Türkiye’de yaşanan ekonomik kriz ve bu ekonomik krizin yarattığı toplumsal buhran artık toplumsal krize dönmüş durumda.
Ulusal Yargı Ağı (UYAP) bilgilerine nazaran bir yılda icra evrak sayısı yüzde 30 oranında arttı.
İcra dairelerinde devam eden evrak sayısı 23 milyon 511 bine çıktı. İcra daireleri icra evraklarıyla dolup taştı.
2022 yılbaşından beri icra ve iflas dairelerine toplam 2 milyon 657 bin yeni evrak geldi. Her gün 18 bin belge açılıyor.
İcra iflas evraklarının patlaması, muhtarlıkların tebligatlarla dolmasına neden oldu. Ekonomik manada sorun yaşayan halk, ‘Nasıl olsa ödeyemeyeceğim’ diyerek tebligatlarını almaya dahi gitmiyor.
Temel muhtaçlıklarını dahi karşılamakta zahmet çeken yurttaş bu muhtaçlıklarını başta bankalar olmak üzere çeşitli finansal kurumlardan yüksek faizle çekilen kredi, kredi kartları ve borçlarla karşılamaya çalışıyor. Fakat yurttaş geri ödeme yapamıyor. Nisan ayının başı prestijiyle takibe düşen kredilerle birlikte 1 trilyon 62 milyar liraya ulaştı.
İstanbul nüfusu 16 milyon, 8.2 milyon icra belgesi var. İzmir’de 4,3 milyon insan yaşıyor, 1,6 milyon icra evrakı var. Neredeyse çalışma çağındaki herkese 1 icra evrakı düşüyor. Ankara’da 2 milyon, Antalya’da 1 milyona yakın belge var. İcra daireleri tarihin en ağır günlerini yaşıyor. Vatandaşların vadesinde ödeyemediği için bankalar tarafından icraya verilen takipteki borçları ise 28.3 milyar lira seviyesinde.
Uzmanlara nazaran bu tablo yıl sonuna gerçek daha da berbatlaşacak. Halkın bankalara 854 milyar lira kişisel kredi, konut, araba, gereksinim, 242 milyar lira da kredi kartlarından kaynaklanan borcu var. Yıl sonunda çok daha fazla insan hacizle karşılaşacak, icra evrakları da patlayacak.
2002 yılında Türkiye’de toplam 8 milyon icrası bulunmaktaydı.
5 AYDA YALNIZCA BİR ADLİYEDE 550 BİN İCRA EVRAKI AÇILDI
İcra takip belgelerine bakan İstanbul Barosu avukatlarından Kerim Bütün, icra dairelerindeki vahim durumu Cumhuriyet’e anlattı.
Avukat Bütün, “20 Mayıs 2022 tarihi prestijiyle İstanbul Çağlayan Adliyesi’nde bulunan icra dairelerinin her birinde belge sayısı 15 bin geçmiş durumda. Çağlayan Adliyesi’nde 37 icra dairesi bulunuyor. Bu da yalnızca Çağlayan Adliyesi’nde bu yılın 5. ayı bitmeden 550 bin icra evrakı açıldığı manasına geliyor. Geçen sene Mayıs ayı incelemesi yapıldığında bu sayı Çağlayan Adliyesi’nde en fazla 450 bin belge açıldığını gösteriyor” dedi.
2021 yılında her bir daireye düşen aylık ortalama icra takibi sayısının 2 bin 500 olduğunu söyleyen Bütün, “Bu yıl ise bu ortalama sayı 3 binin üzerinde. Kabaca bir sayı vermek gerekirse yüzde 20’nin üstünde bir artış var” diye konuştu.
İCRA DAİRELERİNDE İŞLER YETİŞMİYOR
Bütün, “2020 yılında icra dairelerinde 3 müdür yardımcısı vazife yapmaktaydı. İşlerin yetişmemesi nedeniyle müdür yardımcısı sayısı her bir daire için en az 5’e yükseltildi” dedi.
“ALACAKLILAR YASA DIŞI YOLDAN TAHSİL ETMEYE ÇALIŞIYOR”
Açılan icra takiplerinin bir mana söz etmediğinin altını çizen Bütün, şu sözleri kullandı;
“İnsanların ödeyecek paraları olmaması nedeniyle alacaklılar da bu durumdan yakınıyor. Kimi alacaklıların alacaklarını yasa dışı yollardan tahsil etmeye çalıştığı istikametinde duyumlar almaya başladık. Devletin bir an önce bu işe müdahale edip, insanların borçlarının bir kısmını ödeme suretiyle bir ıslahata gitmesi gerektiğini düşünüyorum, bu tahminen ütopik gelebilir ama devlet en azından almış olduğu harçlardan vazgeçmelidir. Zira, devlet her bir icra takibinden yüzde 2,27 den yüzde 11’e kadar harç alıyor.
BİZİ YÖNETENLER SARAYDA LÜKS İÇİNDE YAŞIYOR, HALK BORÇLU ÖLÜYOR
Ekonomik krizin faturası günden güne artmaktadır. Biz avukatlar bu durumu çok daha yakından görüyoruz, ülkemizin insanı bu türlü bir ömrü, borçlu doğmayı, borçlu ölmeyi hak etmiyor. En azından ülkesini seven insan bu türlü düşünür halbuki bizi yönetenler saraylarında lüks içerisinde yaşamaya devam ediyorlar. Öyleyse rahatlıkla söyleyebiliriz ki ülkeyi yönetenler halkımızı düşünmüyor, bu ülkeyi sevmiyor.”
“YIL SONUNA KADAR GÖRMEYE DEVAM EDECEĞİZ”
Hususla ilgili Cumhuriyet’a konuşan ekonomist Oğuz Demir ise tabloyu şöyle özetledi;
“Ekonomide son on yıldır model büsbütün hanehalkı borçlanması ve tüketimi üzerine kurulmuş durumdaydı. İktisatta büyümenin yaşandığı periyotta bu borçlanma o gün için sorun teşkil etmiyordu. Lakin 2018 yılından bu yana seri bir formda krizlerle boğuşuyoruz. 2020’de başlayan COVID-19 salgınında da tekrar borçlandırma temel araç olarak öne çıkmıştı. Salgının tesirleri geçtiğimiz yıl sonu itibarıyla azalsa da aslında toparlanamayan yurttaşları bir de ekonomik kriz ve yüksek enflasyon vurdu. Gelirleri eriyen tüketiciler ve işletmeler de yıllarca borçlanarak sürdürdükleri nizamlarını devam ettirmekte zorlanmaya başladılar. Bütün bunların sonucunda da şu anda artan icra, iflas ve takipteki kredilerle karşı karşıyayız. Yüksek enflasyon ve bu ortamda eriyen satın alma gücü ile buralardaki artışı yıl sonuna kadar görmeye devam edeceğiz.”