“Türkiye’nin Maldivleri” olarak isimlendirilen Salda Gölü’nün kıyısında “Millet Bahçesi” olarak duyurulan alanın işletmesinin Subartu isimli özel şirkete verildiği ortaya çıktı.
TOKİ Finansman Daire Lideri Ayhan Karaca, şirketin burayı yıl sonuna kadar işleteceğini aktardı ve “Oradaki tüm harcamalarını kendileri yapıyorlar, gelirleri topluyorlar. Yıl sonu itibariyle de mahsuplaşıp, tüm şeyimizi alıp Emlak İdare olarak devam edeceğiz” dedi.
CHP Burdur Milletvekili Mehmet Göker ise Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum’a “Hani millet bahçesinde keklerle, çaylarla yatıp yuvarlanacaktık. Artık girişinden bile para aldığınız bu projeyi millete nasıl açıklayacaksınız” diye sordu. Göker, Bakan Kurum’un “Koruma alanı içinde değil” açıklamasına da “Bir göl, bir tabiat mükemmeli, bir dünya mirası yalnızca bir bölgesi korunarak tüm göl korunmuş olur mu?” dedi.
UNESCO’nun Doğal Miras Listesi’ne alınması için müracaat süreçlerinin sürdüğü, “Türkiye’nin Maldivleri” olarak isimlendirilen ve ayak basılmasının dahi doğal yapısını bozacağı lisana getirilen Salda Gölü’ne “Millet Bahçesi” yapılacağı duyurulmuş ve ihaleye çıkılmıştı.
10 Temmuz 2019’da buraya “Millet Bahçesi” imali için Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na bağlı TOKİ tarafından ihale ilanı yayınlanmıştı. 4 Aralık 2019 tarihinde, ihaleyi 21 milyon 700 bin lira bedel ile Güngör Tarım İnşaat, Sanayi ve Ticaret Şirketi kazanmıştı. TOKİ’nin internet sitesinde, ihale ve proje ile ilgili şu sözlere yer verilmişti:
- Burdur İli Yeşilova İlçesi, Salda Gölü Millet Bahçesi ve Millet Bahçesine İlişkin Toplumsal Donatılar İnşaatları İle Altyapı ve Etraf Düzenlemesi İşi ihalesi 4734 sayılı Kamu İhale Kanunun 19 uncu unsurunda belirtilen ‘Açık İhale Usulü’ ile 31.07.2019 tarihinde gerçekleştirildi. İhaleye 7 istekli firma teklif vermiş olup kıymetlendirme sürecinin akabinde kazanan firma ile kontrat imzalanıp millet bahçesinin üretimine başlanacak.
AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın iştirakiyle geçtiğimiz yıl 5 Haziran Etraf Günü’nde açılması beklenen Salda Gölü’ndeki “Millet Bahçesi” görüntülenmişti.
“Millet Bahçesi”nin yapıldığı alana fiyatı karşılığında girildiği ve kişi başı giriş fiyatının 10 TL olduğu görüldü. Girişe, turnike ve bariyerlerin konulması da dikkat çekti.
Millet Bahçesi’ndeki çalışanın TOKİ’ye bağlı Emlak İdare amblemli kıyafet giymesine rağmen bahçeyi özel şirket işletiyor. Girişte ödenen fiyatın karşılığında verilen fiş, Gaziantepli Subartu Turizm A.Ş. ismine kesiliyor.
Fişin üstünde şirketin Salda Gölü için şube açtığı görülüyor. ANKA’nın ulaştığı şirket yetkilisi, buranın işletmesini aldıklarını doğruladı lakin burayı işletmesi için ihale yapılıp yapılmadığı ve yapıldıysa ne kadar bedelle ihalenin alındığına ait soruları kamu makamlarının yanıtlayacağını iletti. Şirket yetkilisi ayrıyeten buranın “Millet Bahçesi” statüsünde olmadığını ve “halk plajı” olduğunu söyledi.
