Hijyenik ped ve hijyen eserlerinde KDV’nin yüzde 18’den yüzde 8’e düşürülmesinin üzerinden iki aya yakın vakit geçti. Resmi Gazete’de 29 Mart’ta yayımlanan kararın akabinde yüzde 10’luk indirim market raflarına yansıdı lakin iki ayın akabinde gelen artırımlar nedeniyle fiyatlar KDV indirimi öncesindeki fiyatları da aştı.
Yüzde 10’luk KDV indirimi, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) bilgilerine de yansımadı. TÜİK’in unsur sepetinde “hijyenik bayan bağı”nın Mart 2022’deki ünite fiyatı 1,3339 TL iken Nisan 2022’deki ünite fiyatı 1,2928 TL oldu. Buna nazaran KDV indirimi, bir ayda yüzde 3,1’lik indirim sağladı.
İki ayın akabinde market raflarına ise indirim değil artırım yansıdı. ANKA Haber Ajansı, KDV indirimi öncesi ve sonrası fiyatları karşılaştırdı. 29 Mart’ta, KDV indirimi öncesi markette ünite fiyatı 2,11 TL olan orta uzunlukta ve orta emicilikte bir hijyenik ped, 1 Nisan’da KDV indiriminin yürürlüğe girmesinin akabinde ünite fiyatı 1,94 TL’den satılmaya başlandı. Tıpkı eserin, birebir markette 24 Mayıs’ta ünite fiyatı 2,49 TL oldu. Buna nazaran eser, KDV indirimin akabinde yüzde 28 zamlandı.
“İNDİRİMİN YANSIMAYACAĞINA EMİNDİK”
Evvel Çocuklar ve Bayanlar Derneği üyesi Avukat Ezgi Sağcan yaptığı değerlendirmede, KDV indiriminin tahlil olmayacağını en baştan söylediklerini tabir etti. Sağcan, şöyle dedi:
“Biz Evvel Çocuklar ve Bayanlar Derneği olarak regl yoksulluğu konusunda bir müddettir çaba yürütüyoruz. KDV indirimi talep edildiğinde yalnızca bu gaye alındığında üreticilerin bu indirimi yansıtmayacağına emindik. Kaldı ki KDV indirimi de çok büyük bir indirime yol açmıyor net meblağ üzerinden bakarsak. O yüzden beklediğimiz şey oldu, KDV indirimi tekrar tüketiciye yansıtılmadı üretici tarafından.
“DEVLET TALEP EDEN KÜME İÇİN FİYATSIZ SAĞLAMALI”
Avukat Sağcan kelamlarına şöyle devam etti:
“Bizim teklifimiz şu, devletin fiyatsız olarak bilhassa talep eden küme için sağlaması. Bu nedenle Sıhhat Bakanlığı’na ve Ticaret Bakanlığı’na müracaatta bulunmuştuk. Sıhhat Bakanlığı’na yaptığımız müracaatta dedik ki ‘Aylık bir döngüde bir bayanın, kız çocuğunun pede olan muhtaçlığı yaklaşık 30-35 adettir ve bu 30-35 pedi Aile Sıhhati merkezlerinden (ASM) ya da eczanelerden ulaşabilecek formda talep eden şahıslar için sağlayın.’ ASM’lerde bütün aile bireylerinin kayıtları var ve bu aile bireylerinden bilhassa erkek olanlar gidip aylık 20 adede kadar kondom temin edebiliyorlar. Yani buna emsal bir uygulama esasen yapıyor. Bunun ped için olmasını istedik biz de. Piyasa için de bizim bir teklifimiz vardı. Yapılması gereken fiyat artışının devlet tarafından denetlenmesidir. Ticaret Bakanlığı’ndan da şunu talep ettik. Bir tavan fiyat uygulaması getirin. Tavan fiyat uygulamasıyla pedlerdeki fiyat artışının önüne geçin. Bir yandan da kalite kontrolü yapın ki bu fiyat artışı olmadığı taktirde firmalar kalitesiz eser üretmekten kaçınsınlar. Hasebiyle isteyen piyasadan temin etsin ancak denetimli bir biçimde isteyen de ASM’lerden fiyatsız olarak temin etsin istiyoruz.”
“PEDE ERİŞİM İNSANIN ONURUYLA YAŞAMASI İÇİN BİR ZORUNLULUK”
Pede erişimin günümüz toplumunda ekmeğe ve suya erişim üzere bir insan hakkı olduğunu belirten Sağcan, “Bunlar artık lüks değil. Dünyanın her yerinde üretiliyor artık. Bir hammadde sorunu yok bu eserin temini ile ilgili ve dünyada regl olan bütün bayanlar ve kız çocukları bu eseri regl devrini sağlıklı bir formda atlatmak için kullanmak zorunda. Bu insan olmanın bir gereği. İnsanın onuruyla yaşaması için bir mecburilik. Toplumsal devlet niteliğine haiz bir ülke olarak devletin bunu sağlaması gerekiyor. Vatandaşına sağlıklı bir etrafta hayat hakkını sunmakla yükümlü” sözlerini kullandı.