Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu, tv100’de yayınlanan Candaş Tolga Işık’ın sunduğu Az Evvel Konuştum programına konuk oldu.
Millet Bahçesi yapılmak üzere yıkımına başlanan Atatürk Havalimanı’na ait muhalefetin gösterdiği reaksiyona ne diyor? Yap-işlet-devret modeli ve geçiş garantilerine yönelik tez ve reaksiyonları nasıl pahalandırıyor? Rize-Artvin Havalimanı’nın akabinde sıradaki mega proje ne?
Candaş Tolga Işık, konuğu Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu ile hepsini ve çok daha fazlasını Az Evvel Konuştum’da konuştu.
Bakan Karaismailoğlu’nun açıklamaları şöyle;
Devletler uzun soluklu planlamalar yaparlar hem bugünün hem de önümüzdeki yıllarda ülkenin karşılaşabileceği meselelere hazırlıklı olup planlar ve işler yaparlar. Türkiye Cumhuriyeti’de son 20 yılda nasıl planlı büyüyorsa tıpkı biçimde büyüyor.
MUHALEFETİN ATATÜRK HAVALİMANI SAVLARINA YANIT
Günlük 1100 yaklaşık uçak inen bir Havalimanı o uçaklar karbon emisyonunu 4 milyon insanın üzerine atıyor. Saatlerce Marmara Denizi üstünde tıp atıp iniş müsaadesi beklediğimiz saatleri ne çabuk unuttuk. Havalimanı kapanınca bu bölgedeki trafik yüzde 30 azaldı.
ATATÜRK HAVALİMANI’NIN 2 PİSTİ NEDEN AÇIK TUTULUYOR?
Buradaki acil durumlar için ambulans uçaklarının inebileceği bir yer, acil durumlar için kullanılabilecek bir havalimanı olabilir.
Atatürk Havalimanı kapatılması gerekiyordu, burada 2 tane pist vardı doğu-batı ve kuzey-güney pistleri. İstanbul Havalimanı aslında birebir eksende olduğu için bu pistlerin kullanılmasının imkanı yok.
Biz yalnızca piste indik o gün yönetmemiz gereken ve acil İstanbulluların ıstırapta olduğu bir akşamdı. Bu riskleri alarak biz İstanbul’a ulaşmak için oraya indik. Gerçekten inanılmaz bir durum vardı ve maalesef İstanbul’da yönetilemeyen bir durum vardı.
’22 MİLYON EURO EKSTRA GELİR GELDİ’
Biz orada yıllık bir yolcu garantisi verdik. 10 milyar eurouk bir havalimanı yaptırdınız bunun muhakkak müddette bir geri dönüşü var. 10 milyar euronun bir kuruşu devletten çıkmamış ve birinci yılı o verilenin garantiyi aştığı için 22 milyon euro ekstra gelir geldi.
Havalimanı yapılmadan evvel eski taş ocaklarının olduğu, ömrün olmadığı yerler. Ekonomik kıymeti olmayan bir alandı burası. Bu türlü bir alana 10 milyar euroluk bir yatırım yapılarak devlete kazandırıldı.
Sabiha Gökçen’deki trafiği mevcut havalimanı karşılayabiliyor. Biz önümüzdeki yıllarda gelecek ilave kapasiteyi karşılamak için o projeyi yapıyoruz. Orada ilaveten yapılacak terminal de var o da devam ediyor. Biz o trafiği sağlıyoruz onu merak etmesinler.
Bıktık bunları konuşmaktan, dış yatırımcı yahut yabancı yatırımcı ne demektir? Batılı bir yatırımcı olduğu vakit makbul de, doğudan bir yatırımcı gelince ne oluyor yani. Yalnızca havalimanı değil, diğer yerlere de talep olur. Sonuçta hür piyasa iktisadı var.
Yaklaşık 40 milyar TL’lik bir proje, bakın şu ana kadar devletin kasasından 1 kuruş çıkmadı ancak bu proje getirildi ve yatırım olarak yapıldı ve 100 yıllar uzunluğu kullanılacak. O iki 40 milyar TL’yi geri ödeyeceksiniz ki adam gelecek buraya bu yatırımı yapacak.