ANKA Haber Ajansı’na konuşan TOKİ Finansman Daire Lideri Ayhan Karaca, buranın işletmesini TOKİ’nin çekiliş tertiplerini da yapan Subartu şirketi geçtiğimiz yıl verdiklerini ve bu yıl sonuna kadar Subartu’nun orayı işleteceğini söyleyerek, şunları kaydetti:
- Bizim genel deneyimimiz site idaresi hizmeti vermek. Paklık, güvenlik, idare üzere. Buralarda bizim iş deneyimimiz var. Bunu orada Millet Bahçesi yahut plaj, ismini ne koyarsak koyalım. Oranın işletmesi de bize tevdi edildi. Biz de şirket olduğumuz için biz orayı kiralayabiliyoruz. Ulusal Emlak’tan orayı kiraladık, beş yıllığına. Biz oranın işletmesine başlamak için oturduk konuşurken, güvenlik, paklık tamam lakin orada profesyonelce yapılması gereken nedir? Vatandaşa hizmet manasında kafeteryalar, büfeler, lokantalar var. Bunların işletmesiyle ilgili bir tecrübemiz yok. Biz kura tertibi işi de yapıyoruz. Onu yapan firma da Subartu. Onların turizm deneyimi de var. Bu cins deneyimlerinin de olduğunu tabir ettiler. Biz de dedik ki ‘Gelin arkadaş burada sizin bu çeşit deneyimlerinizden yararlanalım. İşletmeleri siz bize işler vaziyete getirene kadar işletin.
Karaca, buraya neden “Millet Bahçesi” denilmediğine ait “O kısmını bilmiyorum. Bana iş bittikten sonra işletme kısmı verildiği için. Orada bir isim değişikliği yahut ne değişikliği oldu onu bilmiyorum” dedi.
“YIL SONU MAHSUPLAŞACAĞIZ”
Karaca, Ulusal Emlak’tan alanı kiralarken alt ünitelere kendilerinin de kiraya verebileceğine ait mukavelelerinde karar olduğunu aktararak, “Orda elde edilen gelirle, verilen hizmeti mahsuplaşacağız. El sıkışacağız yıl sonu bitiyor esasen onun işi. Oradaki tüm harcamalarını kendileri yapıyorlar, gelirleri topluyorlar. Yıl sonu itibariyle de mahsuplaşıp, tüm şeyimizi alıp Emlak İdare olarak devam edeceğiz” diye konuştu.
Karaca, Subartu’nun neden tercih edildiğini ise “Biz burayı işleteceğiz diye daha büyük firmalara daha büyük işlerle de olabilirdi ancak bu sefer de biz kendimiz kenarda kalacaktık. Onlara karşı nasıl koruyacaktık orayı? O denli firmalar var ki turizm dalında, çok saldırgan, agresif olabilirler. Biz yalnızca bunun deneyiminden yararlanmak için. Yarın onlarla baş edemezdik” diye açıkladı.
“HANİ MİLLET BAHÇESİNDE KERLERLE, ÇAYLARLA YATIP YUVARLANACAKTIK”
CHP Burdur Milletvekili Mehmet Göker, ANKA Haber Ajansı’na yaptığı açıklamada, Salda Gölü’ne Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan’ın da geldiğini lakin daha sonra ne Emine Erdoğan’ı ne de pelikanı gören olmadığını kaydederek, artık burayı Subartu şirketinin işlemeye başladığını “Bir firmaya verilerek, hangi sistemle nasıl verildiğini de bilemediğimiz formda millet bahçesine ki bilim insanlarının ayakkabı ile girilmesin dediği alana fiyatla, kişi başı 10 lira fiyat alınarak vatandaşlar girebilmekte. Buradan Sayın Bakana sormak istiyorum. Hani millet bahçesinde keklerle, çaylarla yatıp yuvarlanacaktık. Artık girişinden bile para aldığınız bu projeyi millete nasıl açıklayacaksınız” diye konuştu.
Göker buraya millet bahçesi kelamının verildiğini de anımsatarak, “Bilim insanlarının ayakkabıyla dahi girilmesin dediği bölgeye siz millet bahçesi kelamı verdiniz. Ki genel lideriniz da televizyonlardan ve yaptığı toplantılardan defaten yerine getirdi ve söyledi” dedi
İKAZ TABELALARI VAR
Yeni yapılan alanda büfe usulü küçük dükkanlar, soyunma odaları, tuvalet, mescit, futbol ve voleybol alanları var. Burdur Valiliği’nin “Kıyıdan kil alınması ve kıyının derinleştirilmesi muhakkak yasaktır” yazılı ikaz tabelası ve “Çadır kurmak yasaktır” yazılı ikaz tabelası Millet Bahçesi’nin çeşitli yerlerinde bulunuyor.
