Maymun çiçeği virüsünün görüldüğü ülke sayısı 16’ya yükseldi. Belçika bir haftada 3 hadise tespit edilmesinin akabinde hastalara 21 günlük mecburî karantina getiren birinci ülke oldu. Yüksek riskli temas dâhilindeki şahısların kendilerini izole etmesi istenmezken, bilhassa bağışıklığı düşük bireylerden uzak durmaları tavsiye edildi.
BirGün’den Emre Yıldırım’ın haberine nazaran Avrupa, ABD, Kanada, Avustralya, Danimarka ve İsrail dahil olmak üzere 16 ülke ve bölgede doğrulanan virüsle ilgili yaklaşık 100 hadise bildirildi. Hastalığın birinci görüldüğü İngiltere’de yetkililer, olay sayısında artış beklendiğini duyurdu. 75. Dünya Sıhhat Asamblesi’nde konuşan Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) Genel Yöneticisi Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus, “Dünyanın salgınlara hazırlıksız olduğu ortada” dedi. Ghebreyesus, son 5 yılda DSÖ’nün doğal afet ve salgın hastalık üzere 120’nin üzerinde acil duruma müdahale ettiğini kaydetti.
3 SENARYOYU ANLATTI
‘Yeni bir salgına neden olur mu?’ kaygılarına yol açan maymun çiçeği virüsü merak edilen birçok soruyu da beraberinde getirdi. Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Esin Davutoğlu Şenol, “Yeni bir hastalık değil. Evvelden beri bildiğimiz hastalık. Çiçek hastalığıyla birebir aileden virüs. Hayvanlar ortasında yayılan. Vakit zaman insanlara da sıçrama göstermiş, beşerden beşere bulaşma konusunda çok maharetsiz virüstü” dedi. Prof. Dr. Davutoğlu Şenol, maymun çiçeği hadiselerinin artmasıyla ilgili şu 3 senaryoyu lisana getirdi:
1. Son yayılımla birlikte, ortak kaynaktan seyahat aracılığıyla dünyaya yayıldı.
2. Virüs kendisini geliştirdi beşere yeterlice adapte oldu.
3. Çiçek aşısıyla görece korunan küme vardı lakin artık çiçek aşısı olmadığı için hassas küme arttı ve böylelikle beşerden beşere yayılma başladı, artmaya da devam edecek.
Bilhassa üçüncü senaryonun ‘vahim’ olduğunu lisana getiren Prof. Dr. Davutoğlu Şenol, şöyle konuştu: “Bu 3 senaryondan birisi kelam konusu. Lakin üçüncü senaryo korkutuyor. Yani beşere çok adapte oldu ve biz gözden kaçırdık. Koronavirüs pandemisiyle çok uğraşıyorduk ve Afrika’da olup bitenle ilgilenemedik. 2017-2018’de binlerce kişiyi ilgilendiren salgın oldu ancak çok ilgilenemedik. ‘Afrika’nın sorunu denildi’ ve başımıza bu geldi. Artık çiçek aşısı olmuş insanların yüzde 85-90 korunduğunu düşünüyoruz, senaryolardan birinci ikisi gerçek ise yalnızca yakın temasla cilt cilde temasla bulaşıyorsa, ortak seyahatle dağılmışsa ve ülkeler gerekli önlemleri almışsa durdurabiliriz. Kimi bilinmezlerin olduğu, masada aşısı ve bildiğimiz birtakım tedavileri olan bir virüs. Erken ihtar sistemlerini çalıştırmak gerekiyor.”
AŞI HIFZISIHHA’DA ÜRETİLDİ
2019 yılında Avrupa’da maymun çiçeği için onaylanan aşının 2011 yılında kapatılan Hıfzısıhha Enstitüsü’nde üretildiğine vurgu yapan Prof. Dr. Davutoğlu Şenol, kelamlarını şöyle sürdürdü: “2019’da Avrupa’da maymun çiçeği için onaylanan aşı bir çiçek aşısı varyantı ve ismi da ‘Ankara suşu’. Hıfzısıhha Enstitüsü’nde geliştirilmiş ve bir Alman üniversitesiyle iş birliğiyle tamamlanmıştı. Ülkeler bu aşıyı rezervlerinde bulunuyorlar. İngiltere yakın temaslılara uygulamaya başladı. Beşerler ortasında neden olduğunu bilmediğimiz yayılım mevcudiyeti var. Mümkün senaryolarla birlikte dikkat çeken tasa veren durum. Devletlerden âlâ yönetilmesine talep etmemiz gerekiyor ve sahiden de radarları âlâ çalıştırırsak kahır olmadan sakin sakin yürütebilmek mümkün olacak. Ülke idarelerinin kendisini acil durum içinde olmasını dilek ediyoruz.”