‘TAM 172 MİLYAR DOLARLIK YATIRIM YAPTIK, BUNUN YALNIZCA YÜZDE 20’Sİ YAP-İŞLET-DEVRETTİR’
Son 20 yılda tam 172 milyar dolarlık yatırım yaptık, bunun yalnızca yüzde 20’si yap-işlet-devrettir. 37 buçuk milyar dolarlık bir yatırım yaptık yap-işlet-devret de. Tabi ki bu yatırımların işletme mühleti boyunca geri dönüşü için bir formül var.
Burada bir finans modeli vardır büsbütün oraya yapılan yatırımın aşikâr müddette geri dönüşüdür. Esasen bu projeler kısa vakitte bittiği için iktisada kazandırdığı artılar bu işletme mühletinin birinci başlarında gidiyor.
Çanakkale Köprüsü’nde 17 firma birleşti 4 tane teklif verdiler, dediler ki ‘Ben bu işi şu kadar vakitte bitiririm geçişlerden de şu kadar bana geri dönüş için bu finans modeline uygunsa’ biz de kamu açısından en uygun teklifi kabul edip kontrat imzaladık.
‘2 YILLIK SALGIN SEBEBİYLE DÜŞTÜ YOKSA BİZ BAŞA BAŞ NOKTASINI GEÇMİŞTİK’
Buraya yatırımcı gelmiş gidiyor yurt dışından finans bulup bu ülkeye yatırıyor. Biz yatırımcı çekmek istiyoruz. Bu fizibiliteler yalnızca şu 2 yıllık salgın sebebiyle düştü yoksa biz başa baş noktasını çoktan geçmiştik.
17 MİLYAR DOLARLIK TASARRUF
Bu yaptığımız yatırımlar sayesinde yılda tam 1 milyar litre yakıt tasarrufu sağlıyoruz. Bu yatırımlar sayesinde 17 milyar dolarlık tasarruf sağlıyoruz. İstanbul-İzmir Otoyolu yapıldıktan sonra yıllık 51 bin bireye istihdam alanı sağlandı.
Tokat Havalimanı’nı kamu bütçesinden yaptım, Kömürhan Köprüsü’nü kamu bütçesinden, Rize-Artvin Havalimanı’nı kamu bütçesinden yaptım. Ben paramı Çanakkale Köprüsü’nde harcasaydım bunların hiçbirisini yapamayacaktım.
İBB’YE METROBÜS VE TAKSİ YANSISI
Karbon emisyonunu sıfırlatan otobüslerden, dünyanın en kaliteli otobüslerine geçildi fakat bu filoyu daima yenilemek zorundasınız. Siz oradaki liyakatli insanları kovarsanız ve liyakatsizleri getirirseniz bu sistem de bu türlü çöker.
İstanbul’da öncelikli olarak bir toplu taşıma sorunu var. 17 bin 300 taksi vardı İstanbul’da 1000 taksi ek edildi geçen yıl. Siz asıl gereksinim olan otobüsü, metroları düşünmeyip rant sağlamak için 5000 taksi derseniz UKOME de buna karşı çıkar.
U LOGOLU METROLAR
Türkiye Cumhuriyeti Ulaştırma Bakanlığı 103 kilometre metro yapıyor İstanbul’da. Bunun da maliyeti 70 milyar TL. İstanbul’u bunların keyfine bırakacak halimiz yok. Karşımızda hiçbir iş yapmadan algı operasyonu yapan bir idare var. Burada çalışan ile çalışmayanı ayırt edecek bir uygulama. U harfine takılmamak lazım. U’ya takılacaklarına keşke işlerine odaklansalar ki bir an evvel biz de bitirelim onlar da bitirsin, kazanan İstanbul olsun.
KAMU İHALELERİ TARTIŞMASI
Ulaştırma Bakanlığı’na iş yapan 1200 tane müteahhit var. Bu projelerin tamamına yakını açık ihalelerdir hele yap-işlet-devret projeleri bu işi yapabilecek kabiliyetteki bütün insanların girip teklif atabileceği işlerdir.
Bu modeli Türk parasıyla yaptığımızda şayet talibi olursa tabi ki onu Türk parası yapardık lakin o vakit maliyetler artardı lakin yatırımcı bu yatırımı döviz olarak yurt dışından getirdiği için döviz olarak borçlandığı için ihalenin mukavelesinde bu var aslında.