Getty Imagesİklim ve güç alanlarındaki çalışmalarıyla bilinen fikir kuruluşu Ember’ın bugün yayımladığı yeni bir rapora nazaran Türkiye’nin rüzgar ve güneş gücünden elektrik üretimi, son 12 ayda 7 milyar dolarlık fosil yakıt ithalatını önleyerek güç ithalatını düşürdü. Önümüzdeki aylarda gaz fiyatlarının sabit kalması durumunda her ay yaklaşık 700 milyon dolar tasarruf edileceği hesaplanıyor.
Türkiye, geçen yıl elektriğinin neredeyse üçte birini doğal gazdan üretti. Kuraklık nedeniyle azalan hidroelektrik kapasitesinin gazla telafi edilmesi gaz tüketiminde yeni bir rekor kırılmasına katkıda bulundu. Buna karşılık gaz fiyatlarında bir yılda yedi kattan fazla artış yaşandı ve bu, elektrik fiyatlarına altı kat artış olarak yansıdı.
Rapora nazaran Türk lirasındaki kıymet kaybı gaz fiyatlarının elektrik fiyatlarına tesirini daha da artırdı ve gaz fiyatlarındaki değişikliklere karşı ülkenin kırılganlığını artırdı. Buna rağmen, yenilenebilir kaynaklardan elde edilen her bir ünite elektrik üretimi, fosil yakıt ithalatını engelliyor.
1 Mayıs 2021 ile 30 Nisan 2022 ortasında rüzgar ve güneş santralleri 46,3 TWh elektrik üretti. Şayet bu elektrik doğal gaz santralleri tarafından üretilseydi 7 milyar dolarlık fazladan ithalat yapılması gerekecekti. Üretimin azamî düzeye ulaştığı Mart 2022’de rüzgar ve güneşin sağladığı katkı 1 milyar doları geçti.
Rapor, yenilenebilir güce yatırımın Türkiye’de elektrik fiyatlarını düşürmeye yardımcı olabileceğini söylüyor. Buna nazaran Türkiye’nin süregelen elektrik piyasasında tavan fiyat uygulamaları elektrik üretim maliyetini değiştirmiyor, hasebiyle maliyet yükünü hafiflemiyor.
Başka taraftan Türkiye’de rüzgar ve güneş gücü için kısıtlı kapasiteler ayrılıyor. Raporda ihale süreçlerinde ihale edilen kapasitelerden 10-15 kat daha fazla müracaat alındığının altı çiziliyor. Rüzgar ve güneşe tahsis edilen kapasitelerin yükseltilmesi ve yatırım iştahının daha verimli kullanılması gerektiği vurgulanıyor.
Ember Elektrik ve İklim Data Analisti Ufuk Alparslan: “Enerji kriziyle çaba, bilhassa güneş gücü üzere çok süratli uygulanabilen tahlillere muhtaçlık duyuyor.” diyor
Rapora nazaran Türkiye’de elektrik üretiminde geçtiğimiz yıldaki kapasite artışının yüzde 97’si yenilenebilir kaynaklardan oluştu. Lakin Türkiye, son yıllarda elektrik talebindeki artışı karşılamaya yetecek kadar yenilenebilir güç artışı sağlayamadı.
Türkiye, yıllık 8 GW kapasite ile Avrupa’nın en yüksek güneş paneli üretim kapasitesine sahip lakin her yıl 1 GW’tan daha az güneş santrali devreye alınıyor.
Güç ve Alışılmış Kaynaklar Bakanlığı Türkiye’nin güneş paneli üretiminde Avrupa’da birinci, dünyada dördüncü sırada olduğunu açıklamıştı.