Devrin İçişleri Bakanı’nın “Hakkında soruşturma olursa senin önüne ben yatarım ya…” dediği 17 Aralık yolsuzluk operasyonunun kilit ismi Reza Zarrab’ın Kanlıca’daki yalılarının ve Kandilli’deki köşkünün Mayıs 2015’ten bu yana aslına uygun hale getirilmesi bekleniyordu.
Korunması gereken kültür varlığı olarak tescil edilen tarihi yapılardaki yasa dışı imalatlar için alınan yıkım kararları hayata geçirilmemişti. Bahisle ilgili olarak İstanbul Büyükşehir Belediyesi Boğaziçi İmar Müdürlüğü sessizliğini korurken, İBB Meclisi eski üyesi Hüseyin Sağ, T.C. Cumhurbaşkanlığı Bağlantı Merkezi’ne başvurarak yıkım süreçlerinin akıbetini sordu.
2020 YILINDA ‘YIKACAĞIZ’ YANITI GELMİŞTİ
2020 yılında da hususla ilgili müracaatta bulunan ve Temmuz 2020’de “yıkım programına alındı” yanıtını alan Hüseyin Sağ ortadan geçen 19 ayın sonunda rastgele bir süreç gerçekleştirilmemesi üzerine 27 Mart 2022 tarihinde bir kere daha müracaatta bulunarak bilgi talebinde bulundu.
BİR İHALEYİ YILLARDIR YAPAMADILAR
İstanbul Büyükşehir Belediyesi Boğaziçi İmar Müdürlüğü, 12 Mayıs 2022 tarihinde verdiği karşılıkta “Ön görünüm bölgesinde yıkım kararı bulunan yapılar ile ilgili yıkım ihalesinin yapılmasına müteakip yıkım programına nazaran yıkım süreçlerine yönelik yasal süreçler tesis edilecektir” denildi. Bahisle ilgili olarak Sözcü’den İsmail Şahin’e değerlendirmede bulunan Hüseyin Sağ, “Mahkemenin ve muhafaza konseyinin kararı net; yıkım kararı var. Fakat makul müddet ve yasal mühletler aşıldı, yıllardır tarihi katleden ucube yapılar Boğaz’ı süslüyor. Bir garibanın yeri olsa çoktan konutunu başına yıkmışlardı” dedi.
YIKIM KARARLARI VAR, AMA…
Kaçak yapılaşmayla ilgili tüm tespitler yapılıp, Boğaziçi İmar Müdürlüğü tarafından tescilli kültür varlıklarının aslına uygun hale getirilmesine yönelik kararlar da alındı. Lakin İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı Boğaziçi İmar Müdürlüğü 7 yıldır aldığı kararların hayata geçirilmesi için bir adım atılmadı.
2960 sayılı Boğaziçi İmar Kanunu’nun 13. unsurunda yapının, inşaat ruhsatı ve eklerine ve imar mevzuatına alışılmamış yapılmış kısımlarının çabucak yıkılması gerektiği belirtiliyor. Kanunda, yıkım buyruğunun 15 gün içinde mal sahiplerine tebligatla bildirileceği tabir ediliyor. Şayet, tebligatın tamamlanmasından itibaren 15 gün içinde yapı, mal sahibi tarafından yıkılmaz ise yıkım sürecinin Boğaziçi İmar Müdürlüğü’nce yerine getirileceği ve yıkım masraflarının yüzde 20 fazlasının mal sahibinden tahsil edileceği maddede yazıyor.
YALIYA KAÇAK KAT ÇIKTI
Reza Zarrab, Kanlıca kıyısında üç yalıdan oluşan Mehmet Arif Beyefendi Yalıları’ndan ikisini 2011’de satın aldı. Akabinde Boğaziçi İmar Müdürlüğü’nden boya, badana, çatı transferi üzere işler için alınan kolay tamir müsaadesiyle yalılarda tadilat başladı.
Yalılardan birine kaçak kat kondurulurken, oburunun de dış cephesi büsbütün değiştirildi. Eski-yeni fotoğraflarla ortaya koyduğu ve eksper raporunda da belgelenen yasa dışı yapılaşmayla, yalılar ortasında asansör yapıldığı, binaların müsaadesiz olarak birleştirildiği, pencere oranlarının değiştirildiği, balkonların kapatılarak iç yere dahil edildiği, binanın özgün cephe mimarisi değiştirildiği ve büsbütün yeni bir yapı yaratıldığı tespit edildi. Beykoz 1. Asliye Ceza Mahkemesi’nde açılan davada hazırlanan eksper raporunda mevzuata karşıt yapılaşmanın yıkılması görüşüne yer verildi.
TARİHİ KÖŞKÜ YIKTI
Zarrab, iş insanı Cem Kozlu’dan 2014 yılında satın aldığı Kandilli’deki tarihi köşk ve bahçesinde de kaçak yapılaşmaya gitti. 2015’te gündeme getirdiği tarih ve tabiat katliamı üzerine, Boğaziçi İmar Müdürlüğü inşaatı 13 Şubat 2015’te mühürledi.
5 Mart 2015’te Boğaziçi İmar Müdürü Cem Eriş’in imzasıyla kaçak inşaatla ilgili Anadolu Cumhuriyet Başsavcılığı’na kabahat duyurusunda bulunuldu. İstanbul 6 Numaralı Kültür Varlıklarını Muhafaza Heyeti Temmuz 2015’te Boğaziçi İmar Müdürlüğü’ne gönderdiği yazıda, “kültür varlığı yapı ve bahçesinin acilen onaylı projesine uygun haline getirilmesi” gerektiğini belirtti.
1986’da korunması gerekli kültür varlığı olarak tescillenen köşkü yıkıp, bahçedeki ağaçları kestiren Zarrab ve öbür sorumlulara dava açılırken, bahçede 61 metre genişliğindeki üç katlı katlı kaçak yapı ile köşkün önüne kondurulan 24 metre genişliğindeki tek katlı binaya dokunulmadı. Köşk de aslına uygun haline getirilmedi.
SÖZÜNÜ ABD YARGISI ALDI İMAR KABAHATİNİ KABUL ETTİ
22 Mart 2016’da kara para aklama suçlamasıyla ABD’de tutuklanan akabinde yaptığı mutabakatla hür kalan ve Miami’de at yetiştiriciliği yapan Zarrab’a Türk yargısı ulaşamadığı için kaçak yapılaşmayla ilgili devam eden davalar da tamamlanamıyor. Savunması alınamayan Zarrab 8 Aralık 2017 günü ABD’deki kara para aklama davasında yaptığı açıklamada, imar mevzuatını deldiğini kabul etmişti.
Avukatlar, Haziran 2016’da Türkiye’de katıldığı duruşmada, yargıçlara yalıların tadilatıyla ilgili palavra söyleyip söylemediğini sordu. Zarrab ise, “Bu bahiste neler yaşandığını tam tarihleriyle hatırlamakla bir arada hakkımda yapılan suçlamalar doğrudur” cevabını verdi. Avukatın “Peki bu yaptığınız tadilat ceza gerektiriyor muydu” sorusuna ise Zarrab, “Herhalde öyledir” dedi.