SALGINLAR HIZLANACAK
Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Esin Davutoğlu Şenol, dünyanın artık salgınlar çağına girdiğine dikkat çekerek şöyle konuştu: “Hayvandan beşere nasıl bulaşmaya başladı? Ormanlık alanların içine çok girdikçe, yaban hayatını ve oradaki dengeyi yok ettikçe, iklim krizini ciddiye almadıkça hâlâ betonlaşmaya devam ettikçe salgınları daha çok göreceğiz. Dünya artık virüslerin art bahçesi. Salgınlar çağına girdik çok süratli ve sık salgınlar olacak. Erken ihtar sistemini çalıştırmayan birinci sıhhat basamağını geliştirmeyen, bilimin kuralları gereği aşısını ve ilacını üretmeyen ülkeler için durum çok daha problemli olacak.”
GÜNDEMDEKİ 3 SORU
Nasıl bulaşıyor?
Beşerden beşere bulaşmanın teneffüs salgısı damlacıklarıyla ve çok yakın temasla bulaşıyor. Döküntülerin olduğu periyotta bulaşıyor, döküntüler aracılığıyla bulaşıyor. Değdiği giysi çarşaf aracılığıyla bulaşabilir. El yıkama, ortak giysi ve çarşaf kullanımına dikkat edilmeli.
Çiçek aşısı hastalıktan korur mu?
Çiçek aşısı maymun çiçeğinden yüzde 85-90’a kadar muhafaza sağlıyor.
Belirtileri neler?
Hastalık birinci olarak ateş belirtisiyle başlıyor. 2-3 gün sonra birinci olarak yüzde görülen kabarcık formunda döküntüler oluyor. Birinci birkaç gün ateş, halsizlik, sırt ağrısı belirtileri var.
MAYMUN ÇİÇEĞİ MECLİS’İN DE GÜNDEMİNDE
CHP Kütahya Milletvekili Dr. Ali Fazıl Kasap, Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca’nın yanıtlaması istemiyle “maymun çiçeği virüsü” hakkında soru önergesi verdi. 13 ülkede 100’ün üzerinde olay görülen virüs hakkında Dünya Sıhhat Örgütü’nün (DSÖ) ihtarlarının dikkate alınması gerektiğini belirten Kasap, Covid-19 sürecinde yaşanan aksaklıkların maymun çiçeği virüsünde de yaşanmaması için Sıhhat Bakanlığını vazifeye çağırdı. DSÖ, “Yaz aylarında düzenlenecek şenlikler ve partilerle virüsün Avrupa’da yayılmasının hızlanacağı” ikazında bulunduğuna dikkat çeken Kasap, “Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın “müsterih olun” açıklamasıyla Dünya Sıhhat Örgütü’nün ihtarları çelişiyor. Hastalık beşerden beşere bulaşıyor. Avrupa’da süratle yayılıyor ancak Sıhhat Bakanı yalnızca müsterih olun açıklamasıyla yetiniyor. Bunu kabul etmemiz mümkün değil” sözlerini kullandı. CHP’li Kasap, Bakan Koca’nın yanıtlaması istemiyle TBMM Başkanlığına şu soruları yöneltti:
•DSÖ açıkladığı bilgiler göz önüne alındığında Türkiye’de maymun çiçeği virüsü görülen vatandaşımız var mı?
•Bakanlık olarak maymun çiçeği virüsüne karşı aldığınız tedbirler neler?
•DSÖ, “yaz aylarında düzenlenecek şenlikler ve partilerle virüsün Avrupa’da yayılmasının hızlanacağı” ikazında bulunurken Sıhhat Bakanı olarak siz “müsterih olun” açıklaması yapmanız Dünya Sıhhat Örgütü’nün ihtarıyla çelişmekte. Bu bahiste ne düşünüyorsunuz?