KIYININ SAĞINDA GÖLE GİRMEK ÖZGÜR, SOLUNDAKİ BALÇIKTA “YASAK”
Yabancı ve yerli turistler, Salda’ya “Millet Bahçesi” kıyısında belli bir uzaklığa kadar girebiliyor. Turistlerin kıyıdan suya girdiği noktaların çabucak sol tarafında ve yaklaşık 20 metre uzaklıktaki kıyı noktasındaki balçık görülüyor. Bu balçığın etrafı kazık ve iple çevrilmiş ve “Göle girmek tehlikeli ve yasaktır” yazılı ihtar tabelası konulmuş. Beyaz kumum simsiyah hale geldiği balçıkta yosunlaşmalar ve su birikintileri oluşmuş.
Balçığı daha evvel Salda Gölü Müdafaa Derneği de gündeme getirmişti. Derneğin toplumsal medya hesabından yapılan paylaşımda “Salda Gölü can kaygısında, yetkililer para sıkıntısında. Salda Gölünde birtakım yerlerde su 50 metre çekildi. Suya girenler nedeniyle kenardaki hidromanyezit stromatolitlerin oluşumu bozularak balçık oluşmakta” denilmişti.
BAKAN KURUM: KORUNAN ALAN İÇİNDE DEĞİL
Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum katıldığı bir televizyon programında derneğin paylaştığı imajların “korunan alan içinde olmadığını” söyleyerek, “oradaki vatandaşlarımıza bir sorun. Hodri meydan, bizi eleştirenlerle birlikte oraya gidelim. Neyi eleştiriyorlar merak ediyorum. Eski imajlarını, yeni imajlarını koyalım. Burada eleştirdiği yer neresiyse yıkacağım” demişti.
Bakan Kurum yaptığı toplumsal medya paylaşımında; Millet Bahçesi yapılan bölgenin eski ve yeni manzaralarının yer aldığı görüntüyü paylaşarak, şunları kaydetmişti:
“Salda’da çöp yığınları varken, kumsalda araçlar gezerken ortada olmayanlar; biz Salda’ya sahip çıkınca çevreci olduklarını hatırladılar. Salda Gölü’müzde müdafaa alanı içinde olmayan aşikâr noktalarında mevsimsel münasebetlerle gerçekleşen su çekilmesi, insan kaynaklı değildir.”
BAKAN KURUM’A: YALNIZCA BİR BÖLGESİ KORUNARAK TÜM GÖL KORUNMUŞ OLUR MU?
CHP’li Göker, Bakan Kurum’un açıklamalarına reaksiyon göstererek, “Oradaki kirlenmeye ilişkin, ‘Salda Gölü’nün korunan kısmında değil’ açıklaması yaptınız. Bir göl, bir tabiat olağanüstüsü, bir dünya mirası yalnızca bir bölgesi korunarak tüm göl korunmuş olur mu?” diye sordu.
“ÇEVRESİYLE BİR ARADA KORUNMALI”
Salda Gölü Muhafaza Derneği Lideri Gazi Osman Şakar, ANKA Haber Ajansı’na yaptığı açıklamada, gölün birkaç ada ve kıyının müdafaa altına alınmasıyla korunamayacağını kaydederek, “Salda Gölü’nün korunması külliyen korunmasıyla olur. Yalnızca gölün korunması değil, etrafıyla bir arada korunması gerekli” dedi.
Şakar, Bakan Kurum’un çevrecilere yönelik kelamına “Geçmişte beşerler oradaki kirliliğe karşı çıkıyordu. Ancak bir örgütlü yapı yoktu” diye cevap vererek, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Salda Gölü kirletiliyor, makus kullanılıyor’ diyerek Millet Bahçesi projesi gündeme alındı. Ancak temelinde oraya kirletenler Yeşilovalılar değil yöneticilerdi. En azından yöneticilerin müsamaha göstermesiyle oralar kirlendi.
