıkan iç savaşta Mao Zedong liderliğindeki Çin Komünist Partisinin (ÇKP) 1949’da iktidarı ele geçirmesi ve Çin Halk Cumhuriyeti’nin kuruluşunu ilan etmesi üzerine Çan Kayşek liderliğindeki Çin Milliyetçi Partisi (Kuomintag) üyeleri, Tayvan’a yerleşip 1912’de kurulan “Çin Cumhuriyeti” iktidarının Ada’da devam ettiğini ileri sürerek bağımsızlık ilan etmişti.
Bu teşebbüs, Çin tarafından kabul edilmese de Tayvan temsilcileri, 1971’e kadar Birleşmiş Milletler (BM) Genel Şurasında Çin’i temsil etmişti. 1950’ler ve 1960’larda çok sayıda ülkenin diplomatik ilgi tercihini Çin Cumhuriyeti’nden Çin Halk Cumhuriyeti’ne çevirmesinin akabinde 1971’de BM Genel Şurasında yapılan oylamada, Pekin hükümetinin Çin’in tek yasal temsilcisi kabul edilmesiyle Tayvan’ın milletlerarası örgütlerdeki pozisyonu belgisiz hale gelmişti.
Pekin idaresi, “Tek Çin” unsurunu benimseyerek Tayvan’ın kendi topraklarının modülü olduğunu savunuyor. Çin, boğaz ve etrafındaki askeri varlığının yanı sıra Tayvan’ın dünya ülkeleriyle müstakil diplomatik alakalar kurmasına, BM’de ve öteki milletlerarası kuruluşlarda temsil edilmesine karşı çıkıyor.