2021 yılının yaz ayları ülkemiz için kabus gibi geçti. Ege ve Akdeniz başta olmak üzere Türkiye’nin pek çok farklı noktasında orman yangınları yaşandı. Bazıları saldırı bazıları da doğal kaynaklı olan bu yangınların maalesef devamının geleceği düşünülüyor çünkü Dünyamızın iklimi değişiyor. İnsanlığı bundan sonra çok daha kurak ve nemin az olduğu yaz ayları bekliyor. Peki ne yapacağız?
Orman yangınlarına karşı alınacak önlemlerin büyük bir bölümü devlet kurumlarının sorumluluğunda çünkü yaşanan yangınlar insan eliyle söndürülecek türden değil. Yine de evlerimizin etrafında alacağımız bazı basit önlemler ile en azından kendi can güvenliğimizi koruyabiliriz. Yangınların pek çok farklı nedene bağlı olarak çıkabileceğini düşünürsek engellemek epey zor. Gelin orman yangınları neden olur yakından bakalım ve alabileceğimiz bazı önlemleri görelim.
Orman yangınları neden olur? Sebepleri:
Dikkatsizlik ve ihmal:
Akdeniz ve Ege bölgesindeki gibi yangına meyilli bölgelerde pek çok yangın kulesi vardır. Maalesef bazen buradaki çalışanların ihmalleri olabilir. Daha da önemlisi vatandaşın dikkatsizliği orman yangınlarına neden olabilmektedir. Büyüme potansiyeli olan ufak bir yangın gördüğünüzde bile 177 numaralı orman yangın ihbar hattını arayarak bilgilendirme yapın.
Güvenlik tedbiri olmadan ormanda ateş yakmak:
Evet mangalcılar, bu madde sizin için. Ormanda yiyip içmek keyifli vakit geçirmek güzeldir ama reçinesi bile yanıcı olan ağaçların altında ve kuru otların yanında ateş yakmak hiç doğru değil. Tüm belediyelerin bu tür mangal etkinlikleri için oluşturdukları özel park alanları var, lütfen bunları kullanın. Çünkü ormanda ateş yakmak ustalık ister ve pek çok kişi bu konuda bilgisizdir.
Ormanda yakılan ateşin söndürülmemesi:
Diyelim bir şekilde ormanda ateş yaktınız, işler yolunda gitti ve ormanı yakmadınız. Peki ya söndürme? Pek çok kişi yaktığı ateşe biraz su dökerek ya da toprakla kapatarak söndürdüğünü düşünüyor ama ateş bu, kolay sönmez. İlla ateş yakacaksanız ağaçlar ve kuru otlardan uzak bir noktaya hafif bir çukur açarak yakın. İşiniz bitince bol su ile söndürüp üstünü otsuz toprakla örtün.
Sönmemiş kibritin ve sigara izmaritinin yere atılması:
Aklı başında olan hiç kimse zaten ormanın ortasına yanan kibrit ya da izmarit atmayacaktır ama ya yoldan geçenler? Arabayla ya da yürürken elinizdeki sigarayı söndürmeden şöyle bir fırlattığınız zaman nereye gideceğini bilemezsiniz. O izmarit ya da kibrit kuru kuru otların ya da çalıların içine düştüğü anda orman yangınları kaçınılmazdır.
Ormanda ot ve anız yakılması:
Tarım bölgelerinde toprağı temizlemek için istenmeyen otlar toplanır ve yakılır. Aynı şekilde hasat sonrası ekinin kök ve sapları da toprağı temizlemek için yakılır, buna anız yakmak denir. Ziraat mühendisleri tarafından da artık önerilmeyen bu yakma işlemleri ormanın yakınında yapıldığı zaman ortaya çıkan büyük alev nedeniyle orman yangınları kaçınılmazdır.
Aydınlatma amacıyla ormanda ateşle dolaşmak:
Mutlaka orman içinde meşaleyle gezmekten bahsetmiyoruz. Bazı bölgelerde orman ile yaşam yerleri oldukça yakındır. Isınmak ve aydınlatmak amacıyla yakılan kontrolsüz ateşler, orman yangını çıkarabilirler. Mum, gaz lambası ve benzeri araçlar gibi ateş ile aydınlatma sağlayan araçlar kullanarak ormanda gezmek de bu nedenlerden bir tanesidir.
