Ayşe Özdemir – İstanbul’da müzikseverlerin tutkunu olduğu adreslerden biri Kadıköy’deki Akmar Pasajı’nda bulunan Zihni Müzik. Her tür plağın, kasetin, CD’nin bulunduğu Zihni Müzik’in sahibi Zihni Şahin, plağa gösterilen ilginin tesadüf olmadığını belirterek şunları söyledi: “Plaklara ilginin artmasıyla fiyatlar da yükseldi ama bu kendiliğinden olmadı. 2000’lerde internetten müzik indirme başlayıp, CD satışları azalınca büyük firmalar tekrar plak basmaya ve plağı öne çıkarmaya başladılar ve bunda başarılı oldular. CD satışları azalınca plak satışlarını canlandırmayı bir plan dahilinde hayata geçirdiler. Plağın ses kalitesi çok iyidir diye tanıtımlar yaptılar, bir sürü filme pikaplı, plaklı sahne konuldu. 2000’li yıllarda çekilen çok sayıda filmde pikap, plak görünüyor, evlerde pikaptan müzik dinleniyor. Fark etmediğimiz bir planın parçası bu. 2008’de “Plak Dükkânı Günü” (Record Store Day) diye bir şey ilan edildi. Bu çok masum değil. CD çıktığında da plağı kötülemişlerdi, işte ömrü kısa, cızırtısı oluyor vs. ama şimdi tersini söylüyorlar. Sesi çok iyi diyorlar ama öyle değil. Ancak insanlar ses aramıyor, evde pikap olsun, nostalji yaşayalım trendi oldu.”
Evinde kütüphane olsun diye kitap alanlar gibi mi?
Öyle. Yatırım için alanlar başka konu. Plağa ilgi şu anda tüm dünyada zirvede. Buradan daha yukarı çıkmaz ama birkaç sene sürer bu. Sonra inişe geçecek ve inişi de çok hızlı olacak. İnişe geçince herkes elindekini yok pahasına satacak, çünkü değeri çok düşecek. Şu an bir sürü üretilmiş plak, firmaların ellerinde kaldı. Mesela Adele bastılar 500 bin tane, bitiremediler, şimdi kampanya yapıyorlar. Bir sürü farklı profil var. Dinlemek için alan var, yatırım amaçlı alan var, koleksiyon amaçlı alan var, ileride değerlenir düşüncesiyle alan var. Bazıları çıkan tüm plakları alıyor onlar toplayıcı, koleksiyoncu değil. Çünkü seçiciliği yok. Dinlemiyor da bilmiyor da içindeki müziği. Ama bir de spesifik koleksiyoncular var, mesela Zeki Müren’in tüm plaklarını alıyor, mizahla ilgili, sporla ilgili plaklar topluyor.
lakçılarla filmcilerin iş birliği yaptığını mı söylüyorsunuz?
Plakçılarla filmcilerin iş birliği yapması garip değil, çok doğal. Kapitalizm sonuçta. 60’lı, 70’li yıllarda da sigara firmalarıyla iş birliği yaptılar. 10 yıl sonra da CD’leri tekrar basabilirler. Şimdi bir plak, CD’nin 4 katı fazla para kazanıyor. İnsanlar söz konusu plan kapsamında plak dinlemeliyim, pikabım olmalı diye düşünüyor. Türkiye’de 3 – 3.5 yıl önce fabrika açılmasıyla yurt dışına plak üretimi başladı. Çünkü burada yurt dışına Avrupa’dan daha ucuza plak kapakları basan matbaa var. O fabrikada da plak basılınca daha ucuza geliyor, ticari bir olay.
‘Beatles CD’si 100 plağı ise 400 TL’
Zihni Şahin sözlerini şöyle sürdürdü: “30 yıldır müzik piyasasındayız. Ben 2000’li yılların başında plağın yükseleceğini öngördüm. Çünkü Beatles plaklarını, klasik caz plaklarını bastılar. CD ile plak arasında yüzde 10 fiyat farkı vardı, Beatles CD’sini 16, plağını 18 liraya satıyorduk. Şimdi Beatles CD’si 100 TL, plağı 400 TL. Plağını fiyatını artırarak kârlarını da artırdılar. CD maliyetiyle plak maliyeti arasında o kadar bir uçurum yok. Türkiye’de de plağa ilgi ‘Issız Adam’ filmiyle başladı ama dünyada ilgi zaten başlamıştı. ‘Issız Adam’ın yönetmeni Çağan Irmak plak meraklısı olduğu için durumu öngördü ve filminde kullandı. Böylece plak Türkiye’de de patlama yaptı. Bizde şu anda yabancılarda en çok Taylor Swift, yerlide ise Duman satılıyor. Klasiklerde Zeki Müren, Barış Manço, Cem Karaca büyük isimler olduğu için her zaman ilgi görüyor. 30 liraya da plak var 2 bin liraya da… Çok nadir bir plaksa 10 bin liraya veya 1500 dolara da satılabiliyor. İkinci el Türkçe plakların fiyatı 250 TL.