Salda Gölü’nün korunması için Salda Gölü’ne insanların girişinin yasaklanması, Millet Bahçesi insanlara göle girmeyi teşvik ettiği için Millet Bahçesi projesinin iptal edilmesi, yanlış tarım siyasetlerinden ötürü etrafta oluşturulan göletlerin kapaklarının açılması, derin kuyu sondajlarının kapatılması ve bunlar yapılırken de orada yaşayan çiftçilerin de ziyan ettirilmemesi, ziyanlarının tazmin edilmesi gerekli. Salda Gölü fakat o denli korunabilir. Salda Gölü etrafıyla korunabilir. Salda Gölü’nün içinde endemik balıklar ve etrafında de endemik bitkiler var.”
Şakar, Millet Bahçesi projesi ve buraya girişte fiyat alınmasıyla Salda Gölü’nün Yeşilovalıların elinden alındığını söyleyerek, “Yeşilovalılar Salda Gölü’ne paralı girmeye başladılar. Göle ulaşabilmeleri için muhakkak bir bedel ödemek zorunda kaldılar” dedi.
Şakar, göle insanların girmemesi gerektiğini açıklayarak, şunları kaydetti:
“Balçıklaşma beşerler göle girdiği için değil. Suların çekilmesi sonucu. Bu yıl kışın güzel olmasından ötürü dağdan göle yeni gelen suların görünüm olarak oraya bataklık halinde bir görünüm olmasını sağladı.
“YENİ YENİ PLAJLAR YAPILIYOR”
Salda Gölü’ne insanların girmesi. 2019 yılında 1,5 milyon insanın Salda Gölü’ne geldiği söyleniyor. Bunların dörtte birinin göle girdiğini varsaysak bile bu göle giren insanların teri, kiri ve hatta idrarları gölde kalıyor. Göl kapalı bir havza. Göle giren kirlilik bir daha gölden çıkamıyor.
Gölün doğu kısmından Doğanbaba köyüne ilişkin, ormanevi denilen yerde yeni bir plaj oluşturuldu. Gölün Beyazadalar kısmı korunurken başka yerlerinden daha çok insanın göle girmesi için yeni yeni plajlar yapılıyor. Göle ne kadar insan girerse, ne kadar kullanıma açılırsa göl o kadar kirlenir. Halbuki biz diyoruz ki gölün korunması için beşerler göle girmesin, seyir terasları yapılsın ve seyir teraslarından görsel olarak Salda Gölü’nden yararlanalım. Salda Gölü’nde suya girilmesin. Şayet beşerler suya gireceklerse suya girmek için Salda Gölü’ne gelmesinler. Salda Gölü’nden 1,5 saatlik bir yolla Antalya, Fethiye, Marmaris’e erişebiliyorlar. Oralarda plajlar var, deniz. Daha hoş suya girmek için. Oralara gitsinler.”
Şakar gölün kıyısındaki balçıklaşmanın nedenini ise şöyle anlattı:
- Global ısınmadan, barajlar ve derin su sondajlarından kaynaklı gölün suyu azaldı. Gölün suyu azalınca bataklık üzere görünen yer geçen yıllarda kurudu. Kurumuş çamur halindeydi. Bu yıl tekrar sular gelince de bataklık görünümü aldı. Geçen yıllarda sular gelmiyordu oraya. Kış güzel yağış aldı. Çok kar yağdı. Bundan ötürü göle su geldi. Balçık gölün doğal yapısı içinde. Şayet beşerler ortaya gelip, balçığı bulanık duruma getirirlerse ayak izleriyle daha balçık duruma getirirlerse kesinlikle göle ziyan verir.
“UNESCO TARAFINDA KORUNSUN”
Şakar göle ait taleplerini şöyle sıraladı:
- Tamamının etrafıyla bir arada mutlak müdafaa altına alınmalı. UNESCO için Burdur Valiliği’ne dilekçeler verdik. Bakanlık dilekçelerimizden sonra UNESCO’ya alınması için çalışmalar başlatıldığını söyledi. Fakat bugüne kadar Salda Gölü’nün UNESCO miras listesine alınması için müracaat edilmedi. Müracaat edilmesini istiyoruz. Biz Salda Gölü’nü koruyamıyoruz. Dünya standartlarında UNESCO tarafından Salda Gölü korunsun istiyoruz.
