OXFAM raporuna nazaran pandemi periyodunda milyarderlerin serveti son 23 yılın toplamından daha fazla artarken güç ve besin fiyatlarındaki artış en çok bu bölümlerde faaliyet gösteren zenginlere yaradı.
Dünya üzerinde temel tüketim eserlerinin maliyeti süratli bir biçimde artarken besin ve güç dallarında faaliyet yürüten milyarderlerin servetleri gün geçtikçe tırmanıyor. Bu bölümlerde faaliyet yürüten kimi iş insanlarının serveti her iki günde 1 milyar dolar artıyor.
Yoksulluk araştırmaları yapan Oxfam’ın dün yayınladığı yeni bir rapora nazaran, pandemi sırasında ortaya çıkan her yeni milyarder için her 30 saatte yaklaşık bir milyon insan 2022’de neredeyse birebir oranda çok yoksulluğa itildi.
‘FİYAT ARTIŞLARI LÜTUF OLDU’
Raporla ilgili konuşan Oxfam International’ın İcra Yöneticisi Gabriela Bucher, “Milyarderler, servetlerindeki inanılmaz artışı kutlamak için Davos’a geliyor. Pandemi, besin ve güç fiyatlarındaki keskin artışlar, zenginler için bir lütuf oldu” dedi.
Pandemi sırasında 573 kişi milyarder olurken 263 milyondan fazla insanın çok yoksulluğa düştüğü varsayım ediliyor. Bununla birlikte milyarderlerin serveti, pandeminin birinci 24 ayında son 23 yılın toplamından daha fazla artarken dünya üzerindeki milyarderlerin toplam serveti global gayri safi yurt içi hasılanın yüzde 13,9’una muadil.
BESİN VE GÜÇ DEVLERİNİN KÂRI UÇTU
Güç ve besin fiyatlarının artması ise bu kesimlerde faaliyet yürüten işletmelere yaradı. Rapora nazaran, besin fiyatlarının tesiriyle geçtiğimiz 24 ayda “62 yeni besin milyarderi” ortaya çıktı. Bununla birlikte en büyük güç şirketlerinden beşinin (BP, Shell, TotalEnergies, Exxon ve Chevron) her saniye 2 bin 600 dolar kâr ettiği belirtildi.
Global tarım pazarının yüzde 70’ini denetim eden Cargill ailesinde pandemi öncesinde 8 olan milyarder sayısı 12’ye yükseldi. Geçen yıl Cargill, 5 milyar dolarla şirket tarihinin en büyük kârını elde etmişti. Şirketin 2022’de kâr rekorunu egale etmesi bekleniyor.
‘HÜKÜMETLER TAKVİYE VERDİ’
“Milyarderlerin servetleri daha akıllı oldukları yahut daha çok çalıştıkları için artmadı. Emekçiler artık daha az fiyatla ve daha makus şartlarda daha çok çalışıyor. Muhteşem zenginler, sistemi onlarca yıldır cezasızlıkla donattı ve artık bunun yararını görüyor.” diyen Butcher şu değerlendirmede bulundu:
“Hükümetlerin hata paydaşlığıyla, özelleştirme ve monopol yoluyla personel haklarını gasp ederken, paralarını vergi cennetlerinde saklayarak, dünya servetinin şok edici bir ölçüsünü ele geçirdiler.”
RAPORDAN ÇARPICI BİLGİLER
Raporun öbür öne çıkan kısımları ise şöyle:
- Dolar milyarderi sayısı son 2 yılda 573 kişi artarak 2 bin 668 olurken bu milyarderlerin toplam serveti 3,78 trilyon dolarlık artışla 12,7 trilyon dolar oldu.
- Dünyanın en güçlü on insanı, en fakir yüzde 40’tan, yani 3,1 milyar beşerden daha fazla servete sahip.
- En varlıklı 20 milyarderinin serveti Sahra Altı Afrika’nın tüm gayri safi yurt içi hasılasından daha büyük.
- En düşük yüzde 50’lik gelir kümesinde bulunan bir emekçi, en varlıklı 1’deki bir kişinin bir yılda kazandığını kazanmak için 112 yıl çalışmak zorunda.
SERVET VERGİSİ DAVETİ
Çarpıcı raporunu kamuoyu ile paylaşan Oxfam, dünya başkanlarına ve üstün zenginlere servet vergisi getirilmesi davetinde bulundu. Kurum, hükümetlere Arjantin’in pandemi devrinde milyarderlere uyguladığı tek seferlik vergiyi örnek göstererek emsal bir yol izlemeleri gerektiğini kaydetti.
“Devasa servetlerin ve güç tekellerinin” oluşmasını engellemek için kalıcı servet vergisi teklifinde de bulunan kuruluş ayrıyeten büyük şirketlerin fahiş kârlarına ek vergi getirerek kriz suiistimalinin engellenmesi talebini lisana getirdi.