Camların ve cam kırıklarının ormana atılması:
Temel fizik bilgisidir. Cam, ışığı toplar ve tek bir nokta haline getirir. Bu tek noktada yüksek ısı vardır. Dağınık güneş ışığı bir cam ya da cam kırığı ile toplanıp da mercek etkisi ile sürekli otlara, çalılara ya da bir ağaca yansıdığı zaman ortaya çıkan ısı nedeniyle kolayca alev alır. Ufak bir alev, kısa sürede koca bir orman yangınına dönüşebilir.
Çocukların ateşle oynaması:
Genel olarak çocuklarımızı gözümüzün önünden ayırmıyoruz ama keyifli bir orman seyahati sırasında çocuklar masadaki kibriti, çakmağı alıp da bir köşede bir şeyler yakarak oyun oynayabilir. Onlar çocuk, sorumluluk ise ebeveynlerdedir. Bu tür durumlara karşı çocukları bilinçlendirmek ve ateşle oynamamalarını öğretmek son derece önemli.
Kasıtlı başlatılan yangınlar:
Terör saldırısı olarak, tarım alanı genişletmek için, kanunsuz işleri gizlemek için, intikam almak için, sabotaj yapmak için ya da yabani hayvanları uzaklaştırmak için başlatılan orman yangınlarının sayısı hiç de az değil. Bu yazıyı okuyanların bu tür sapkınlıklar yapacağını sanmıyoruz ancak ormanla iç içe bir bölgede yaşıyorsanız gözünüz açık olsun. Şüpheli bir durumda mutlaka yetkilileri haberdar edin.
İklim şartları:
Ateş için bir yakıta, ısıya ve oksijene ihtiyaç vardır. Oksijen bol, yakıt zaten ağaçlar, ısı da anlattığımız gibi bir şekilde ortaya çıkıyor. Örneğin yıldırım düşmesi en yaygın orman yangını sebeplerinden bir tanesidir. Bir de bazı bölgelerden bulunan ağaçların reçinesi yanıcı, kendisi kuru olunca orman yangınları kaçınılmaz oluyor. Yani bazen doğanın kendisi yanmak ister ve hiçbir şey yapamayız.
Orman yangınlarına karşı alabileceğiniz önlemler:
- Yaşam yerlerine yakın kuru otları, yaprakları ve çam iğnelerini temizleyin.
- Yere yakın olan ağaç dallarını kısaltın.
- Evlere yakın asmaları, çalıları ve ağaçları ortadan kaldırın.
- Kullanmadığınız zamanlarda ahşap mobilyaları beton duvarlı depolara kaldırın.
- Yanıcı olmayan eşyalar tercih edin.
- Yaşam yerleri ile orman arasına çakıl ya da asfalt araba yolları döşeyin.
- Yakacak odunları ve hurdaları evden uzağa yerleştirin.
- Sık ağaçları keserek olası bir yangın sırasında birbirine değmelerini engelleyin.
- İlgili kurum ve kuruluşların kural ve önerilerini dikkate alın.
Orman yangınlarına karşı bireysel olarak alabileceğiniz önlemler bu şekilde. Dediğimiz gibi bazı orman yangınları engellenemez ve alınacak büyük çaplı önlemler de devlet kurumlarının sorumluluğundadır. Ancak bireysel olarak bazı önlemler alarak en azından orman yangınları sırasında oluşacak can ve mal kaybını biraz olsun azaltmanız mümkün.
Dünyanın ciğerlerini küle çeviren orman yangınları neden olur sorusunu yanıtladık ve orman yangınlarına karşı alabileceğiniz bireysel önlemlerden bahsettik. Orman yangınları oluyor ve olmaya devam edecek, bu doğal bir durum. Önemli olan insan kaynaklı yangınları önlemek ve yangın sırasında oluşacak kayıpları en aza indirmektir.