HAVA ASAL / KARAR
2022 yılının birinci çeyreğini kapsayan 3 ayda iş yeri faal güç ünite fiyatlarına yüzde 168, sanayi ünite fiyatlarına ise yüzde 156 oranında artırım geldi. Konut tüketicileri için farklı bir modele geçilirken kademeli elektrik tarifesi ile konut elektrik faturalarının birinci tarifede olanlarına en az yüzde 49, ikinci kümede yer alan tarifeye de en fazla yüzde 125 oranında artırım geldi. Vatandaşın ve sanayicilerin belini büken artırımı unutturacak yeni artırım kapıda.
Elektrik piyasası uzmanı Çağada Kırım
“Nisan fiyatlarına nazaran mesken düşük tüketimde elektrik maliyetleri ile tüketici fiyatları ortasında yüzde 94 fark var. Yani bu sayısı şöyle okuyabiliriz tüketici yüzde 94 oranında maliyetinden daha ucuz elektrik tüketiyor. Yüksek kademe elektrik tüketimi dediğimiz günde 8 kilovatsaat üzerindeki tüketimlerde ise mesken sahipleri elektrik maliyetlerinin yüzde 28 daha altında elektrik kullanıyor.” diyen Çağada Kırım, elektriğe gelecek artırım oranını şu halde hesapladı:
Üretim ve elektrik spot piyasa maliyetlerindeki yükseliş devam eder ve elektrik fiyatlarına bu ortada bir artırım gelmezse optimist beklentilere nazaran bile Ağustos ayında düşük tüketim kullanan mesken sahipleri üretim maliyetinin yüzde 181, yüksek elektrik tüketimi kullanan tüketiciler ise üretim maliyetinin yüzde 88 altında elektrik tüketecek.
BU SAYILAR BİZE NE DİYOR?
Sanayi ise şu anda elektrik maliyetinin yüzde 9 üzerinde bir fiyatla elektrik kullanıyor. Mesken elektrik fiyatları sanayi tarafından fonlanıyor. Lakin bu sürdürülebilir bir durum değil. Elektriğe artırım gelmezse endüstride tüketilen elektrik Ağustos ayında yüzde 33 maliyet fiyatlarından daha aşağıda kalacak.
Ziraî sulamada kullanılan elektrik şu anda maliyetin yüzde 26 altında, Ağustos ayında bu sayı yüzde 85 altında olacak. Ticarethaneler şu anda başa baş gidiyor. Ağustos ayında ise maliyetin yüzde 40 altında olacak.
Bütün bu sayılar bize şunu diyor. İşte tüm bu maliyet değişikliklerine nazaran Temmuz ayıda artırım gelmesi neredeyse kesin. Bu artırımdan kaçmanın fazla bir yolu yok.
GELECEK ARTIRIMI HER ABONE KÜMESİNE DAĞITSAK BİLE EN AZ YÜZDE 70 ARTIRIM BEKLİYORUZ
Temmuz ayında gelecek artırım oranını her abone kümesine eşit dağıtırlarsa her abone kümesine etkin güçte bedelinde 100 artırım geldiğini varsayarsak en az yüzde 70 ile 80 ortasında bir artırım bekliyoruz. Tabi bu sayı her abone kümesine eşit artırım yapılırsa geçerli olacak.
KAPIDAKİ ÇOK SAĞLAM BİR ARTIRIM OLACAK
Elektrik artırımının Mayıs ya da Haziran ayına çekileceği piyasada konuşuluyor olsa da, ben bunun gerçekleşeceğini hiç beklemiyorum. Artırımı öne çekmek yerine Temmuz ayında Haziran ayındaki kayıp giderilecek biçimde biraz daha fazla fiyat artışına gidilir. Temmuz ayında sağlam bir artırım gelecek ve tüketicileri bir oldukça konuşturacak.
ESNAFA YÜZDE 200 ARTIRIM YAPABİLİR
Döviz kuru ne kadar yükselirse vatandaşa yansıyan artırım da kadar yüksek olur. EPDK meskenlere fazla artırım yapmamak için endüstriye ve ticarethanelere yükleniyor. Aslında vatandaşa artırım yapılmasın diye sanayi ve ticarethanelere yapılan artırım bumerang üzere dönüyor tekrar vatandaşı vuruyor. Yüksek üretici ve ticarethane elektrik fiyatları tüm toplum bölümlerine yüksek enflasyon olarak daha fazla yansıyor. EPDK vatandaşın reaksiyonunu direkt olarak çekmemek için için ben konutlarda kullanılan elektrik artırımını yüzde 30 ile sonlu tuttum yüzde 200 ticarethanelere ve esnafa yaptım da diyebilir. Çünkü gerek toplumun gerekse de gündem belirleyicilerin, aslında meskenlerin iş yerleri tarafından fonlanmasının vatandaşı çok daha makus etkilediğinin yeteri kadar şuurunda olmadığı kanısındayım.