Ülkemizde edebiyatın ve sinemanın en çok zorlandığı alan tahminen de mizah. Temelinde her sanat üretim noktasında birebir durum kelam konusu. Lakin yazılı, işitsel ve görsel alanda durum farklılık arz ediyor. Sinemanın en çok üretim yapılan çeşitlerinden biri olan güldürü de bu bakımdan hassasiyetle üzerinde durulması gereken başlıklardan biri.
Güldürü ya da mizah anlayışı, Türkiye’nin dönüşüm geçirdiği vakitlerde farklılaşmıştır elbette. Değişmeyen tek şeyin değişimin kendisi olduğu hakikati mizah sayesinde en somut haliyle yaşıyor olabilir.
ALGÖZ NE DEDİ, KİM CEVAPLADI?
Mevzuyu son olarak gündemimize sokan bir toplumsal medya münakaşası. Oyuncu Zafer Algöz’ün son dönenim beğenilen üretimi Üzere ve Feyyaz Yiğit ile alakalı gönderilere karşılığı çok konuşuldu ve konuşuluyor.
KİMİNİN MİZAHI, KİMİNİN İZAHI!
Mizah sıkıntısının her bakımdan tekrar ele alınması gerektiğini düşünen şahsım açısından da bu bir fırsat oldu. Başımızı iki elimizin ortasından çıkarıp avuç içlerimizi incelememiz gerekiyor; işimiz ne, gücümüz ne?
Mizahın söz ya da terim manasının ötesinde üslup ve yaklaşım sorunu var. Dindarından sekülerine her kesitin mizah ile ortasındaki bağı tekrar yorumlaması gerekiyor. Şayet bunu başarabilirsek, toplum içindeki çatışmaların ve irtibat problemlerinin da önemli düzeyde önüne geçileceği kanaatindeyim.
Aktüel tartışmaya dönecek olursak…
CEM YILMAZ İLE FEYYAZ YİĞİT’İN BAHTI BİREBİR
Feyyaz Yiğit’in Üzere dizisi ise Cem Yılmaz’ın yıllar önce güldürü cinsinin dönüşümünde edindiği rolü üstleniyor. Aslında bu bakımdan mukadderatları de rolleri de ortak. Tam bu sebepten çatıştırmak değil, anlamak için kıyaslamak gerekir (akademisyen olsam iki ismin mizah anlayışını devirleri ve rolleri itibariyle incelerdim).
Feyyaz Yiğit ise Cem Yılmaz sonrası diye niteleyebileceğimiz bir vakitte yerini sağlamlaştırıyor. Bilhassa dijital dönüşüm ve internet çağının algısına sahip olan Yiğit, Yeşilçam’ın çok eskilerde kaldığı bir periyotta absürt mizah yaklaşımını neredeyse tek başına şekillendiriyor. Yakın periyottaki Leyla ile Mecnun, Kardeş Hissesi üzere diziler bu kapının aralanmasında tesirli oldu. Fakat geçiş sürecini yaşattılar. Üzere dizisi ve Feyyaz Yiğit ise tam manasıyla hudutları netleşen ve tahminen de z nesli denen kuşağın beklentilerini karşılayan (aynı halde bu beklentilerle şekillenen) yeni lisanın kurucusu oldu.
MECRA BELİRLEYİCİ
Artık ise Cem Yılmaz’ın hem sahne hem de sinema mecralarının toplamı olarak dijital alanlar mevcut. Üzere ve benzerlerinin ilgi gördüğü yerler de dijital mecralar. Üzere dizisi bir sinema olsaydı, çok izlenmeyeceği mutlaktı. Halbuki dijitalde fenomen oldu.
DİREKTÖRÜN HAKKI YENMESİN
Gibi’nin muvaffakiyetinde direktörü Ömer Sinir’in de tesiri var. Çok yeterli bir direktörlük kelam konusu. Formül itibariyle sineması ana akımdan uzaklaştıran tercih, başarılı mizah anlayışı ile ahenk gösterince sinema izleyicisinin (genel olarak) dışında bir yer oluştu.