Pandemi sürecinde oyun yasağı ve kapatma kararları ile sıkıntı günler geçiren kahvehaneci esnafı arka arda gelen artırımlardan kaygılı.
Çaykur’un yüzde 43.7’lik artırımı sonrası İzmir Kahveciler Odası, esnaftan gelen talep üzerine bir bardak çayın fiyatını 3 liradan 4 buçuk liraya yükseltti. 4 lira olan bir fincan kahve de 6 lira olurken, müşterilerinin azaldığından sıkıntı yanan esnaf hükümete “zamları geri alın” daveti yaptı.
“KAHVEHANELERDE TUVALETTEN PARA İSTEYECEĞİZ”
İzmir Kahveciler Odası Lideri İsmail Hakkı Kırdı, çay ve şekere yapılan artırımların esnafı mağdur ettiğini belirterek, şunları söyledi:
“Alım gücü zorlaştı. Bu ekonomik durumdan ötürü birçok esnafın müşterisi azaldı. Hükümetimizin, devletimizin bu artırımların önüne geçmek için önlemler alması lazım. Bunu yapmazsak birden fazla işyerimiz kapanabilir. En kolay şey artırım yapmak. Fakat yaptığımızda müşteri azalıyor. Bir kahvehane günde 300 çay satıyorsa, artırım yaptığında 100’e düşecek. Bir çay ocağı 200 satıyorsa 75 çay satmaya başlayacak.
Beşerler artık çayı kahveyi kıymetli olduğu için içmemeye başladı. Bir kuyumcu yahut ayakkabıcı kendi işyerinde çay yapıp konuklarına veriyor. Kahvehanelerde daha evvel 2 buçuk liraya çay satıyorduk. Sonra 3 liraya çıkardık, artık de 4 buçuk liraya. İçen kaç kişi? İçen azaldı. En ucuz barınma, dinlenme yeri kahvehaneler, çay ocakları. Beşerler gereksinimini gideriyordu, televizyon seyrediyordu, gazete okuyordu. Tuvaletini kullanıyordu. Tuvalet parasına çay satıyorduk. Kahvehanelerde bile tuvaletlerden para isteyeceğiz. Bu duruma düştü esnafımız.
Kahvehanede oyun oynayanların, yanındakine ‘yancı’ deriz. Yancılar gelir çayını içer. Artık o laflar artık kalktı. ‘Benim 4 çayım var’ diyor, onu ödüyor. Artık ısmarlama devranı bitti, kapandı. Eski kültürümüz kaybolmaya başladı. Onlar rafa kalktı artık. Devlet yanımızda olsun. Devlet bizim babamız. Bize sahip çıksın. Yoksa bu esnaf kapatıyor. İstihdam yaratan esnafa sahip çıksınlar.”
“ÇAY 50 KURUŞKEN PARA KAZANIYORDUM”
Konak ilçesinde 10 yıldır çay ocağı işleten Mülazım Çambel de artan maliyetlerden şikayet ederek, şöyle konuştu:
“Ben 50 kuruşa çay satarken para kazanıyordum. Artık 2 buçuk liraya çay satıyorum, para kazanamıyorum. Geçen sene aldığım bir koli şeker 80 liraydı. Artık 360 lira. Aldığım çay 25 liraydı, 60 oldu. Elektriği, suyu, kirası var. Kendi yevmiyemiz var. Ben kendi işletmemde yalnız çalışıyorum. Emekliyim, yaşım 60 hâlâ saldırıyorum. Zira karnım aç. Çay ocağı olduğu için daha ucuz veriyoruz. Müşteride çok düşüş var. Esnafa da çay veriyorum. 1.5 liraya neden bu kadar kıymetli diyorlar. Hesabını tutalım, 2 lirayı geçiyor maliyeti.”
“BORÇ BATAĞINDAYIZ”
Konak’ta 18 yıldır kahvehane işlettiğini belirten Ahmet Özgün ise “İşler makûs. Daima ziyan ediyoruz. Ziyan, ziyan, ziyan. Çay fırladı. Fiyatın eksiğine satıyoruz. Elektrik faturası şu an 10 bin lira geliyor. Daima borç altındayız, batağa girdik. Yetkililere sesleniyoruz, gelen yok. Artırımları geri alsınlar ki millet rahatlasın. Kahve bomboş, in yok cin yok” diye konuştu.