- Salda köyünün kanalizasyon suyu doğal arıtma dedikleri dinlendirme ve kamış havuzlarından çıktıktan sonra açıktan dere yolu ile Salda Gölü’ne gidiyor. Doğanbaba köyü ve Yeşilova’nın kanalizasyonunun suları ise süzülerek, yeraltından göle gidiyor. Ayrıyeten göl etrafındaki oteller, lokantalar ve meskenlerin suları da foseptik çukurlarından süzülerek göle ulaşmaktadır. Salda köyü, Doğanbaba köyü ve Yeşilova için arıtma yapılıyor. Başka turistik tesis ve konutların da kirli sularının göle ulaşması engellenmelidir.
DAVALAR REDDEDİLMİŞTİ
“SALDA GÖLÜ GÜNDEN GÜNE BERBAT BİR DURUMA GERÇEK GİDİYOR”
Koç, Salda Gölü’nü besleyen yer altı sularının ve derelerin önünün Devlet Su İşleri’nin yaptığı projelerle kesildiğini kaydederek, “Şu anda Salda Gölü beslenmiyor, esasen kapalı bir havza ve değeri de oradan geliyordu. Hala etrafındaki köylerin kanalizasyon sorunu var. Bir kısmının Salda Gölü’ne aktığını biliyoruz. Yapılan proje Özel Etraf Müdafaa Kanunu’na ve aslında 2863 sayılı kanuna karşıtlıklar taşımakta. Buna karşın yapıldı. Salda Gölü günden güne berbat bir duruma gerçek gidiyor” dedi.
“MİLLET BAHÇESİ” DEĞERLENDİRMESİ YAPILMIŞTI
Etraf Bakanı Murat Kurum da Mayıs 2021’de Salda Gölü’nü ziyaret etmişti. Bakan Kurum’un ziyaretine ait Anadolu Ajansı’nın servis ettiği haberde “Millet bahçesini Salda kenarında yapıyorsanız, bir tabiat müdafaa ve kurtarma projesi, şayet kentin merkezinde yapıyorsanız bir bölge parkıdır. Salda’nın kenarında şayet bu projeyi yapıyorsanız buradaki doğal yapıya uygun yapmanız gerekiyor. Hasebiyle bizim için millet bahçesi kavramı tabiatın korunması, yeşil alan ölçüsünün artırılması projesidir” ve Etraf Bakanlığı’nın sitesindeki haberde de “ Yeni yapacağımız yapıları da Millet Bahçesi anlayışı içerisinde içinde kıraathanesi, mescidi, soyunma, giyinme alanları, kafeleri, vatandaşlar geldiğinde teras alanlarda bu doğal hoşluğu izleyebileceği üniteleri yapıyoruz“ sözleri yer almıştı.
AKP Burdur Milletvekili Bayram Özçelik ise TBMM Genel Kurulu’nda 16 Haziran 2021 tarihli gündem dışı yaptığı konuşma Meclis tutanaklarına şöyle yansımıştı:
- Salda Gölü’nün Dünya Miras Listesi’ne girmesine dair de çalışmalar başlatıldı. Bu yıldan itibaren konukların arabalarını otoparka bırakarak 1,5 kilometrelik yerden gölümüze intikalleri sağlanmış olacak. Göl etrafında doğal yapıya ziyan vermeyecek millet bahçesi çalışması başlatıldı, orada betonlaşma olacağı formunda anlaşıldı ancak bunun olmadığı yapılan ahşap doğal yapılarla ortaya çıktı. Burada sıhhat üniteleri, yönetici üniteleri, otopark, kafe, büfe, giyinme odaları, satış üniteleri ve mescit yapılmıştır, seyir terasları ve fotoğraf çekme alanları ise kısa müddet içerisinde tamamlanacaktır. Millet bahçesi, iki yerde, aslında bahçe diye bahsedilen yer ahşap yapıların oluşması.