BBC Zehirli mantar nedeniyle kızını kaybeden Anjali Kharia. Anjali Kharia, 8 Nisan akşamı kızıyla masaya otururken bunun birlikte yedikleri son yemek olduğunu bilmiyordu.
Kharia, Hindistan Assam’daki Chapatoli köyünde, çay tarlasında çalışarak geçirdiği uzun bir günün akabinde tepelikleri aşarak konuta döndü. Yemeğini yedi ve çabucak yattı.
Sabahın erken saatlerinde, 03.00 sularında, 6 yaşındaki kızı Sushmita’nın şiddetle istifra ettiğini duyarak uyandı. Kızı titremeye ve sarsılmaya başladı.
Bu durum bütün gece devam etti. 37 yaşındaki Kharia, birkaç saat sonra oğlu ve kayınpederi de kusmaya başlayınca panikledi:
“Herkes tıpkı anda kusuyordu. Akabinde felaket ve durmayan bir ishal başladı.”
Bütün mahallede gece boyunca benzeri belirtiler yaşayanlar olduğunu fark etti
“Kabus üzereydi. Herkes kusuyordu lakin kimse nedenini bilmiyordu”.
Gün aydınlandığında en yakın eczaneye gitti. Eczacı ona tuzlu su ve ilaç verdi.
Başka hastalar ambulansla hastaneye kaldırıldı. Son birikmiş parasını kayınpederi ve oğlunu onlarla birlikte göndermek için kullandı:
“Kızımı göndermedim zira ilaç alınca daha yeterli hissetmeye başlamıştı. Yakında güzelleşeceğini düşündüm.”
24 saatten az bir vakit sonra kızı tekrar kusmaya başladı. Bu sefer hastane için para kalmamıştı. Sushmita annesinin kollarında öldü.
Daha sonra anlaşıldı ki herkesi hasta eden şey, Kharia’nın kayınpederinin ormandan toplayıp getirdiği ve bütün mahalleye dağıttığı yabani mantarlarmış.
Resmi sayılara nazaran, Sushmita dışında iki kişi daha mantar zehirlenmesinden hayatını kaybetti. 11 kişi hastaneye kaldırıldı.
Bir ay sonra köy hala bu trajediyi atlatamamıştı.
Oğluyla birlikte birkaç günü hastanede geçiren 36 yaşındaki Neha Lama, “O geceyi asla unutmayacağım. Kimsenin kurtulamayacağını düşünüyordum” diye anlatıyor:
“Yıllardır mantar topluyor ve yiyoruz. Zehirli olduğunu nereden bilebilirdik?”
Toplanıp yemeklere katılan mantar, yemiş üzere pek çok eserin yetiştiği Hindistan’ın kuzeydoğusundaki Assam’da, bilhassa Mart ve Nisan aylarında mantar zehirlenmesi sık sık görülüyor. Ve mağdurlar genelde burada çalışan yoksul emekçiler oluyor.
Bu ölümlerin resmi bir kaydı tutulmuyor fakat sıhhat yetkilileri BBC’ye Nisan ayında 16 kişinin hayatını kaybettiğini söyledi. Ölenlerin birden fazla çay bahçelerinde çalışanların aileleriydi.
Assam Tarım Üniversitesi’nden bilim insanı Dilip Kumar Sarma, çay bahçesinde çalışanların hangi mantarların ziyanlı olduğunu bilmediğini ve patronların onları müdafaası gerektiğini söylüyor.
Birden fazla kişi okuma bilmediği için hükümetin gazetelerde yayımladığı ihtarlardan haberdar olamıyor.
Assam’daki çay bahçelerinin sahipleri ortasında pek çok milletlerarası şirket var. Ayrıyeten turistik bir bölge. Lakin emekçilerin hayat şartları çok berbat.
Birtakım çay çalışanları BBC’ye makus sıhhat şartlarında, teneke çatılı bambu barakalarda yaşadıklarını anlatıyor. Aileler birden fazla vakit açlar.
Artan zerzevat ve temel muhtaçlık fiyatları durumu daha da kötüleştirdi.
Altı kişilik ailedeki tek çalışan olan Kharia günde 1,67 dolar kazanıyor.
“Kızım öldükten sonra resmi yetkililer gelerek bize zehirli mantar yemememizi söylediler. Lakin çok yoksuluz ve her şey çok değerli. Ne bulabilirsek onunla yaşamak zorundayız.”
Getty Images Assam çay tarlalarıyla ünlü. Lakin Kharia bunun asla gerçekleşmediğini söylüyor:
“Bazı günler yiyecek hiçbir şeyimiz yok. Fakat kimse gelip bize yardım etmiyor.”
BBC Chapatoli’deki köylüler bambu ve tenekeden meskenlerde yaşıyor. Sıhhat uzmanları, burada yaşayan insanların hasta olduktan sonra ekseriyetle hastaneye gitmediğini, böbrek ve ciğer sorunları yaşadığını söylüyor.
Tedavi edilmeye başladıklarında ise artık çok geç oluyor. İnsanların klâsik yiyeceklerini yemeyi bırakamayacakları lakin en azından bu hususta eğitilebilecekleri düşünülüyor.